1

Willem van Ravenstein

Lesbrief
de normale
verdeling

2010



Inhoudsopgave
Inhoudsopgave ........................................................................................................................................ 1
Hoofdstuk 1 de normale verdeling ....................................................................................................... 2
Hoofdstuk 2 meer over de normale verdeling ................................................................................... 11
Hoofdstuk 3 de n-et ....................................................................................................................... 1!
Hoofdstuk " e#periment ..................................................................................................................... 21
$abel normale verdeling ........................................................................................................................ 23
Inhoudsopgave %ompleet ...................................................................................................................... 2"

2

Hoofdstuk 1 de normale verdeling
&e normale verdeling is een continue kansverdeling. 'ansverdelingen aarbi( een %ontinue variabele
een rol speelt komen veel voor. )ls (e bi(voorbeeld ki(kt naar het gei%ht van een pak koffie van een
bepaald merk* of naar de gemiddelde opbrengst van een he%tare grond of naar de gemiddelde lengte
van een groot aantal personen dan heb (e steeds te maken met een %ontinue kansverdeling. +i( veel
dis%rete kansverdelingen ordt vaak gedaan alsof ,e %ontinu ,i(n* vooral bi( grote aantallen.
-en paar eigens%happen van een normale verdeling.
klokvormig
de oppervlakte onder de kromme komt overeen met 100/ van de gegevens
s0mmetris%h t.o.v. het gemiddelde.
gemiddelde* mediaan en modus vallen samen
de verdeling ordt bepaald door de vera%htingsaarde en de standaarddeviatie
vuistregels.
1!/ van de gegevens i(kt op ,2n hoogst 33n keer de standaarddeviatie af van de vera%htingsaarde
45/ van i(kt op ,2n hoogst tee keer de standaarddeviatie af van de vera%htingsaarde
6oor een normale di%htheidskromme is het mogeli(k de standaarddeviatie op het oog te s%hatten. &e
afstand van het buigpunt tot het %entrum 7gemiddelde en mediaan8 is nameli(k de standaarddeviatie.

Hierboven ,ie (e de standaardnormale verdeling. Hierbi( is de vera%htingsaarde 9 geli(k aan 0 en
de standaarddeviatie geli(k aan 1. :et de standaardnormale verdeling en een tabel kun (e allerlei
uitspraken doen over alle normale verdelingen.
De standaard normale verdeling
;m bi( een illekeurige normale verdeling uitspraken te kunnen doen gebruik (e een tabel van de
standaardnormale verdeling. <o=n standaard normale verdeling is een normale verdeling met een
gemiddelde van 0 en een standaarddeviatie van 1. In ,o2n tabel kun (e voor een illekeurige ,-
aarde 7de hori,ontale as in bovenstaande grafiek8 de bi(behorende aarde voor vinden.

3

7,8 is de oppervlakte onder de kromme die hoort bi( de aarde van ,.

Hierboven is , > 1*25 en 71*258 > 0*!4"". &at betekent dat !4*"/ van de gegevens een ,-aarde
heeft lager dan 1*25.
In de bi(lage kan (e een tabel vinden van de standaard normale verdeling. ?iteraard kan (e dit ook
met de grafis%he rekenma%hine doen. &aarover straks meer.
Van normaal naar standaardnormaal
;m van een illekeurige normale verdeling een standaardnormale verdeling te maken kun (e een
aarde 7#8 omrekenen naar een standaardnormale aarde 7,8.
Hierbi( gebruik (e de formule.
z =
x -p
o

Hierbi( is 9 de vera%htingsaarde en is de standaarddeviatie.
Voorbeeld 1
6an een grote groep leerlingen berekenen e het gemiddelde rapport%i(fer voor iskunde. &e
rapport%i(fers hebben een gemiddelde van 5*1 en een standaarddeviatie van 1*5. @e nemen aan dat
de rapport%i(fers normaal verdeeld ,i(n.
Hoeveel pro%ent van de leerlingen heeft lager dan een 3A
Uitwerking
Be eet > 5*1* > 1*5 en #>3. +ereken eerst , met de formule.
z =
S -S,6
1,S
= -1,7S
In de tabel ,oek (e bi(behorende oppervlakte onder de grafiek op. 7-1*C38 > 0*0"1!
<ie de volgende blad,i(de voor een toeli%hting op de tabel
Conclusie: "*2/ van de leerlingen heeft lager dan een 3.

"

Tabel bij voorbeeld 1

In de tabel orden alleen de aarden voor de oppervlakte onder de grafiek gegeven voor , groter
dan nul. 6anege de s0mmetrie is dat natuurli(k geen probleem. &e oppervlakte onder de grafiek
ordt gegeven als de kans dat een aarde groter is dan ,. &at is dan steeds even omrekenen.

5

Voorbeeld 2
Deem aan dat E normaal verdeeld is met een gemiddelde van " en een onbekende
standaarddeviatie. @el eet ik dat 25/ van de gevallen kleiner is dan 2. Hoe bereken (e dan de
standaarddeviatieA

6ertaald naar de standaard normale verdeling.

6an de standaard normale verdeling eet ik het gemiddelde en de standaarddeviatie en ik eet
elke aarde van z er hoort bi( 25/.

&us , -0*1C5

1

Februik de formule en vul in at (e eet.
z =
x -p
o
-u,675 =
2 4

2,96
et de grafis!he rekenma!hine

In het geval (e geen linker grens hebt neem dan voor de linkergrens 4--44 of als (e geen re%htergrens
hebt neem dan 4-44.
In het menu onder G&IH$IJ kan (e allerlei kansverdelingen vinden. :et normal%df78 kan (e bi( gegeven
gren,en* gemiddelde en standaarddeviatie de oppervlakte berekenen onder de grafiek tussen de
linker- en re%htergrens van de normale verdeling.

&aarnaast gebruik (e ook de opdra%ht invNorm().
+i( gegeven oppervlakte onder de grafiek* het gemiddelde en de standaarddeviatie kan (e de aarde
voor E berekenen.
C


Voorbeelden

normalcdf(-9E99,5,10,3) 0,048



invNorm(.08,10,3) 5,8

normalcdf(12,9E99,10,3) 0,252
!


invNorm(.25,10,3) 8,0
invNorm(.75,10,3) 12,0


( )

= =

= =
invDorm7.05*0*18
, 0* 05 , 1*1"
12
1*1" 21*4
1


( )

= =

= =

invDorm7.05*0*18
, 0* 05 , 1*1"
12 1!
1*1" 3*15

4

"efeningen
"pgave 1
;p het einde#amen is de gemiddelde uitslag C3/ met een standaardafi(king van 4/. &e top 10/
van de geslaagden kri(gen een eervolle vermelding op hun diploma. @e gaan er van uit dat de uitslag
normaal verdeeld is. @elke is de minimale uitslag om de,e vermelding te kri(gen.
"pgave 2
In een klas ,itten !0 studenten. &e gemiddelde uitslag is 15 met een standaardafi(king van 10.
Htudent ) behaalt 5! en student + behaalt C5. @e gaan er van uit dat de uitslag normaal verdeeld is.
Hoeveel studenten komen er in de rangs%hikking tussen ) en +A
"pgave #
-en boomkeker koopt een grote parti( (onge sparrenboomp(es. ?it onder,oek is bekend dat de
lengte van (onge sparrenboomp(es bi( benadering normaal verdeeld is met een gemiddelde van 25
%m en dat 5/ van de boomp(es korter is dan 20 %m. &e parti( (onge sparrenboomp(es is te
bes%houen als een asele%te steekproef.
1. Hoeveel pro%ent van de boomp(es is naar vera%hting langer dan 30 %mA Li%ht (e antoord
toe.
2. +ereken de standaardafi(king van de lengteverdeling van (onge sparrenboomp(es. Feef (e
antoord in tee de%imalen naukeurig.
Da een aantal (aren ordt een groot aantal van de,e sparrenboomp(es voor de kerstverkoop
gerooid. Be kunt er nu van uitgaan dat de lengte van de,e parti( bomen bi( benadering normaal
verdeeld is met een gemiddelde van 1"5 %m en een standaardafi(king van 15 %m.
3. +ereken de kans dat een asele%t geko,en boom uit de,e parti( een lengte heeft die ligt tussen
de 1"0 en de 1C0 %m. Iond (e antoord af op tee de%imalen.
&e bomen orden ingedeeld in tee pri(sklassen* nameli(k. kleine bomen van K 10*- per stuk en
grote bomen van K 15*- per stuk. &e keker il dat de te vera%hten opbrengst per 100 bomen K
1300*- is.
". +ereken bi( elke lengte de grens tussen de beide pri(sklassen dan moet liggen. Iond (e
antoord af op hele %entimeters.
?it het H)6;-e#amen iskunde +1 van 2003
"pgave $
&e lampen van straatverli%hting in een bepaalde gemeente hebben een levensduur die normaal
verdeeld is met een gemiddelde van 1500 uur en een standaardafi(king van 100 uur. &e gemeente
vervangt de lampen op het moment dat 2*5 / defe%t is.
Da hoeveel uur gaat de gemeente tot vervanging overA

10

Uitwerkingen van de oefeningen
"pdra!ht 1
Fegeven. m>C3/ en s>4/. :et de FI. invDorm7.4*C3*48 geeft #>!"*5. &us* ,eg maar* bi(
!5/ of meer kri(gen de kandidaten een eervolle vermelding.
"pdra!ht 2
Fegeven. > 15 en > 10
Fevraagd. L75! M E M C58
:et de FI. Dormal%df75!*C5*15*108 geeft L75!EC58>0*544
54*4/ van de studenten tussen 5! en C5* dat ,i(n er ongeveer "!.
"pdra!ht #
1. &e grafiek van de normale verdeling is s0mmetris%h. &us 5/ van de boomp(es is langer dan
30 %m.
2. L7EM208>0*05 met m>25. +ereken s.
=


= =


7,8 0* 05
, 1*1"5
E 20 25
, 1*1"5
;plossen geeft 3* 0"

3. L71"0 M E M 1C08 met > 1"5 en > 15 geeft 0*5!2!.
". 'ies voor het aantal kleine boomp(es n.
-r geldt. nN10 O 7100-n8N15 > 1300 n > "0
&e oppervlakte onder de grafiek bi( de grens kleinPgroot is 0*".
L7E M A8>0*" met > 1"5 en > 15 geeft 1"1*2.
"pdra!ht $
:et (e FI.

Da ongeveer 130" uur.


11

Hoofdstuk 2 meer over de normale verdeling
;m vast te stellen of een gemeten sto%hast normaal verdeeld is er spe%iaal papier ontorpen met
een spe%iale verti%ale s%haalverdeling 7de hori,ontale verdeling is lineair8. Langs de verti%ale as is de
verdeling ,o* dat de %umulatieve grafiek van de normale verdeling een re%hte li(n ordt. &it ordt
bereikt door de pro%entli(nen ter eers,i(den van de 50/-li(n steeds op groter afstand van elkaar te
tekenen. &ergeli(k papier ordt normaal waarschijnlijkheidspapier genoemd.
%ormaal waars!hijnlijkheidspapier
Hieronder ,ie (e een freQuentieverdeling met relatieve freQuenties van de uitslag op een test van 100
proefpersonen.

Be kunt nu %ontroleren of de verdeling op een normale verdeling li(kt en ,o (a dan kun (e het
gemiddelde en de standaarddeviatie s%hatten.
<et de gegevens in een freQuentietabel en bepaal de
%umulatieve relatieve freQuenties.
<ie re%hts.
$eken de punten op normaal aars%hi(nli(kheidspapier.
Februik daarbi( de re%hter klassengrensR
$eken door de punten een Spassende= re%hte li(n.
Lees het gemiddelde en de standaarddeviatie af uit de
grafiek.
<ie volgende blad,i(de.

12



"*5 en 1*4
&at is geen gekke benadering. +erekend kom (e uit op "*5 en 1*C

13

&entrale limietstelling
&e som en het gemiddelde van een 7voldoende8 groot aantal onafhankeli(ke sto%hasten is 7nagenoeg8
normaal verdeeld. &aarbi( moeten alle sto%hasten de,elfde verdeling hebben.
)ls (e met 5 dobbelstenen gooit en (e ki(kt naar de som van de ogen dan kri(g (e de,e verdeling.

&e rode kromme is de normale verdeling. <oals (e ,iet li(kt het al erg veel op elkaar.
&oe (e het,elfde met 20 dobbelstenen* dan li(kt het nog beter...

'enaderen binomiale verdeling
6oor 7voldoende8 grote aarden van n kan de binomiale sto%hast +in7n*k8 met vera%hting > nNp
en standaarddeviatie > n p (1 ) orden benaderd door de normale sto%hast met
vera%hting en standaarddeviatie .
Voorbeeld
+ereken de kans op minder dan 25 keer munt in C0 orpen met een ,uiver geldstuk.
Uitwerking
@e hebben te maken met een binomiaal e#periment met n > C0 en p > 0*5.
1e manier
E.aantal keren munt
ET+in7C0*0.58
:et de FI. Binomcdf7C0*.5*2"8 0*005!
L7E 2"8>0*005!

1"

2e manier
> nNp > C0 N 0*5 > 35
> n p (1 ) > 70 0,5 (1 0,5) "*1!
+enaderen met de normale verdeling.
ETDorm735*".1!8
L7E M 2"*58 0*001
&ontinu(teits!orre!tie
Be ,ou (e moeten afvragen aarom e nu 2!" nemen en niet 2. )an onderstaande plaat(es kan (e
dat ,ien.

)ls (e L7EM2"8 dan mis (e net een stuk(e. &at ,ou een grotere fout opleveren dan nodig en met
L7EM2"*58 ondervang (e dat.
Doot. bi( normaal verdeelde sto%hasten met uitkomsten die* door afronding* dis%reet ,i(n pas (e
de,elfde %orre%tie toe.
Voorwaarde
-en vooraarde voor het benaderen van een binomiale door een normale verdeling is.
nNpU5 en nN71-p8U5
V)ls ,e beide groter dan 5 moeten ,i(n dan is of n heel groot of p en 1-p vers%hillen niet te sterk en
liggen dus di%ht bi( 0*5V

15

Voorbeeld
6an peren is bekend dat 1/ van de peren egens een vervelende s%himmel niet te
eten ,i(n. Helaas is dit aan de buitenkant niet aar te nemen. 6an een parti( van 100
peren ordt onder,o%ht hoeveel peren aangetast ,i(n.
a. +ereken met de binomiale verdeling de kans dat er meer dan 2 peren ,i(n
aangetast.
b. :ag (e 7volgens de regels8 de,e kans benaderen met de normale verdelingA
%. +enader de,e kans met de normale verdeling.
:aakt het veel vers%hilA
Uitwerking
a. E T +in7100W 0*018 dus L7E U 28 > 1 L7E 28 1 0*4201 > 0*0C4"
b. 0*01 N 100 > 1 en dat is niet groter dan 5* dus nee eigenli(k niet.
%. E T Dorm71W 0*4458 dus L7E U 2*58 0*015!. &at s%heelt el* maar niet heel veelX
"efeningen
"pgave 1
6an 300 gloeilampen van een ,eker t0pe erd de levensduur 7in uren8 bepaald.
#evensduur in uren $re%uentie
450-1050 "
1050-1150 4
1150-1250 14
1250-1350 31
1350-1"50 51
1"50-1550 5!
1550-1150 53
1150-1C50 3C
1C50-1!50 20
1!50-1450 4
1450-2050 3
2050-2150 1

Fa na of de levensduur van de,e gloeilampen normaal verdeel is en geef m.b.v. normaal
aars%hi(nli(kheidspapier8 een s%hatting van het gemiddelde en de standaarddeviatie.
"pgave 2
In een fabriek orden flessen automatis%h gevuld. &e inhoud van
de gevulde flessen is normaal verdeeld rond de inhoud aarop de
ma%hine ordt ingesteld. &e standaardafi(king bedraagt 5%%. :en
enst dat 40/ van de flessen een inhoud hebben van minstens
500%%.
;p elke maat moet de ma%hine ingesteld ordenA
11

"pgave #
6an abriko,en is bekend dat 2/ van de abriko,en egens een vervelende s%himmel niet te eten ,i(n.
Helaas is dit aan de buitenkant niet aar te nemen. 6an een parti( van 100 abriko,en
ordt onder,o%ht hoeveel abriko,en aangetast ,i(n.
a. +ereken met de binomiale verdeling de kans dat er meer dan 3 abriko,en ,i(n aangetast.
b. +enader de,e kans met de normale verdeling.
Uitwerkingen van de oefeningen
"pgave 1
-erst maar =s de relatieve %umulatieve freQuenties uitrekenen.
#evensduur in uren &lassemidden $re%uentie
'omfre%uentie (elatief
450-1050 1000 "
" 1/
1050-1150 1100 4
13 "/
1150-1250 1200 14
32 11/
1250-1350 1300 31
1! 23/
1350-1"50 1"00 51
114 "0/
1"50-1550 1500 5!
1CC 54/
1550-1150 1100 53
230 CC/
1150-1C50 1C00 3C
21C !4/
1C50-1!50 1!00 20
2!C 41/
1!50-1450 1400 4
241 44/
1450-2050 2000 3
244 100/
2050-2150 2100 1
300 100/

..en dan tekenen op normaal aars%hi(nli(kheidspapier.
<ie volgende blad,i(de.
"pgave 2

( ) , 0*10
. invDorm7.10* 0*18 1*2!
500 m
1*2! m 501*
I
"
5
F
=

=

&e ma%hine moet orden ingesteld op 501*"
1C

"pgave #
a. ET+in7100*.028
L7EU38>1-L7EY38>0*1"1
FI. 1-+inom%df7100*.02*38
b. EZTDorm7X*X8
( )
( )
- EZ 2
EZ 100 0* 02 0*4! 1* "
L7EZ 38 0*1"2
=
=
>

FI. Dormal%df73.5* *2*1."8

?iterking opgave 1



1500 en 200

1!

Hoofdstuk # de n)wet
Be gooit me een dobbelsteen. E noemen e het aantal ogen van de orp. Be kunt de
vera%htingsaarde en de standaarddeviatie van E uitrekenen met een tabel.
) *()) )+*()) ) , -()) () , -())). () , -())).+*())
1
1
6

1
6

-2
1
2
1
1
4
1
1
24

2
1
6

2
6

-1
1
2
2
1
4

S
8

3
1
6

S
6

-
1
2

1
4

1
24

"
1
6

4
6

1
2

1
4

1
24

5
1
6

S
6

1
1
2
2
1
4

S
8

1
1
6

6
6

2
1
2
1
1
4
1
1
24

-7E8 >
3
1
2

6ar7E8 > 2*42

()) / 0!" ()) / 1!11

@e ,ien dat > 3*5 en 1*C1
)ls (e nu met tee keer met die dobbelsteen gooit en (e noemt het aantal ogen van de eerste orp E
en het aantal ogen van de teede orp [. @at is dan de vera%htingsaarde van EO[ en at is dan
de standaarddeviatie van EO[A

Be ,ou natuurli(k een nieue tabel kunnen
maken* maar handig is dat niet.

In het algemeen geldt voor onafhankeli(ke
sto%hasten E en [.

-() 2 3) / -()) 2 -(3)
4ar() 2 3) / 4ar()) 24ar(3)


Fevolg.
-7EO[8>C
6ar7EO[8>5*!" 7EO[8>2*"2
De som van n onafhankelijke sto!hasten

+ + + +
+ +
+ + + + =
+ + =
+
+
+
+
1 2 3 n
i i
1 2 3 n
1 2 3 n i
1 2 i
2 3
3 n
1 n
E * E * E *...E ,i(n n onafhankeli(ke sto%hasten*
elk met de,elfde kansverdeling met -7E 8 en 7E 8
@at is dan -7E E E ... E 8A
-7E E E ... E 8 n -7E 8
7E
-n at
E E ... E
is dan 7E
8 n
E E ... E 8
7E
A
8

14

Voorbeeld
Be gooit 3 keer met een dobbelsteen en telt de orpen bi( elkaar op.
+ereken de vera%htingsaarde en de standaarddeviatie.
Uitwerking
= + + = =
= = =
= =
1 2 3 i i
i
i
H E E E met -7E 8 3* 5 en 7E 8 1*C1
-7H8 3 -7E 8 3 3* 5 10* 5
7H8 3 7E 8 3 1*C1 2*41

Het gemiddelde van n onafhankelijk sto!hasten
=

+ + + +
=

=
1 2 3 n
i i
1 2 3
i
i
n
E * E * E *...E ,i(n n onafhankeli(ke sto%hasten*
elk met de,elfde kansverdeling met -7E
-7E8 -7E
8 en 7E 8
E E E ... E
E
n
@at is dan -7E8A
-n
8
7E 8
7E8
at is dan 7E8A
n

Voorbeeld
Be gooit 3 keer met een dobbelsteen en berekent het gemiddelde dan de orpen.
+ereken de vera%htingsaarde en de standaarddeviatie.
Uitwerking
1 2 3
i i
i
i
E E E
E met -7E 8 3* 5 en 7E 8 1*C1
3
7E 8 1*C1
-7E8 -7E 8 3* 5 en 7E8 0*44
3 3
+ +
= = =

= = = =

"efeningen
"pgave 1
In een brood gaat gemiddeld 2 gram broom. -r ordt een steekproef van 100 broden gedaan en
vervolgens ordt het steekproefgemiddelde hiervan vastgesteld. &e standaarddeviatie van de
populatie is 0*1 gram.
+ereken de standaarddeviatie van de steekproef.
"pgave 2
In de bussen van Doordest hangt een bord(e S"2 ,itplaatsen en 34 staanplaatsen* ma#.
laadvermogen 1.124 kg=. Het gei%ht van passagiers is normaal verdeeld met een gemiddelde van C1
kg en een standaardafi(king van 21 kg.
+ereken de kans dat tee passagiers samen meer egen dan 150 kg.
20

"pgave #
&e hoeveelheid drank uit een drankautomaat is normaal verdeeld met een vera%htingsaarde van
150 ml en standaardafi(king van ! ml. &it ordt gevuld in een beker van 115 ml met een
standaardafi(king van 1 ml.
a. +ereken de kans dat in de beker nog minstens 5 ml ruimte over bli(ft.
&e fabrikant il dat de instelling het vulgemiddelde verlaagd ordt* ,odat de kans op een
overlopende beker hoogstens 0*1/ is.
b. Hoe hoog mag het vulgemiddelde 7in tienden van millimeters naukeurig8 hoogstens ,i(n*
,odat aan de eis van de fabrikant is voldaanA
Uitwerkingen van de oefeningen
"pgave 1
( )
0*1
E 0* 01
100
= =
"pgave 2
#
1
en #
2
,i(n tee onafhankeli(ke sto%hasten* elk met de,elfde kansverdeling met > C1 en > 21.
-7#
1
O#
2
8 > 2 N C1 > 1"2 en 7#
1
O#
2
8 > 2 N 21 24*C
Fegeven.
E. gei%ht van 2 passagiers
ETDorm71"2*24.C8
L7E U 1508 > 0*34"
"pgave #
@e defini\ren een nieue sto%hast 6 > inhoud beker hoeveelheid drank.
768 > 115 150 > 15 ml en 768 >

6 8 = 10
a. Fevraagd. L76 U 58 0*!"1
b. 'ies 768>p dan >10 en L76 M 08 M 0*001
:et de FI. [1>normal%df7-4-44*0*E*108 table E minimaal 31
&us neem als vulgei%ht 1!1 ml.

21

Hoofdstuk $ e*periment
@e doen het volgende e#periment. @e hebben 22.000 ge,onde proefpersonen. @e verdelen de
proefpersonen in tee groepen van 11.000. -3n groep kri(gt vi(f (aar lang een pil met erk,ame stof
7aspirine8 en de andere groep kri(gt een pil ,onder erk,ame stof 7%ontrolegroep8.
]ontrolegroep. 1!4 hartaanvallen
$estgroep. 115 hartaanvallen
Heeft aspirine een gunstig effe%t op de kans op een hartaanvalA
&e vraag is nu. is 115 el Se%ht= minder. 'an het ook toeval ,i(nA :et andere oorden neem aan dat
de aspirine geen invloed heeft op de kans op een hartaanval* at is dan de kans dat (e dan to%h 115
vindtA
In het algemeen hanteren e daarbi( een grensaarde van 5/ 7of soms ook 1/8. )ls de kans dat (e
115 vindt onder de veronderstelling dat het middel niet erkt kleiner is dan 5/ dan besluit (e dat het
geen toeval kan ,i(n en dat de aspirine el degeli(k een positief effe%t heeft op de kans op een
hartaanval.
Uitwerking
E. aantal mensen met een hartaanval bi( 11.000 personen in de testgroep.
E T binomiaal verdeeld met n>11.000 en p>0*01C2.
@e gaan er vanuit dat de kans in de %ontrolegroep een goede s%hatting is van de kans op een
hartaanval.
@e kunnen de,e kans benaderen met de normale verdeling met %ontinu^teits%orre%tie.
&it geeft > 1!4*2
1
en 13*1.
L7E M 1158 0*0"1
&e kans dat (e 115 vindt 7of lager8 is kleiner dan 5/. @e %on%luderen dat aspirine een gunstig effe%t
op de kans op een hartaanval heeft.



1
&at gemiddelde is eigenli(k 1!4. &oor afronding van >0*01C2 geeft dit 1!4*2.
22

"pgave
Da (arenlange ervaring is bekend dat ongeveer "0/ van de mensen bereid is vragen te
beantoorden bi( een mondelinge enQu_te in de binnenstad.
+i( een enQu_te van 100 personen in &en Haag bli(kt dat sle%hts 30/ van de aangesproken mensen
bereid is een aantal vragen te beantoorden.
a. )ls to%h "0/ van de mensen bereid is vragen te beantoorden* bereken dan op 3
de%imalen de kans dat (e in een steekproef van 100 to%h 30/ of minder vindt.
b. Is er reden om te ti(felen aan de "0/-bereidheid in &en HaagA

Uitwerking
E. aantal mensen dat bereid is vragen te beantoorden
ET binomiaal verdeeld met p>0*" en n>100
a. Fevraagd. L7E 308 > 0*02"!
b. &e kans is kleiner van 0*05. )ls (e 0*02"! vindt ,ou dat to%h el heel toevallig ,i(n. -r is
statistis%h ge,ien reden om aan te nemen dat die "0/-bereidheid niet klopt.
+inde

<ie ook de lesbrief 56pothese toetsen.
februari 2010


23

Tabel normale verdeling


2"

Inhoudsopgave !ompleet
Inhoudsopgave ........................................................................................................................................ 1
Hoofdstuk 1 de normale verdeling ....................................................................................................... 2
&e standaard normale verdeling ......................................................................................................... 2
6an normaal naar standaardnormaal ................................................................................................. 3
:et de grafis%he rekenma%hine .......................................................................................................... 1
;efeningen .......................................................................................................................................... 4
?iterkingen van de oefeningen ...................................................................................................... 10
Hoofdstuk 2 meer over de normale verdeling ................................................................................... 11
Dormaal aars%hi(nli(kheidspapier ................................................................................................... 11
]entrale limietstelling ....................................................................................................................... 13
+enaderen binomiale verdeling ........................................................................................................ 13
]ontinu^teits%orre%tie ........................................................................................................................ 1"
;efeningen ........................................................................................................................................ 15
?iterkingen van de oefeningen ...................................................................................................... 11
Hoofdstuk 3 de n-et ....................................................................................................................... 1!
&e som van n onafhankeli(ke sto%hasten .......................................................................................... 1!
Het gemiddelde van n onafhankeli(k sto%hasten .............................................................................. 14
;efeningen ........................................................................................................................................ 14
?iterkingen van de oefeningen ...................................................................................................... 20
Hoofdstuk " e#periment ..................................................................................................................... 21
-inde .................................................................................................................................................. 22
$abel normale verdeling ........................................................................................................................ 23
Inhoudsopgave %ompleet ...................................................................................................................... 2"