You are on page 1of 94

Fukushima, een ramp die ons allemaal aangaat

Verkennende notitie: Wat iedereen zou moeten weten

Deze ravage is niet het gevolg van de aardbeving en ook niet van de tsunami, maar van waterstofgas explosies. Blokkades in de ventilatiekanalen waren hiervan de oorzaak. De operator wist de explosies niet te voorkomen! Waarom niet? En waarom al die andere zaken, die uit de hand liepen?

Prof. Ir. Jan Korsmit 01-01-2014


Published on website www. easysheets.nl Translated from Dutch into English by Babylon

Inleiding
Het was een rampzalige dag vrijdag. 11 maart 2011, toen rond 2 uur in de middag de Pacifische plaat weer wat verder onder de Amerikaanse plaat schoof. De Marianentrog werd dieper, de aardas verschoof met 10 cm en Japan kwam 2,5 meter dichter bij Amerika te liggen. Alhoewel de verschrikkelijke gevolgen, vooral voor kustbevolking, direct duidelijk waren, werden bepaalde gevolgen pas langzaam duidelijk. De zichtbare gevolgenvoor de kerncentrales van Tepco bij Fukushima bleken ook al vrij snel., al werd hier verhullend over gesproken. Maar de gevolgen op lange termijn van de kernramp zoals de radioactieve emissies zijn tot op dit moment echter nog totaal niet te overzien. De ramp in de kerncentrales Daiichi duren nog steeds voort. Ik was genteresseerd in hoe een gebouw een aardbeving van kracht van 9 op de schaal van Richter kan doorstaan. Goed, zei Tepco. De feiten bewezen dat dat niet waar kon zijn. Het was ook niet waar, zo weten we nu na ruim 2,5 jaar. De zoektocht naar de oorzaak van de ramp bleef mij bezig houden. Hoe kon het zo snel zo volledig uit de hand lopen? Ik begon met het opstellen van een hypothese over hoe de meltdowns zouden kunnen zijn veroorzaakt. De meest waarschijnlijke hypothese leek me dat het koelsysteem snel en massaal verwoest was. Tot op heden verzetten Tepco, het IAEA en de Japanse overheid zich tegen de toetsing van deze hypothese. Voor mij was dit een periode, waarin ik mocht ervaren dat bij een degelijke ramp de waarheid als eerste wordt geslachtofferd. Naar mijn weten is er tot op heden geen onafhankelijk verslag van wat er zich precies heeft voorgedaan in de kerncentrales van Daiichi. Wat mij deed besluiten mijn opvattingen op papier te zetten was mijn ergernis over het ontbreken van een mediadebat over de oorzaken en gevolgen van deze nucleaire ramp. Ook het ontbreken van een professioneel debat over kerncentrales verwondert mij nog steeds. Ik ben niet tegen kernenergie. De enorme risicos voor de samenleving maken het toch noodzakelijk dat over de randvoorwaarden en de verantwoordelijkheden en debat gevoerd moet worden.

Eerder al wezen Kevin Zeese en Margaret Flowers op het ontbreken van een debat over deze zaken door gengageerde journalisten. Zij merkten op 25 oktober 2013 op Het verhaal van Fukushima zou op de voorpaginas moeten staan van alle kranten. De problemen van Fukushima zijn van een omvang die de mensheid nog niet eerder heeft meegemaakt. De kans op nieuwe radioactieve rampen, die groter kunnen zijn dan eender welke in het verleden, is nog altijd aanwezig. Het zal dus nodig zijn om de beste ingenieurs wereldwijd te engageren om deze problemen op te lossen en zo hun globale impact tot een minimum te beperken. En even verder : Toen we onderzoek deden naar de rele toestand van Fukushima in voorbereiding voor dit artikel, kwamen ons woorden als apocalyptisch, rampzalig en wereldbedreigend voor de geest. Maar, als we zulke dingen zeggen, reageren mensen alsof we voor 'de kleine rode hen spelen' die "the sky is falling" schreeuwt en net daardoor worden vele rapporten genegeerd. Dus, we gaan ons in dit artikel beperken tot de beschrijving van wat er bekend is en dan is het aan u als lezer te beslissen of we te maken hebben met gebeurtenissen die al dan niet 'potentieel catastrofaal' zijn. Zie voor een zeer lezenswaardig artikel , waaruit ik in deze notitie hier en daar heb geciteerd:
http://www.therealnews.com/t2/component/content/article/231-kevin-zeese-and-margaret-flowers/1793--fukushima-aglobal-threat-that-requires-a-global-response

Ook ik mis gengageerde journalistiek. Die heb ik al vanaf het begin van de ramp op 11 maart 2011 gemist. Ik besloot mijn eigen zoektocht te maken naar wat er in de centrales van Daiichi is gebeurd en wat ons als gevolg daarvan bedreigt. Mijn bevindingen heb ik in deze notitie samengevat. Dit is geen wetenschappelijk rapport, het is ook geen gexalteerd doemschrift. Het is een verkenning, een zoektocht naar waarheidsvinding. Er worden links gegeven naar artikelen waar de lezer meer informatie kan vinden voor de vorming van zijn eigen mening. De vrijheid om een eigen mening te vormen mag nooit worden beperkt. Deze vrijheid moet benut en desnoods bevochten worden. Logisch? De kernramp in Fukushima toont het tegendeel aan.

Centrale Daiichi, een parel van Tepco

Management samenvatting
Door de aardbeving en de supergolven van de tsunami op 11 maart 2011 werden de kerncentrales van Tepco in Fukushima zwaar getroffen. De golven ter plaatse van de kerncentrales van Tepco werden tot 17 meter hoog opgestuwd. De centrales in Daimi doorstonden de aardbeving redelijk goed, maar die in Daiichi werden zwaar beschadigd. Al snel bleek er radioactiviteit te ontsnappen en moest het gebied binnen 20 km van de centrale ontruimd worden. De ruim 80.000 bewoners van dit gebied leven nog steeds in opvangcentra. Het is nog ongewis of ze ooit nog terug kunnen naar hun woningen. Het vinden van de waarheid over de oorzaken van de ramp en over de ondernomen acties om de gevolgen van deze ramp te beperken hield me vanaf april 2011 bezig. Alle informatie wegende leek het me aannemelijk dat de problemen met de koeling niet onder controle gebracht konden worden, omdat koeling onmogelijk was geworden. Mijn onderliggende hypothese was: door de aardbeving ontstonden er extreme krachten, waardoor koelleidingen braken. Daardoor liep het koelwater uit de leidingen, ook die in de kernvaten. Door het uitvallen van de elektriciteit door de aardbeving en van de noodvoorzieningen door de tsunami ontstond er een noodsituatie. Door breuken in de koelleidingen en vastzittende kleppen in ventilatiekanalen kom een ramp niet voorkomen worden. Er waren nog veel dingen mis zoals niet werkende drukventielen, niet functionerend noodkoelsysteem, dat op basis van condensatie zonder externe krachtbron warmte kan afvoeren, en een tekort schietende training van het personeel voor noodsituaties. Fukushima was in feite een ramp die verwacht kon worden. Ik schets in deze notitie mijn zoektocht naar de oorzaken en gevolgen van deze ramp Ik probeer op basis van informatie, welke ik via het internet heb verkregen, de problemen te inventariseren en tot aanbevelingen te komen. Bovenal wil ik dat er maatregelen genomen worden om dergelijke rampen te voorkomen. De aardbeving en de hieruit voortvloeiende tsunami waren van een omvang die nooit eerder door levende mensen werd ervaren. Logisch dat men deze ramp als Act of God zag. Maar toch is er alle reden om aan te nemen dat de beheerder van de centrale en de overheid zich onvoldoende hadden gewapend tegen de gevolgen van dit natuurgeweld. Als gevolg ontstonden er radioactieve emissies in de lucht en vooral via het grond- en koelwater, die vanaf het begin van de ramp nog steeds voortduren. Inspectierapporten van vr de ramp tonen in de Daiichi-centrales o.a. gebreken in het koelsysteem aan.. Hier is weinig mee gedaan. Het is voor mij duidelijk dat het falen, zoals gebroken leidingen en het wegvallen van controlesystemen, grotendeels te wijten is aan

ontwerpfouten en een slechte opzet van de back-up systemen.. De aanpak van de gevolgen van de ramp werd van meet af aan geteisterd door menselijke fouten. De problemen zijn sinds het begin de ramp niet kleiner maar juist groter geworden. Op dit moment spelen er drie grote problemen, die elk schrikbarend zijn. Er zijn drie reactorkernen zoek. Het is onbekend waar deze kernen zich bevinden. Een mogelijkheid is dat de corium lavas door de fundering smelten of al gesmolten zijn. In dat geval zullen zij doordringen tot in de diepe grondwaterlaag. Een tweede probleem is dat grote hoeveelheden radioactief water weglekt uit de kerncentrale in de Stille Oceaan Naar schatting gaat het om dagelijks zon 300 ton. Dat is vanaf het begin nu meer dan 300.000 ton, ofwel een mammoettanker vol. En dit is een minimale schatting, gemaakt door Tepco. De oceaan is groot, maar waterverdunning is geen oplossing. Radioactieve elementen hebben een lange halfwaardetijd en het wordt opgenomen door de vegetatie, die door kleinere vissen gegeten wordt, die dan weer de prooi vormen voor grotere vissen. Wij staan aan de top van de voedselketen. Het derde probleem wordt gevormd door meer dan elfduizend gebruikte brandstofstaven. Deze brandstofstaven zijn samengesteld uit sterk radioactieve stoffen, zoals uranium en plutonium. Deze staven liggen in koelbassins hoog in de reactorgebouwen. Het gebouw van Unit 4 verzakt snel. Het staat al meer dan een meter uit het lood. Daar liggen ruim 1500 staven en die moeten snel verplaatst worden. Dit is een extreem gevaarlijke operatie, die in november 2013 begonnen is. Elk van deze drie problemen zou kunnen leiden tot een kernramp, die veel erger is dan alle eerdere nucleaire rampen, inclusief alle kernexplosies, tezamen. De situatie is zeer ernstig. De aanpak echter wordt gekenmerkt door ontreddering, door gebrek aan richtinggevende protocollen voor wat te doen bij een kernsmelting en door steeds weer nieuwe problemen met de opslag en de zuivering van het koelwater. Wat er de kerncentrales gebeurt is totaal onduidelijk. Als civiel ingenieur mis een gentegreerde aanpak in de vorm van een plan van aanpak voor het watermanagement en een professionele aanpak van de opslag van de containers en de beheersing van de grondwaterstromen. Steeds zijn er weer nieuwe problemen en ontdekkingen. Het onbeheerst koelen en de plannen met stalen damwanden en een ijsgekoelde inpakking van de centrale zijn daar voorbeelden van. Bij mijn verkenning ontdekte ik hoe wonderlijk de aanpak van de gevolgen van rampen verlopen. Op basis van de vele informaties, die ik heb bestudeerd, schets ik de wijze waarop deze ramp wordt aangepakt. Deze schets is vrij universeel toepasbaar, hoe onthutsend ook. Ik schets als afronding van mijn verkenning ook een momentopname van de situatie in december 2013. Daarbij worden vele links gegeven voor verdere verdieping. Niemand weet hoe de ramp zal verlopen. Het is goed zich een beeld te vormen van een worst case scenario en van wat daartegen is te doen. Daartoe doe ik een aantal aanbevelingen. De aanbevelingen hebben betrekking op de aanpak van de ramp. Mijn algemene aanbevelingen omvatten Black-out in de media stoppen, een Denktank samenstellen, de

Schuldvraag laten rusten en de aandacht volledig te richten op het oplossen van de problemen, de Mondiale organisatie onder de koepel van de UN versterken en Rampenplannen voor alle bestaande kerncentrales maken voor het geval een kernsmelting op treedt. Ik maak ook een opmerking over Facing reality. Het gaat daarbij om de vraag of kernenergie acceptabel is en of er alternatieven zijn voor kernenergie. Mijn opvatting is dat kernenergie alleen acceptabel is als de kerncentrales failsafe zijn. Dat zijn ze op dit moment kennelijk niet. Ik geef ook aanbevelingen op technologisch gebied zoals Hoe kunnen de huidige kerncentrales fail-safe gemaakt worden, Verwijderen van radioactief materiaal van de rampplek, Watermanagement, Stabiliseren van gebouwen en Aanpak van de corium lavas. Ik sluit af met aanbevelingen voor er n gedaan moet worden: Management van het regenwater en van de grondwaterstromen en Snelle duidelijkheid over het lot van de gevacueerde bevolking. Ik roep op in mijn Besluit om na te denken over mijn hypothese, Als deze een grond van waarheid bevat, dan is een tsunami niet per s nodig om een kernramp te veroorzaken en ook zonder een aardbeving zou een dergelijke ramp kunnen ontstaan. Het is nodig naar de precieze oorzaken van de ramp in Fukushima te zoeken. Dit moet uitgezocht worden, want er staan veel van soortgelijke centrales op gevaarlijke plekken. Dus uiteindelijk zal de aandacht zich van de gevolgen en de aanpak van de ramp naar de oorzaken hiervan moeten keren om centrales inherent veilig te kunnen maken. Wat me het meest beangstigt is dat de norm voor wat een maximale dosis is van radioactieve straling lijkt te verschuiven. In Japan zijn tienmaal hogere doses in bepaalde gevallen al acceptabel. Sommige wetenschappers zeggen dat we hiermee zullen moeten leren leven. De extra straling door ongevallen als die in Fukushima zullen we als extra achtergrondstraling moeten accepteren. Daar hoor ik de WFO niet tegen protesteren, integendeel. Dat beangstigt me nog meer dan de klungelige aanpak van der ramp in Fukushima zelf.

Inhoudsopgave
Inleiding ...................................................................................................................................... 2 Management samenvatting ....................................................................................................... 4 Waarom deze analyse .............................................................................................................. 10 Mijn reactie van 14 april 2011 .............................................................................................. 12 Act of God versus Act of Man................................................................................................... 14 Welk falen valt de beheerder en ook de overheid hier aan te rekenen? ............................ 19 Wie bespeelt de trom van Act of God en waarom? ............................................................. 21 Aanpak van de ramp tot december 2013 ................................................................................ 23 Problemen bij de aanpak van de ramp: ............................................................................... 23 Verduidelijking van mijn hypothese ..................................................................................... 24 Selectie van links ter illustratie van gebrekkige aanpak ramp ............................................. 28 De belangrijkste problemen van Fukushima op dit moment ............................................... 30 Themas met betrekking tot kernramp Fukushima.................................................................. 37 Totale ontreddering bij de aanpak van de ramp .................................................................. 37 Ontbrekende protocollen voor een kernsmelting? .............................................................. 38 Watermanagement .............................................................................................................. 41 Schuldvraag: Act of God versus act of man .......................................................................... 44 Enige feiten ........................................................................................................................... 44 Welk falen valt de ontwerper (de mens, niet God) hier aan te rekenen? ........................... 46 Wie heeft belang bij een visie op de ramp als een Act of God? .......................................... 46 Verschuiving in accenten crisisaanpak ..................................................................................... 48 Het verhullen van de schuldvraag bij grote rampen ............................................................ 49 Momentopname December 2013............................................................................................ 51 Wat werd er over de ramp gezegd op internet .................................................................... 51 Kernenergiewetenschappers ................................................................................................ 53 Milieuorganisaties en andere ............................................................................................... 54 Formele Organisaties ............................................................................................................ 55 Informatieverzameling voor hen die dieper willen graven .................................................. 55

Inschatting van een worst case scenario ................................................................................. 57 Hybris .................................................................................................................................... 57 What to do? .............................................................................................................................. 59 Aanbevelingen met betrekking tot de aanpak ..................................................................... 59 Aanbevelingen op technologisch gebied .............................................................................. 63 Aanbevelingen met betrekking tot de toekomst ................................................................. 68 Aanbevelingen voor wat Nu te doen .................................................................................. 69 Besluit ....................................................................................................................................... 71 Naschrift................................................................................................................................ 72 Bijlage 1 Toelichting Hypothese 23-04-2011........................................................................... 74 Bijlage 2 Toelichting Hypothese 19-9-2012............................................................................. 79 Bijlage 3: Mediaberichten in de maand december 2013 ......................................................... 84 Berichten geplukt van internet in de maand december 2013 ............................................. 84 Bijlage 4: Links naar rapporten en YouTube films ................................................................... 92

Waarom deze analyse

Door de zeebeving voor de noordoostkust


op circa 370 km ten noordoosten van Tokio en circa 130 km ten oosten van de stad

Sendai met een kracht van 9.0 op de schaal van Richter ontstond er een ongekend hoge tsunami, die de Oostkust van het eiland Honsju trof. De hele kustzone werd vernield, schepen het land op gedrukt. Meer dan 25.000 mensen kwamen om, meer dan 550.000 mensen werden gevacueerd uit de getroffen gebieden, bijna 100.000 huizen werden verwoest of zwaar beschadigd. De beelden van de tsunami en de verschrikkelijke gevolgen daarvan staan bij veel mensen nog op het netvlies. Voor de betrokken inwoners van de kuststreek duren de verschrikkingen voort. Zie hiernaast als voorbeeld de foto van de draaikolk nabij Oarai City in , Ibaraki Prefecture van REUTERS/Kyodo.Maar er was nog een andere verschrikking, die op de langere termijn wellicht een nog veel grotere impact kan hebben, namelijk de kernramp in de centrales Daiichi. De gevolgen van de kernramp zijn nog steeds niet bekend. De gevolgen van de emissies van de eerste dagen zijn nu goed beschreven en de gevolgen blijken zeer ernstig. Volgens sommige wetenschappers zullen 10.000-den mensen aan o.a. kanker vroegtijdig sterven. Zie hierboven ZapLog-dossier: #stilleoceaan zaplog.nl

10

De gevolgen van de voortdurende lozingen van radioactief water zijn echter nog onbekend. Wat er zich in en onder de grond van de centrales af speelt is ongewis en zeer zeker potentieel extreem gevaarlijk. Deze vormen de grootste bedreiging van de mensheid ooit, zeggen sommigen. Ik wil weten wat ons bedreigt en wat we daartegen kunnen doen. Ik vertrouw niet op embedded wetenschappers en zeker niet op communiqus van bedrijven en politici. Ik begon met indrukken in de eerste dagen na de ramp. Ik keek naar TV en zocht op internet naar wat er echt misgegaan was en wat daarvan de gevolgen zouden kunnen zijn. Omdat er nu na al die tijd nog geen begin van een samenvattende, wetenschappelijke analyse van de oorzaken van de ramp is gemaakt, besloot ik mijn eigen analyse te publiceren. Door de aardbeving en de supergolven van de tsunami werden de kerncentrales van Tepco in Fukushima zwaar getroffen. De golven ter plaatse van de kerncentrales van Tepco werden tot 17 meter hoog opgestuwd. De centrales in Daini doorstonden de aardbeving redelijk goed, maar die in Daiichi werden zwaar beschadigd. Al snel bleek dat er radioactiviteit te ontsnappen en moest het gebied binnen 20 km van de centrale ontruimd worden. De ruim 80.000 bewoners van dit gebied leven nog steeds in opvangcentra. Het is nog ongewis of ze ooit nog terug kunnen naar hun woningen. De eerste dagen en weken na de ramp volgde ik de berichtgeving op de TV en in de kranten. Deze was erg verhullend. De ramp was ernstig maar toch ook weer niet zo ernstig als die van Tsjernobyl. De problemen werden opgelost, al kon men de koeling niet onder controle krijgen. Angst voor kernsmelting was niet nodig etc. De berichtgeving was volledig gebaseerd op de persbulletins van Tepco. Niemand mocht in de buurt van de site komen. In het begin stond de ramp nogal ver van mijn bed. De andere kant van de wereld leek zo ver weg. De Japanners kunnen hun eigen boontjes wel doppen, dacht ik. Het vinden van de waarheid over de oorzaken van de ramp en over de ondernomen acties om de gevolgen van deze ramp te beperken hield me vanaf april 2011 bezig. Al direct vanaf het begin had ik twijfels over de rapporteringen over de problemen met de koeling. Japan is een van de meest vooraanstaande landen op het gebied van de technologie. Het is toch niet te begrijpen dat de Japanners de noodaggregaten niet op gang zouden kunnen brengen, zowel de diesel- als de op batterijen aangedreven pompen? De Japanners zouden de elektriciteitsvoorzieningen naar de pompen niet binnen een dag op orde kunnen krijgen? De beheerder van de centrale zou geen overzicht hebben over de koelleidingen? Dat alles leek me onmogelijk. Het leek me meer aannemelijk dat de problemen met de koeling niet onder controle gebracht konden worden omdat koeling onmogelijk was geworden door breuken in de koelleidingen als gevolg van de aardbeving. Als ingenieur ben ik vooral met oorzaken en gevolgen en met oplossingen bezig. Het stak me dat er in het nieuws niets werd gezegd over de oorzaken van de problemen, die ontstaan

11

waren. De verklaring een door de zeebeving veroorzaakte enorme tsunami leek en lijkt me onhoudbaar. Helaas verdwijnt deze vraag steeds verder in het drijfzand en het mistgordijn dat door Tepco is gelegd. Ik kom daar in het verdere op terug.

Mijn reactie van 14 april 2011


Uitgedaagd door de verhullende, weinig gengageerde bespreking van de ramp in de media, kwam ik ertoe een eigen hypothese met betrekking tot de oorzaak van de kernramp op te stellen. Mijn onderliggende theorie was: door de aardbeving ontstonden er extreme krachten , waardoor koelleidingen braken. Hierdoor kon er geen koelwater meer in de kernvaten gepompt worden. Los van het uitvallen van de elektriciteit en van niet werkende noodsystemen zou er geen koelwater in de kernvaten gepompt kunnen worden. Integendeel het koelwater zou wel eens uit het kernvat hebben kunnen stomen door defecte koelleidingen, en terugslagkleppen, zo vreesde ik. Deze hypothese heb ik op papier gezet en aan een aantal organisaties toegestuurd. Zie mijn brief aan Trouw d.d. 24-04-2011 in Bijlage 1. In deze brief verduidelijkte ik mijn hypothese ten aanzien van het ontstaan van de ramp. Wat is er volgens mij gebeurd? De centrale was ontworpen voor een aardbeving met van magnitude 7,5 op de schaal van Richter. De werkelijke magnitude was 9, hetgeen betekent dat de krachten op de constructie tot 50 maal groter kunnen zijn dan berekend. De verankering van de gebouwen en van het reactorvatvat moeten hierop berekend worden. Bij een kerncentrale zijn er in feite drie omhulsels die los van elkaar kunnen be wegen: het stalen reactorvatvat, de betonnen, beschermende mantel en de buitenste ruimte van de centrale. Van buiten is alleen deze laatste ruimte als gebouw zichtbaar. Van het reactorvat hebben we geen beelden gezien. De centrale was niet op deze krachten berekend. Er ontstonden scheuren in het gebouw, er braken leidingen oa. koelleidingen en stroomde radioactief koelwater door het gebouw. De situatie was zo ernstig dat het management van Tepco een bevel tot ontruiming van het gebouw overwoog. . Gelukkig kon de Japanse premier Naoto Kan dit bevel van tafel krijgen. De wereld werd hierdoor een zeer ernstige kernramp bespaard. Het ongeluk is niet een uit de hand gelopen proces maar een fatale, structurele aanslag op de integriteit van de constructie en de verbindingen met uiteindelijk een onbeheersbaar reactieproces als gevolg. De oorzaak is niet act of god maar een foutieve inschatting door de ontwerpers van de centrale met betrekking tot de krachten op het gebouw en op de technische voorzieningen en de plaatsing van de noodvoorzieningen op een overstromingsgevoelige plaats.. Dit was mijn opvatting in april 2011 en zo is deze nog steeds. Ik ontving van Trouw geen enkele reactie op deze hypothese. Dat verwonderde me, omdat ik dacht dat het 12

spanningsveld tussen een Act of God en een Act of Man, vooral in de Japanse context, toch een mooi mediaverhaal zou kunnen opleveren. Ik heb deze hypothese daarna naar nog twee dagbladen gestuurd en naar de directie van Borssele, die op dat moment een nieuwe kerncentrale plande. Ook daarop kreeg ik geen reactie, behalve dat de directie van Borssele me meedeelde dat de berekende ankerkrachten met de factor twee waren verhoogd en dat er flexibele koelleidingen voorzien waren. Hierin meende ik een ondersteuning te zien van de hypothese dat de koelleidingen in Fukushima gebroken waren. Pas recentelijk las ik op internet een verklaring van een medewerker in de centrale Daiichi, die met eigen ogen had gezien dat er koelleidingen gebroken waren en dat daaruit koelwater wegstroomde. Ik las ook dat er gedetailleerde meetgegevens zijn, die het verloop van de processen in het kernvat vastleggen. Zo wordt elke honderdste van een seconde de druk, de temperatuur en de stroomrichting van het koelwater in het kernvat vastgelegd. Die gegevens zijn nog steeds niet openbaar. Ik las ook dat het koelwater in de koelleidingen terugstoomde. Dat mag niet en zou ook helmaal niet mogen kunnen. Als dit waar zou zijn, dan is dat een signaal dat de koeling in de kernvaten zeer snel is weggevallen en dat daardoor de kernsmelting zo snel kon optreden. Waarom wordt dit alles niet besproken in de media?

Act of God, Poseidon speelt zijn spel

13

Act of God versus Act of Man


Ik ben vanaf het begin gentrigeerd geweest door de tegenstelling tussen Act of God versus Act of Man. De oude Grieken wisten dit verschil in hun dramas goed te duiden. In onze westerse wereld praten we eerder in termen van overmacht en schuld. Deze tegenstelling speelt altijd bij rampen. Maar met name in Japan ligt dit extra gevoelig. Daar gaat het niet om schuld, maar om het verlies van eer. De tegenstelling wordt dan eerder aangevoeld als een dilemma tussen overmacht en eer beschreven. De verwoestende aardbeving was een niet door mensen te benvloeden gebeurtenis. De hieruit voortvloeiende tsunami evenmin. In dit geval betrof het een nooit eerder door levende mensen ervaren aardbeving. Logisch dat men deze ramp als Act of God zag. Maar de mens moet zich wel in zoverre dat mogelijk is wapenen tegen de gevolgen van dit geweld, dat is zijn plicht. De overheid is hier in eerste instantie voor verantwoordelijk, omdat dit de draagkracht van een individu of bedrijf te boven gaat. In Nederland wordt de zeewering gebouwd met een risico van overschrijding van eens in de 10.000 jaar. In Japan was het risico op een aardbeving met een kracht van 9 op de schaal van Richter groter dan eens in de 250 jaar. Daar komt nog bij dat de gevolgen van een tsunami bij een kerncentrale veel groter kunnen zijn dan de overstroming van een bepaald gebied. De overheid heeft dus een veel groter risico geaccepteerd. Er is alle reden om aan te nemen dat de beheerder van de centrale en de overheid zich onvoldoende hebben gewapend tegen de gevolgen van zowel de aardbeving als die van de tsunami. In zo een situatie kan men spreken van een menslijk tekort. De gevolgen hiervan kunnen gezien worden als het resultaat van een Act of Man. Dan dringt zich automatisch de schuldvraag of de vraag naar oneervol handelen op. Wie valt wat te verwijten?

Samenvattend enige feiten uit het literatuuronderzoek -de tsunami wordt algemeen als natuurramp gezien, als een Act of God -de aardbeving, de veroorzaker van de tsunami, was van een ongekende grootte (9. 0 op de schaal van Richter) was eveneens een Act of God -de frequentie van een dergelijke aardbeving is hoger dan eens per 250 jaar -het uitvallen van de koeling wordt door Tepco toegeschreven aan het uitvallen van de (nood-)koeling als gevolg van het wegvallen van de energievoorziening door de aardbeving en de tsunami.

14

-door het uitvallen van de koeling ontstonden kernsmeltingen en oververhitting van het zirkonium van de brandstofstaven. Daardoor werd waterstofgas geproduceerd. -als gevolg hiervan ontstonden er in alle reactorgebouwen waterstofexplosies, die noodlottige consequenties hadden voor ondersteunende systemen. Het dak van deze gebouwen en veel van de apparatuur werd vernietigd. Hierdoor kon radioactiviteit zich verspreiden en werden de bassins voor de afgewerkte brandstofstaven vervuild met brokstukken van het gebouw. Dit veroorzaakt een groot gevaar voor de opgeslagen brandstofstaven. -het gebouw zou volgens Tepco geen structurele schade hebben ondervonden van de aardbeving. Maar het koelwater wist al in de eerste uren na de aardbeving via de basement het grondwater en de open zee te bereiken. Daarbij heeft dat water drie barrires moeten doorbreken: kernvat, steel containment vessel en basement van het reactorgebouw. Zie onder afbeelding 43 uit de videopresentatie door WimTurkenburg d.d. 4 September 2013 in het Japanese Cultural Centre Amsterdam, bron Tepco.

-de gebouwen verzakken, met name unit 4, omdat de ondergrond instabiel is geworden. Dit is waarschijnlijk veroorzaakt door oververzadiging van water onder de gebouwen, o.a. door blus- en koelwater, dat door Tepco is ingespoten. Een factor kan ook zijn dat er stoomvorming in de ondergrond plats vindt door de corium lavas.

15

Veel onzekerheid door onbetrouwbare voorlichting door Tepco Tepco schoof in eerste instantie de schuld voor het ongeval van zich af door te spreken van een onvoorzienbaar zware tsunami. Vervolgens ontkende het bedrijf maandenlang dat er kernsmelting plaats gevonden had. Zij stelden dat "de feiten nog niet bevestigd waren". Op het eind van 2011 meldde Tepco dat de centrale een fase van 'cold shutdown' had bereikt. De regering nam vlg. Japan Times van 17 december 2011 dat standpunt over Dat alles bleek niet waar te zijn. Door deze perscommuniqus van Tepco werden de media echter gesust en verstomde bijna alle kritiek op de slechte voorlichting en nam de aandacht voor de ramp in de media nog verder af. Op internet bleven bepaalde organisaties wel waarschuwen tegen de gevolgen van de emissies van Daiichi en structurele problemen zoals o.a. het wegzakken van het gebouw van unit 4 en de onbeschermde opslagbassins voor de afgewerkte brandstofstaven. Voorbeelden zijn Gundersen, .: Tepco gaf en geeft geen verklaring voor het ontstaan van de scheuren in het gebouw, waardoor het koelwater in het gebouw kon stromen en ook niet voor de scheuren waardoor het grondwater in en uit het gebouw kon stromen. Tepco wil nog steeds geen onafhankelijk onderzoek naar de oorzaken van de meltdowns. Pas op 18 oktober 2012 gaf het management toe dat er fouten waren gemaakt en dat de ramp voorkomen had kunnen worden. Men gaf ook toe dat ze een dergelijk natuurramp wl hadden voorzien, maar dat ze er verder niets mee gedaan hebben. Zie: http://www.tepco.co.jp/en/press/corpcom/release/2012/1222139_1870.html

Maar ook toen gaven zij lang niet alle beschikbare informatie. Zij deden en doen er alles aan om te voorkomen dat er een verband gelegd wordt tussen de aardbeving en het falen van het koelsysteem en de daarop volgende meltdowns. Het is ondoenlijk om alle persvoorlichting door Tepco op zijn betrouwbaarheid te controleren. Er zijn teveel verhullingen, net-niet-de-waarheid vertellen, en vaak ook gewoon leugens. Wil men hiervan een beeld krijgen dan kan men zelf bv onderstaande links volgen:
http://www.naturalnews.com/037583_Tepco_Fukushima_catastrophe.html#ixzz2milVQVkW\OF http://www.naturalnews.com/037583_Tepco_Fukushima_catastrophe.html#ixzz2milhOTEs

(NaturalNews) ..After repeatedly denying that it could not have done anything more to preventatively curtail the damage sustained at its Fukushima Daiichi nuclear power facility following the devastating earthquake and tsunami Tepco has finally come forward with an honest admission that its now-stricken facility had preexisting structural and safety problems that the company basically ignored
http://enenews.com

TIME.com reports ..that Tepco recently issued a statement explaining that prior to the three Fukushima meltdowns resulting from the catastrophic damage, company

16

officials were already well aware of the fact that the facility was in dire need of serious renovations and retrofit. But because of various political, economic, and legal concerns, Tepco deliberately delayed addressing these important issues, which is now coming back to haunt the company. .. Looking back on the accident, the problem was that preparations were not made in advance," said a Tepco investigatory task force, led by the company's president, Naomi Hirose, in a recent statement. "Could necessary measures have been taken with previous tsunami evaluations? It was possible to take action. This is a shocking admission, especially since Tepco's handling of the crisis up until this point has been questionably deceptive. Back in 2011, for instance, journalists began to call out Tepco officials for allegedly covering up evidence showing that the earthquake, and not the tsunami, was ultimately responsible for the monumental damage that occurred at the Fukushima facility

http://enenews.com

Since the very beginning, Tepco has continually tried to deny responsibility for the meltdowns, as well as the impending failure of Reactor 4, which was recently brought to the world's attention by former Japanese Prime Minister Naoto Kan. According to his analysis, the ground beneath Reactor 4 has been steadily sinking which, besides representing a very serious global threat, also illustrates the fact that the construction of the Fukushima facility was not properly designed to sustain heavy earthquake movement. U.S. nuclear regulatory chief Dale Klein, who is currently heading up Tepco's Nuclear Reform Monitoring Committee, is quoted as saying by Japan Times. "It's very important for Tepco to recognize the need to reform and the committee is very anxious to facilitate the reforms necessary for Tepco to become a world-class company,". "The committee's goal is to ensure that Tepco develops practices and procedures so an accident like (Fukushima) will never happen again."

http://www.japantimes.co.jp/opinion/2013/11/17/commentary/cracks-in-Tepcos-311narrative/#.Ur6QB1s6GGA

Toshio Kimura, een voormalige Tepco fabriek ingenieur die van 1983 tot 2000 werkte als directeur van Fukushima Unit 1, gelooft zeer sterk dat de koelwater pijpen ernstig beschadigd werden door de aardbeving voordat de tsunami de centrale trof: He thus casts doubt on Tepcos position that the tsunami caused loss of all the power sources, thus leading to the disaster. He says, An effective means of determining the true cause of the accident would have been to analyze recorded data related to

17

transient phenomena data that show what happened near the reactor cores. Even though more than two years have passed since the disaster, however, Tepco has only released partial data...Analysis of the data showed, however, that immediately after the earthquake hit, about 30 percent of coolant inside the core started flowing backwards and that after the coolant flow returned to the normal flow direction, the core flow fluctuated and eventually became less than zero. All these occurred before the nuclear power plant was struck by the tsunami...This is why Tepco will never accept the theory that the quake, not the tsunami, caused the Fukushima nuclear disaster.Tepco will have to push new measures to make the nuclear power plant quake-proofIf a theory that the earthquake damaged piping in the Fukushima No. 1 nuclear plant gains credibility. Nu, bijna drie jaar na de ramp, kunnen veel van deze zaken als feiten in de analyse van de ramp betrokken worden. De realiteit is dat de Daiichi-centrales van meet af aan geteisterd werden door menselijke fouten zowel voor als na de ramp. Inspectierapporten van vr de ramp tonen o.a. gebreken in het koelsysteem aan. Hier is weinig mee gedaan. Het is duidelijk dat het falen van menselijke constructies, zoals gebroken leidingen en het wegvallen van controlesystemen, grotendeels te wijten zijn aan ontwerpfouten. De constructies waren niet op deze belasting berekend of zij waren ondeugdelijk uitgevoerd. Het is zeer wel mogelijk om constructies te maken die dergelijke belastingen kunnen doorstaan en om leidingen te ontwerpen die bewegingen in het gebouw kunnen opvangen. Gezien de ernst van de gevolgen van een kernramp zou men dit zeer zeker gedaan moeten hebben, ook al zou dit de kosten voor de bouw natuurlijk hebben verhoogd. Zie onder foto van de schade aan de

18

gebouwen en installaties, bron Tepco. Ik zie dan ook zeker redenen om een menselijk falen, een Act of Man, als onderdeel te zien van de analyse naar de oorzaken van de ramp. Als men dit weigert in te zien en weigert een onafhankelijk onderzoek toe te staan dan kan men geen lering trekken uit deze ramp. Helaas is de eigenaar Tepco nog niet zover, en naar mij het lijkt ook het IAEA niet. Dan blijft een potentieel gevaarlijke situatie bestaan. Het gaat immers niet alleen om een structurele zwakte in de kerncentrales van Daiichi maar om vele tientallen centrales, die eenzelfde constructie hebben en ook in aardbevingsgevoelige gebieden staan. Tepco zou openheid moeten geven over de oorzaken en gevolgen van de ramp. Alleen door betrouwbare informatie te geven kan Tepco veel onzekerheden wegwerken. Bezoek onderstaande link om de huidige situatie in Fukushima in te schatten:
http://www.boublog.nl/2013/10/02/het-stralende-strand-van-fukushima/

Hierin wordt opgeroepen dat experts uit de hele wereld meehelpen de problemen in te dammen. Ik ben het daar volledig mee eens. Een aantal filmpjes zijn zeer de moeite waard: Fukushima Needs World Wide Help Big Time Hierin waarschuwt Gordon Edwards, president of the Canadian Coalition for Nuclear Responsibility, voor de radioactive emissies in de Pacific voor alle leven in de Pacific. Een ander YouTube filmpje is van atoomgeleerde Arnie Gundersen, die de vinger legt op de verhullende voordlichting door de Japanse regering..

Welk falen valt de beheerder en ook de overheid hier aan te rekenen?


Als ik het voorgaande overzie en de vele artikelen op internet lees dan kan ik niet anders dan concluderen dat er: -geen aardbevingsbestendig koelsysteem aanwezig was en -geen gedegen back-up voor dit koelsysteem -geen aardbevingsbestendig ontwerp van de systemen voor het transport en de opslag van het koelwater - geen aardbevingsbestendig ontwerp van de inrichting van het reactorvat -geen noodstop systeem voor de kernreacties in het reactorvat

19

-geen goed functionerend systeem voor de waterkeringen van het gebouw en - structurele zwakten in de constructie van het gebouw zaten, waardoor er onvoorziene bewegingen ontstonden tussen onderdelen van het gebouw. Door het ontbreken van flexibele verbindingen ontstonden er breuken en scheuren in koel- en ontluchtingssystemen, zodat deze niet meer functioneerden. Ook ontstonden er scheuren in het gebouw en werden ventilatiekanalen onbruikbaar door het klem raken van kleppen. Door dit laatste kon waterstofdamp niet worden afgevoed uit het reactorgebouw en - tegen de algemene richtlijnen in gebouwd is op sediment in plaats van op bedrock - gebouwd is in een laag gelegen gebied en nog wel boven grondwaterstromen (aquifers) in een deltagebied, waardoor het weren van het grondwater rondom de centrale bijna onmogelijk is. Dit falen is niet van bovenaf geregisseerd. Het zijn tekortkomingen van menselijk handelen, van Acts of Man. Over deze tekortkomingen zou Tepco een open discussie moeten aangaan, omdat dit ook de veiligheid van kerncentrales betreft, die in soortgelijke omstandigheden verkeren. En natuurlijk betreft het de veiligheid van het leven op aarde. Deze discussie is nog niet mogelijk, en de media dwingen deze ook niet af. Zodoende komt Tepco er mee weg om

onvolledige, verhullende en zelfs onjuiste informaties te verschaffen.

20

Act of Man, Tepco wist de explosies niet te voorkomen

Wie bespeelt de trom van Act of God en waarom?


Het is duidelijk dat degenen die zich aangesproken zouden kunnen voelen voor het bovengenoemde falen de verantwoordelijkheid graag willen afschuiven op een hogere macht. Wie zijn dat?:

-de betrokken bedrijven zoals Tepco. De lobby van de kernenergiesector is een van de invloedrijkste in de wereld. Net zoals bij de klimaatlobby worden criticasters gecriminaliseerd en monddood gemaakt. Bedrijven kijken vooral naar het bedrijfsbelang. De externe kosten worden liefst buiten de balans genouden en zo mogelijk op de overheid, de samenleving, afgeschoven. Bedrijven kunnen dergelijke externe kosten overigens berhaupt niet dragen. Daarom bespelen zij de trom van het algemeen belang, van milieu en klimaatvriendelijke energieopwekking. . Het geld regeert en dat wordt duidelijk in de lobbies en de wetenschappelijk verantwoording. -de energiesector, die vanuit een vooruitgangsgeloof kernenergie als een geschenk van god ziet en de ogen sluit voor onzekerheden en gevaren. Er heerst een blind vertrouwen in eigen kunde. Zij weten vele wetenschappers aan zich te binden, die de risicos vanu it een zeer beperkte technische invalshoek berekenen. De kans op ernstige ongevallen wordt geminimaliseerd, evenals de gevolgen. De energiesector heeft zich goed georganiseerd en heeft een zeer effectieve lobby, wellicht een van de sterkste lobbies van allemaal. Het IAEA lijkt me, gezien hun recente uitspraken, onder de lobbys gerekend moeten worden. Deze lobbys kennen ieder een eigen drang naar continuteit van de sector en wordt. Zij kunnen ook vrij onbekommerd lobbyen, want als het fout gaat worden zij niet belast met zaken als aansprakelijkheid, publieke verantwoording of zaken van morele aard. -overheden, die onder druk van de bevolking aan de energievraag willen voldoen. Kernenergie wordt als een duurzame en bijna klimaatneutrale energiebron gezien. Overheden gaan vaak mee met de kernenergielobby. Zij stappen vrij gemakkelijk over de onverzekerbare kosten, die kernrampen met zich brengen, heen. Vergelijk dit bijvoorbeeld met de gevolgen van de tsunami voor de bewoners van de kustgebieden in Hondsju. Hier stelt de overheid zich veel afstandelijker op. De Japanse overheid heeft voor de gevolgen van de kernramp al fondsen ter beschikking gesteld in de orde van vele miljarden euros. Er wordt gesproken over vele tientallen miljarden euros, zo niet honderden, voor de ontmanteling van centrale. De hulp aan de getroffen kustgebieden is daar slechts een fractie van. 21

Als gevolg van de ramp nam de overheid eerst afstand van kernenergie. Gezien de timing van dit beleid meen ik aan dat dit vooral was ingegeven door de publieke opinie. Die was sterk gekant tegen kernenergie en de roep om alle centrales te sluiten was groot. De regering voerde sindsdien een zwalkend beleid: eerst was men voor sluiting van alle centrales. Er kwam een beweging op gang voor alternatieve energiebronnen. Maar recentelijk koos men er toch weer voor om oude centrales op te starten en nieuwe kerncentrales te bouwen. Dit alles roept veel maatschappelijke onrust op. De overheid tracht deze in de kiem te smoren. Dat deed zij o.a. in december 2013 door wetgeving op staatsgeheimen. De discussie over de ramp in Fukushima zal getoetst worden aan deze wet. Het wordt in Japan steeds moeilijker om kritiek op de aanpak van de ramp en op kernenergie als een te risicovolle energiebron uit te oefenen. Wellicht zou deze notitie daar onder vallen. Een gotspe, niet?

22

Aanpak van de ramp tot december 2013


Zoals reeds opgemerkt verdween de media-aandacht tegen het eind van 2011 en bleef deze tot een minimum beperkt tot het najaar van 2013. Dit zou minder ernstig zijn als de problemen in deze periode voortvarend waren aangepakt, maar niets is minder waar. Ik ga niet in op wat er allemaal fout is gegaan. Feit is dat de situatie eind 2013 zeer veel slechter is dan die in april 2011, toen ik mijn hypothese over de oorzaak van de ramp opstelde. Het ontbrak aan gengageerde journalisten, die de vinger aan de pols legden. Het lukt me niet om als een relatieve buitenstaander een samenhangend overzicht van alle ontwikkelingen na de ramp tot nu toe te schetsen. Er zijn vele onderzoeksrapporten, honderden YouTube filmpjes met allerhande informaties, duizenden artikelen op websites met interessante bevindingen en opvattingen en natuurlijk ook zeer veel wetenschappelijke vakliteratuur, die vaak specialistisch en moeilijk toegankelijk is. Veel voer voor journalisten, te veel voor mij. Een belangrijk aspect is de wijze waarop de gevolgen van de ramp door Tepco zijn aangepakt, voor zover deze naar buiten zijn gekomen. Een aantal problemen heb ik in onderstaande paragraaf benoemd. Maar er zijn er ongetwijfeld veel meer. De lezer kan zich hierover zelf een oordeel vormen door een aantal links te volgen. Ik heb ter verduidelijking ook een toelichting op mijn hypothese gegeven in een brief aan prof. Tuckenburg.

Problemen bij de aanpak van de ramp:


Japan Times beschrijft een aantal problemen bij de aanpak door Tepco van de ramp: "Het werk op de centrale geschiedt met gemproviseerde apparatuur en nieuwe ellende is schering en inslag. Voorbeelden van ernstige problemen sinds april 2013 zijn: stroomuitval doordat ratten bedradingen stuk gebeten hadden; lekken van hoogradioactief water uit ondergrondse opslagbasins voor koelwater en bovengrondse opslagtanks... Tepco denkt meer aan de eigen financile situatie en bespaart waar kan, zelfs op de middelen die broodnodig zijn om de problematische gevolgen van de ramp op te lossen. Tepco verminderde het loon van de werknemers met 20 procent in 2011, hoewel deze werknemers zeer moeilijk werk aan het doen zijn en constant geconfronteerd worden met problemen. Mede daardoor vormen de werknemers zelf een ander ernstig probleem .. Door tekortkomingen van Tepco ontstaan er vaak nieuwe, grote problemen Dat begon al in de eerste dagen met de waterstofexplosies, later met de provisorische opslag van tanks met verontreinigd koelwater en e vele lekkages Recentelijk lees ik over problemen als gevolg van het wegvallen de koeling als gevolg van storingen in de elektriciteitsvoorziening. Oorzaken

23

daarvan zijn vaak zeer banaal zoals ratten, die kabels doorknagen, of fouten van onervaren operators. De aanpak door Tepco steekt schril af tegen die van de ramp in Tsjernobyl. In Tsjernobyl nam de regering de regie over. Een groot gebied werd direct ontruimd en meer dan 10.000 manschappen werden ingezet om borium in het koelwater en het kernvat te kunnen brengen. Een waterstofexplosie als die in Daiichi zou daar niet hebben kunnen plaats vinden. De knullige aanpak, bijvoorbeeld de beelden over de koeling van buiten af met behulp van brandweerspuiten en helikopters en de vulling van ondergrondse putten met beton, irriteerde me zeer. Als civiel ingenieur stoort het me dat er geen spoor van efficint watermanagement zichtbaar was en nog steeds is. The Guardian meldde in oktober 2013 over het kelderende moreel bij de werknemers, over problemen van alcoholmisbruik, angst, eenzaamheid, posttraumatische stressstoornis (PTSS) en depressie. Dit is mede een gevolg van het feit dat de herstellingswerken worden uitbesteed Tepco aan onderaannemers, op basis van het laagste bod. Daardoor werken er veel werk- en of daklozen op de site, vaak geronseld vanuit kringen van de Japanse maffia de Yakuza. Later klaagde het IAEA over de onmenselijke behandeling van werknemers, die vaak met dwang worden geronseld. The Guardian refereerde naar Shunichi Tanaka, Japans topman inzake nucleaire toezicht: "Fouten zijn vaak gekoppeld aan het moreel van de mensen. Mensen maken meestal geen domme, slordige fouten als ze gemotiveerd zijn. Het is het gebrek aan motivatie en vertrouwen dat, volgens mij, gerelateerd kan worden aan de recente problemen." Ik ontkom niet aan de indruk dat het management van Tepco een zeer slecht personeelsbeleid voert, waarbij de werkers in de centrales, die de gevolgen van de ramp moesten opvangen, totaal niet eervol zijn behandeld. Zij hebben Japan behoed voor een zeer ernstige ramp, niet het managent dat besluiteloos verkeerde beslissingen nam. Ik zie in de aanpak van de ramp tekorten op velerlei vlak. Voor mij was de aanpak van de koeling en de aanpak van het verontreinigde koel- en grondwater het meest belangwekkend. Laat ik eerst beginnen met een verduidelijking van mijn hypothese, om te begrijpen waarom ik de koelingsproblemen zo centraak stel. Vervolgens geef ik een selectie van links, die een beeld schetsen van andere problemen en vooral ook van het ontbreken van mediaaandacht.

Verduidelijking van mijn hypothese


De Nederlandse kerngeleerde Wim Tuekenburg zond mij zijn diapresentatie over het ongevalproces en de gevolgen in Daiichi d.d. 4-9-2013 voor de Japanse gemeenschap in Den Haag. Hij gaf mij ook een overzicht van de versnellingskrachten in de basement van de 24

reactorgebouwen als gevolg van de aardbeving. Als civiel ingenieur kon ik daar wat mee. Graag had ik de versnellingskrachten gekregen van verschillende onderdelen van de constructie zoals het kernvat, de dry-well, de steel containment, het reactorgebouw ed. en vooral van de exacte timing van deze versnellingen. Daarmee had ik kunnen bepalen wat het gevolg was geweest van de eigenfrequenties van die onderdelen op de versnellingskrachten. De primaire versnellingskrachten in de basement waren hier en daar boven de ontwerpkrachten, zij het niet veel. Ik heb Turkenburg mijn hypothese nogmaals toegelicht, zij het in algemene termen. Dit is na te lezen in mijn brief d.d. 19-9-2013, welke is opgenomen in Bijlage 2.

Oorzaak van de kernsmelting als gevolg van te grote krachten op het gebouw en de apparatuur De opmerkingen in mijn brief aan Turkenburg verduidelijken mijn opvatting dat de constructie van de centrale een aantal zwakke punten had, waardoor de centrale kwetsbaar was voor aardbevingen. Dat door het wegvallen van de elektriciteit door de aardbeving en van de noodvoorzieningen door de tsunami een noodsituatie ontstond is ten dele waar. Maar dat is niet de reden dat een ernstige situatie ontspoorde in een ramp. De ramp ontstond door het zeer snel weglekken van het koelwater, waarschijnlijk door breuken in de leidingen als gevolg van de aardbeving. De waterstofexplosies waren daar een direct gevolg van. Ik kreeg van Turkenburg informatie over de versnellingen en de tijden tussen de aardbeving en het wegvallen van e koeling en kernsmelting. Het viel me op dat, ondanks dat de beving extreem heftig was, de maximale versnelling , gemeten per richting in de basement, nergens hoger was dan 550 GAL. Volgens Tepco is de centrale daarop berekend. Ik wil daarbij wel opmerken dat de totale waarde van de versnelling, op basis van de gegevens en gemeten als ruimtelijke vector, meer dan 700 GAL was. Verderop in deze notitie toon ik aan dat krachten op het kernvat en de containment en vooral ook op de leiding zeer veel groter kunnen zijn geweest. In alle units is de tijd na exposure van de kernstaven tot meltdown ongeveer 2 uur. De tijd tot er schade aan het kernvat en/of aan de betonnen fundering na meltdown optreedt, is wel verschillend. Waar kan dat aan liggen? De verschillen tussen de inschattingen van Tepco en NISA zijn daarbij significant. Wat mij opvalt is dat het zo snel is gegaan.

25

Op nevenstaande afbeelding is het reactorvat te zien, of liever de steel containment ,waarin het vat zit, en de stalen wetwell. Deze constructie kan gezien worden als een lichaam met meerdere zwaartepunten. De verbinding tussen de steel containment en de wetwell is het zwakke punt bij een beving. Zo is er ook een zwak punt in de verbinding tussen het zware reactorvat en de steel containment. Menmoet bedenken dat het hier om zeer grote massas gaat. Met gele pijlen is de locatie van mogelijke breuken aangegeven. Niet alleen het vat, en de verbinding met de wetwel werden beschadigd. Het gehele gebouw lijkt structureel beschadigd in termen van het bezwijken van essentile onderdelen zoals de waterdichte afsluiting van basement en verbindingskanalen/sleuven. Zie bovenstaand schema. Waarschijnlijk zit het hele gebouw vol scheuren. Het grondwater is niet te stoppen evenmin als de uitstroom van besmet water uit de centrale.

Wat de exacte oorzaken ook zijn, Tepco is verantwoordelijk voor de technische fouten gemaakt bij het ontwerp van de gebouwen en de inpassing van de apparatuur en in deze gebouwen. Om de moeilijkheid van het civieltechnisch ontwerp in te zien kan men een vergelijking maken met een doos, waarin een doos zit, met daarin weer een doos. Elk van deze dozen bevat zeer zware elementen. Deze elementen zijn onderling, als het ware door de dozen heen verbonden met leidingen verbonden. Elk van deze dozen en elementen heeft een eigenfrequentie. Als men de buitenste doos schudt, dan zal deze beweging op de tweede doos worden overgedragen en vandaar vervolgens op de derde doos. Dit veroorzaakt zeer grote ankerkrachten op de elementen in de drie dozen bij een aardbeving. Er kunnen onderlinge bewegingen ontstaan tussen de dozen, waardoor de leidingen kunnen breken. Deze krachten waren overduidelijk te groot. Hoe Tepco heeft kunnen beweren dat de gebouwen de aardbeving goed hebben doorstaan is onbegrijpelijk. Fotos en de ge volgen, o.a. grondwater dat het gebouw in- en uitstroomt en kapotte leidingen en klemmende kleppen bewijzen het tegendeel. Het is voor mij onmogelijk om de civieltechnische gebreken meer specifiek uit te werken. Dit zal voor de waarheidsvinding en de lering van hoe om te gaan met aardbevingskrachten echter wel uitgezocht moeten worden. Op basis van verschillende bronnen heb ik enige informaties over de versnellingen en over de tijd tussen het uitvallen van de koeling en de kernsmelting bijeengebracht.

26

Inschatting van de krachten t.g.v. de aardbeving op 11 maart 2011 De beving was extreem heftig maar de waarde was, gemeten per richting, nergens hoger dan 550 GAL en daarop was de centrale berekend, volgens TEPCO. De maximale kracht per richting van 550 Gal kan echter gemakkelijk oplopen naar ruim 700 Gal als gekeken wordt nar de ruimtelijke krachtvector. Zie in tabel onder Totaal. Om een beeld van de ruimtelijke krachtvectoren tijdens de aardbeving te krijgen, kan een vergelijking gemaakt worden met rodeo. De stier, vergelijkbaar met de aarde die beeft, spring alle kanten op. De berijder probeert in evenwicht te blijven door in de richting van de sprongen, de ruimtelijke krachtvectoren, mee te bewegen.
Maximale versnellingen in gal
onderste basement reactorgebouw geobserveerde max versnelling (gal)
hor. noord-zuid oost-west vertikaal

Fukushima Daichi unit 1 unit 2 unit 3 unit 4 unit 5 unit 6 gemiddeld Fukushima Daimi unit 1 unit 2 unit 3 unit 4 gemiddeld

460 348 322 281 311 298 337 254 243 277 210 246

447 550 507 319 548 444 469 230 196 216 205 212

258 302 231 200 256 244 249 305 232 208 288 258

Totaal 691 718 644 470 680 588 629 459 389 408 411 415

Japanners zijn kampioenen in het aardbevingsbestendige bouwen. Zij ontdekten dat het elimineren van de horizontale krachtvector door een elastische oplegging, bijvoorbeeld zware rubberen blokken, van gebouwen. De gebouwen van de kerncentrale waren waarschijnlijk niet op deze manier beschermd. De krachten in de tabel gelden voor de basement van het reactorgebouw. Het betonnen containment gebouw en het stalen kernvat zijn waarschijnlijk aan grotere krachten blootgesteld.

De versnellingen waren in de ondergrond hoger dan in de basement van het gebouw. Zij waren in Daimi significant lager dan in Daichi, terwijl versnellingen in de ondergrond vergelijkbaar waren. Het is opvallend hoe Ontwikkeling van de ramp: droogvallen brandstofstaven, kernsmelting, schade aan reactorvat snel de kernsmeltingen hebben plaats gevonden. Volgens recente publicaties wellicht al na 5 uur na de aardbeving. De officile gegevens van Tepco en NISA zijn dat de brandstofstaven na gemiddeld 39 uur droogvielen (exposed), daarna begon het smelten van brandstofstaven na gemiddeld 2 uur en ontstond er schade aan het kernvat na gemiddeld 18 uur.
Tijd na beving (uren) exposed melt schade reactor vat unit 1 NISA 2 3 5 TEPCO 3 4 15 unit 2 NISA 75 77 80 TEPCO 75 77 109 unit 3 NISA 41 44 79 TEPCO 40 42 66 gemiddeld 39 41 59 tijd na exposure melt 1 1 2 2 3 2 2 tijd na meltdown schade reactorvat 2 11 3 32 35 24 18

27

Met name unit 1 zou al zeer snel een meltdown hebben ondergaan. In feite al op de dag van de aardbeving zelf. De dag dat er nog zeer verhullend werd gesproken en de ramp op niveau 3 van de Ines-schaal werd ingeschat.

Selectie van links ter illustratie van gebrekkige aanpak ramp


Tepco finally admits catastrophic Fukushima disaster was completely avoidable Thursday, October 18, 2012 by: Ethan A. Huff, staff writer
http://www.naturalnews.com/037583_Tepco_Fukushima_catastrophe.html#ixzz2milVQVkW

(NaturalNews) After repeatedly denying that it could not have done anything more to preventatively curtail the damage sustained at its Fukushima Daiichi nuclear power facility following the devastating earthquake and tsunami that struck on March 11, 2011, the Tokyo Electric Power Company (Tepco) has finally come forward with an honest admission that its now-stricken facility had preexisting structural and safety problems that the company basically ignored. TIME.com reports that Tepco recently issued a statement explaining that prior to the three Fukushima meltdowns resulting from the catastrophic damage, company officials were already well aware of the fact that the facility was in dire need of serious renovations and retrofit. But because of various political, economic, and legal concerns, Tepco deliberately delayed addressing these important issues, which is now coming back to haunt the company. "Looking back on the accident, the problem was that preparations were not made in advance," said a Tepco investigatory task force, led by the company's president, Naomi Hirose, in a recent statement. "Could necessary measures have been taken with previous tsunami evaluations? It was possible to take action."This is a shocking admission, especially since Tepco's handling of the crisis up until this point has been questionably deceptive. Back in 2011, for instance, journalists began to call out Tepco officials for allegedly covering up evidence showing that the earthquake, and not the tsunami, was ultimately responsible for the monumental damage that occurred at the Fukushima facility. .Since the very beginning, Tepco has continually tried to deny responsibility for the meltdowns, as well as the impending failure of Reactor 4, which was recently brought to the world's attention by former Japanese Prime Minister Naoto Kan. According to his analysis, the ground beneath Reactor 4 has been steadily sinking which, besides representing a very serious global threat, also illustrates the fact that the construction of the Fukushima facility 28

was not properly designed to sustain heavy earthquake movement."It's very important for Tepco to recognize the need to reform and the committee is very anxious to facilitate the reforms necessary for Tepco to become a world-class company," U.S. nuclear regulatory chief Dale Klein, who is currently heading up Tepco's Nuclear Reform Monitoring Committee, is quoted as saying by Japan Times. "The committee's goal is to ensure that Tepco develops practices and procedures so an accident like (Fukushima) will never happen again."

Aanpak koelen van bovenaf 26 dec 2013


IAEA Paper: Corium was not cooled in majority of tests using water injected from above, as done at Fukushima Were studying how to stop molten core from melting-through concrete

Emissies 28 Dec 2013


Epidemiologist back from Fukushima: Were talking about a sacrifice zone and millions of people live in this area Exceeds allowable radiation dose for nuclear workers 40 kilometers from Fukushima plant (VIDEO)

27 dec 213
Post-Fukushima Report: Concern over Plutonium and Uranium being deposited and reconcentrating far away Isotopes transfer to land via sea spray, aerosols, flooding Human exposure by inhalation, food, contact

Grondwaterproblemen en opslag radioactief water 01 Jan 2014 Gundersen: Very visible steam at Fukushima Unit 3 is from constant radioactive releases Coming from hot rubble, not related to new explosion

27 dec 2013

29

Reports: Highly significant quantity of fission products are flushed into environment by water used on Fukushima molten fuel, including plutonium and curium Radioactivity to recirculate for many generations in ocean food chain, meat content will increase with time

De belangrijkste problemen van Fukushima op dit moment


Door Kevin Zeese en Margaret Flowers werden in oktober 2013 drie grote probleemvelden met betrekking tot de ramp in Fukushima benoemd: (1) Er zijn drie reactorkernen zoek (2) Radioactief water lekt in grote hoeveelheden weg uit de kerncentrale (3) Elfduizend gebruikte sbrandstofstaven liggen opgeslagen in de centrale en moeten dringend verwijderd worden Elk van deze drie problemen zou kunnen leiden tot kernrampen, die veel erger kunnen zijn dan alle eerdere nucleaire rampen inclusief de atoombommen. Zeese en Flowers bespraken vervolgens n voor n deze problemen in een volgorde van de mate van onzekerheid over de aanpak van het probleem.

Ad 1: waar zijn de reactorkernen, die een meltdown ondergingen? Sinds het ongeval in Fukushima op 11 maart 2011, zijn er drie reactorkernen zoek. Nog nooit eerder is een 'melt-down van 3 reactoren tegelijk voorgekomen. En zeker zijn nooit eerder drie reactorkernen zoek geraakt. Deze gesmolten kernen, ook wel 'corium lavas' genoemd, zijn waarschijnlijk door de kelders van de reactorgebouwen 1, 2 en 3 gesmolten en bevinden zich ergens in de grond onder de reactorgebouwen. Signalen zijn de ernstige stoomvorming in de grond onder deze gebouwen. Harvey Wasserman, die al meer dan 40 jaar werkt aan crisissituaties rond kernenergie, vertelt dat gedurende die tijd nooit iemand gesproken had over de mogelijkheid van een meervoudige kernsmelting, maar dat is wel wat er gebeurd is in Fukushima. Dat het onbekend is waar de kernen zich bevinden, is een situatie zonder weerga. Tepco giet water op de plaatsen waar ze denken dat de kernen zijn, maar dat is een schot in het duister.

30

Het IAEA merkte in december 2013 op dat het van bovenaf koelen met water waarschijnlijk zinloos is. Ikzelf denk dat het eerder erg negatief uitwerkt op der stabiliteit van de ondergrond en alleen maar extra emissies van radioactiviteit oplevert. Hoe de kernsmelting onder controle gebracht moet worden weet ook het IAEA niet. Een vrees is dat de corium lavas zullen doordringen tot in de diepe grondwaterlaag. Dat zou een veel groter gebied met radioactieve elementen kunnen vervuilen. Via het grondwater zouden deze in de zee uitstromen en het zou onmogelijk worden om deze vervuiling aan te pakken. De meest recente berichten zijn dat er inderdaad radioactieve elementen in het grondwater op een diepte van 25 meter zijn aangetroffen. Het is op zijn minst opmerkelijk dat de kernenergiesector geen onderzoek heeft gedaan naar kernsmelting en hoe deze kunnen worden ingekapseld of geneutraliseerd. Het is op zijn minst zeer dramatisch dat deze kernsmeltingen in het grondwater, nabij de zee plaats vonden. Naar ik hoop zal de toevloed van natuurlijk water het corium lava afkoelen. De emissies van radioactieve deeltjes zal hierdoor echter bevorderd worden.

Ad 2: weglekkend radioactief grond- en koelwater Een andere bezorgdheid is dat grote hoeveelheden grondwater, dat in contact gekomen is met de gesmolten kernen, in de richting van de oceaan zou vloeien met een snelheid van vier meter per maand. Dit zou kunnen resulteren in het vrijkomen van straling in grotere hoeveelheden dan de straling in de eerste dagen na de ramp. Radioactief water lekt in de Stille Oceaan: Tepco wilde tot in juli 2013 niet toegeven dat er zich lekken van radioactief water voordeden. Dat was tot het moment dat Shunichi Tanaka, het hoofd van de Japanse Nucleaire Regulerings Autoriteit, eindelijk in juli aan verslaggevers vertelde dat er al sinds het begin van de ramp, meer dan twee jaar geleden, radioactief water lekte in de Stille Oceaan. Zie afb. van
amresolution.com

Dit is volgens een rapport van het Franse Instituut voor Radiologische Bescherming en Nucleaire Veiligheid de grootste injectie van radionucliden in het maritieme milieu dat ooit waargenomen is. De Japanse regering heeft eindelijk in september toegegeven dat de situatie dringend was. Zij onderkent eindelijk een noodsituatie,waarvan ze zich de voorbije

31

2,5 jaar niet bewust was. Deze uitspraak rijmt niet goed met de voorgaande. Heeft Tepco deze informatie ook voor de regering geheim gehouden of wilde de regering dit niet weten? De vraag is hoeveel radioactief water er in de oceaan stroomt? Naar schatting gaat het om dagelijks zon 300 ton. Dat is vanaf het begin nu meer dan 300.000 ton, ofwel een mammoettanker vol. De eerste radioactieve golf ,die bij de ramp ontsnapte, zou drie jaar nodig hebben om de kusten van de Verenigde Staten te bereiken. Dit betekent, volgens een nieuwe studie van de Universiteit van New South Wales, dat de Westelijke kusten van Canada en de Verenigde Staten ergens in het begin van 2014 in contact zullen komen met het eerste radioactieve water. Het meest recente nieuws van het waterbeheer in Fukushima maakt de bezorgdheid nog groter. Op 11 oktober 2013 maakte Tepco bekend dat de radioactiviteit bij een waterbron in Fukushima verhoogd was met een factor van 6500. "Tepco zegt dat deze bevindingen aantonen dat radioactieve stoffen als strontium het grondwater hebben bereikt. Hoge niveaus van tritium, dat zich veel sneller in water verplaatst dan strontium, waren eerder al ontdekt." n maand na de aardbeving, kondigde de FDA aan dat het zou stoppen met de stralingstesten op vissen in de Stille Oceaan. Maar, uit onafhankelijk onderzoek blijkt dat elke geteste blauwvintonijn in de wateren voor de kust van Californi, besmet was met straling die afkomstig is uit Fukushima. Daniel Madigan, marine-ecoloog, zei in de Wall Street Journal: "De tonijn absorbeert de straling en kan deze straling opslaan om er nadien 'swerelds grootste oceaan mee over te steken. We waren zeker verrast om dit te kunnen vaststellen en nog meer verbaasd toen we het daadwerkelijk zagen bij elke vis, die getest werd." Ook marinebioloog Nicholas Fisher van Stony Brook University in New York State ondersteunde dit: "Wij hebben bij alle geteste tonijnen vergelijkbare concentraties van cesium 134 en cesium 137 gevonden." Ook het blad Science meldt dat er nabij Fukushima vissen gevonden werden met hoge concentraties van het radioactieve isotoop cesium 134. Tenminste 42 vissoorten uit het oceaangebied rond de kerncentrale worden als onveilig beschouwd. Zuid-Korea heeft inmiddels de invoer van Japanse vis verboden. Dergelijke berichten worden met een grote regelmaat gevonden. De reacties van de geleerden daarop zijn zeer verschillend. Sommige wetenschappers stellen dat het dagelijks eten van deze tonijnen niet meer radioactiviteit oplevert dan het eten van n banaan. Wat is waarheid? De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) beweert dat de emissies in de oceaan een beperkt effect op de menselijke gezondheid zal hebben en dat de voorspelde concentraties lager zijn dan de veiligheidsniveaus van de WHO. Er zijn echter deskundigen die ernstig twijfelen aan deze stellingen van de WHO. Het Wetenschappelijk Comit van de Verenigde Naties voor de Gevolgen van Straling is bezig met het schrijven van een rapport dat de stralingsdosissen en de bijbehorende effecten op de gezondheid en het milieu zal beoordelen. Wasserman waarschuwt dat waterverdunning geen oplossing is." Het feit dat de Stille Oceaan groot is, verandert niets aan het feit dat deze radioactieve elementen lange

32

halfwaardetijden hebben. Straling in het water wordt opgenomen door de vegetatie, die door kleinere vissen gegeten wordt, die dan weer de prooi vormen van grotere vissen en aan de top van de voedselketen hebben vissoorten zoals tonijn, dolfijnen en walvissen de hoogste concentraties van stralingselementen. Ook mensen kunnen aan de top van de voedselketen staan door deze besmette vis te eten. Hoe erg het voortdurende lekken van radioactief water in de Stille Oceaan ook moge zijn, het is niet eens het grootste waterprobleem! Het AsiaPacific Journal meldde in november 2013 dat Tepco 330.000 ton radioactief water heeft opgeslagen in 1000 bovengrondse tanks en een onbekende hoeveelheid in ondergrondse opslagtanks. Elke dag stroomt er 400 ton water uit de bergen naar de locatie. Een gedeelte wordt opgeslagen om te worden gezuiverd. Het grootste gedeelte, 300 ton, stroomt dagelijkse de Stille Oceaan in. Daarnaast injecteert Tepco elke dag 400 ton water in de vernietigde onderdelen van de centrale om ze koel te houden. Daarvan wordt ongeveer de helft gerecycleerd. De rest gaat in de bovengrondse tanks of lekt via het grondwater weg. Er worden voortdurend nieuwe opslagtanks bijgebouwd (zie hieronder ...www.theatlanticcities.com ), zodat er nu een zeer groot, en kwetsbaar, opslagpark op het terrein aanwezig is. De overheid voert momenteel onderhandelingen met grondeigenaren om grond nabij de centrale aan te kopen. Men verwacht dat er tegen 2016 zo'n 800.000 ton radioactief water in de site rond de centrale opgeslagen zal zijn. Wasserman waarschuwt dat deze onbetrouwbare tanks kunnen scheuren bij een nieuwe aardbeving of storm. Het AsiaPacific Journal concludeert: "Op dit moment is er dus geen echte oplossing voor het waterprobleem." Dit lijkt me een understatement. Op dit moment zitten we met opslagtanks vol radioactief water. Elke tank bevat voldoende radioactiviteit . om een stad als Tokio te bedreigen.

33

De opslag lijkt totaal uit de hand te lopen: zie www.mindwatch.com

3. de afvoer van gebruikte brandstofstaven uit opslagbassin van unit 4 Nog erger dan de problemen van radioactief water en de verdwenen kernen, is de situatie rond de verbruikte brandstofstaven. De centrale was 40 jaar in gebruik. Als gevolg daarvan liggen er 11.000 verbruikte splijtstofstaven op het terrein van de Daiichi-centrale opgeslagen. Deze brandstofstaven zijn samengesteld uit sterk radioactieve stoffen, zoals uranium en plutonium. Ze zijn ongeveer vijf inch breed (12,7 cm) en 15 voet lang (4,57 meter). De grootste en meest dringende uitdaging vormen 1533 verbruikte splijtstofstaven, die stevig verpakt zijn en in een koelbad liggen, dat zich vier verdiepingen boven Reactor 4 bevindt. Enige tijd voor de aardbeving toesloeg, waren deze staven naar hier verplaatst omwille van een routineonderhoud van de reactor. Maar nu liggen ze opgeslagen op zon 30 meter hoogte in beschadigde rekken. Ze wegen in totaal zon 400 ton en ze bevat ten samen

34

een stralingspotentieel gelijk aan 14.000 maal de hoeveelheid die vrijgegeven werd door de atoombom op Hiroshima. Het gebouw waarin deze staven opgeslagen liggen, is beschadigd door de watersofexplosies. Tepco heeft het met een stalen frame versterkt, maar het gebouw is aan het knikken en buigen, kwetsbaar voor instorting als een aardbeving of orkaan zou toeslaan. Daarnaast is de grond onder en rond het gebouw verzadigd geraakt met water, waardoor het gebouw al een meter is verzakt en dreigt te kantelen. Sommigen denken dat zich onder unit 4 het corium lava van unit 3 bevindt. Zie hierboven Unit 4 vr en na de ramp www.gewoon-nieuws.nl Het was voor mij moeilijk in te bevatten hoe gevaarlijk deze brandstofstaven zijn. Wasserman legt uit dat de brandstofstaven zijn bekleed met een laag zirkonium dat kan ontvlammen als er geen koelvloeistof aanwezig is. Deze staven kunnen ontbranden of exploderen als de staven zouden breken of tegen elkaar botsen. Wasserman meldt dat sommigen experts zeggen dat dit kan leiden tot een explosie door kernsplijting zoals bij een atoombom, anderen zeggen dat het zover niet zal komen. Allen zijn het er echter wel over eens dat het "een reactie zou teweegbrengen zoals we nog nooit eerder gezien hebben: een nucleaire brand die ongelooflijke hoeveelheden straling zou vrijgeven". Dit zijn niet de enige splijtstofstaven in de kerncentrale. Er liggen in totaal 11.000 splijtstofstaven verspreid over de hele site, waarvan 6000 gestapeld in een koelbad in unit 3 op minder dan 50 meter afstand van het verzakkende reactorgebouwde van unit 4. Als er hier brand uitbreekt, kan het de staven tot ontbranding brengen en leiden tot nog grotere stralingen. Het kan een niet te stoppen kettingreactie ontketenen. Het reactorgebouw van unit 3 is tot op heden niet toegankelijk en de toestand van het kernvat is volledig ongewis. De kern is wellicht al ver onder het gebouw verzonken. Er is geen twijfel dat eerst de 1533 gebruikte splijtstofstaven in unit 4 snel moeten worden verwijderd. Deze actie is eind november 2013 opgestart. Deze actie wordt door zeer veel wetenschappers als extreem gevaarlijk aangemerkt. Sommigen zeggen dat dit de meest risicovolle uitdaging is , waarvoor de mensheid ooit heeft gestaan. Arnie Gundersen, een oud nucleair ingenieur en directeur van Fairewinds Energy Education, die vroeger splijtstofelementen bouwde, vertelde Reuters: "Tepco zal moeilijkheden krijgen met het verwijderen van een aanzienlijk aantal van de staven, die gebogen, geblokkeerd of wellicht gebroken zijn."

35

Hij beschreef het probleem in een radio-interview: "Als je zon rek met nucleaire brandstof vergelijkt met een pakje sigaretten: als je een sigaret recht omhoog uit een pakje trekt, kun je dat doen zonder de sigaret te breken. Maar wat gebeurt als het pakje vervormd is? Wanneer we dan de sigaret recht omhoog trekken, gaat die waarschijnlijk breken en in het geval van de brandstofstaven, zullen radioactief cesium en andere gassen, xenon en krypton, in de lucht vrijkomen. Ik vermoed dat we in november, december of januari te horen gaan krijgen dat het gebouw al is ontruimd, omdat ze een brandstofstaaf gebroken hebben en dat die staaf gifgassen uitstoot. Gelukkig gaat het tot op heden, 2 januari 2014, goed. Ik volg deze actie natuurlijk op de voet. Ik laat het hierbij. Nog n voorbeeld om de ernst van de situatie, waarin we zitten, te duiden: Professor Michio Kaku vergelijkt de situatie nu met een automobilist die in de nacht over een bergweg rijdt. In een afdaling weigeren zijn remmen, hij slipt in een bocht, hij rijdt tegen een rots. De auto vliegt in brand. De bestuurder wordt uit de auto geslingerd en hij dankt God dat hij nog leeft. Dan merkt hij dat hij de berm afrolt en hij weet zich nog net vast te houden. Nu hangt aan zijn vingernagels op de rand van het ravijn. Zie
http://www.youtube.com/watch?v=KFs8vMjTL7U

Ik geef in bijlagen 3 en 4 een aantal links, die men kan openen om een beeld te krijgen van de ernst van de situatie in de kerencentrales van Daiichi.

Hybris, de zelfoverschatting van de kernenergiesector leidt tot een wereldramp

36

Themas met betrekking tot kernramp Fukushima


Als ingenieur wil ik grip krijgen op wat er aan de hand was/is. Wat zijn in deze ramp de centrale themas voor mij? Afgaand op mijn geheugen zie ik beelden van totale ontreddering in de eerste dagen na de ramp. Bluswater dat met helikopters uit zee werd geschept en op de gebouwen werd gestort; tegenstrijdige persberichten; chaotische evacuatie van het gebied rondom de centrales. Het viel me op dat er overal protocollen voor zijn maar niet voor het meest belangrijke: een kernramp die zich ontwikkelt. Ook viel me op dat het water in allerlei hoedanigheden een belangrijke rol speelt. Met name het radioactieve water is een bron van zorg. Ik mis daarbij een tweetal zaken: een gentegreerde aanpak in de vorm van watermanagement en een professionele aanpak van de opslag van de containers en de beheersing van de grondwaterstromen.

Totale ontreddering bij de aanpak van de ramp


Direct na de ramp en ook nog toen de kernsmelting een feit was, zoals later bleek, werden er slechts sussende geluiden gehoord. Nee, dit ongeluk was niet te vergelijken met Tsjernobyl. De ontreddering bleek uit het ongecontroleerd, bijna wanhopig, omgaan met het koelwater. Het leek eerder een uitslaande brand, hetgeen het later ook bleek te zijn: een onomkeerbare kernsmelting. Men wist niet wat te doen! De ontreddering was niet alleen zo groot omdat er allerlei systemen niet functioneerden, nee, de oorzaak lag dieper. Doordat men blind vertrouwde op de risicoanalyses had men het volste vertrouwen in de integriteit van het gebouw en van de systemen, die tezamen de centrale vormen. Mocht daar iets kapot gaan, dan had men allerlei noodvoorzieningen voor handen. Men bleef in control, ook als het wellicht hier of daar uit de hand liep. Maar door de aardbeving werd de integriteit van het gebouw en van de koelsystemen echter fundamenteel aangetast. Daar had men geen back-up voor. Men had niet het flauwste idee van wat er gedaan moest worden en dat idee heeft men na bijna drie jaar nog steeds niet. De risicoanalyse had daar geen rekening mee gehouden. De ontwerper van het gebouw had niet op zulke grote krachten gerekend en had ook geen volledig autonoom noodkoelsysteem voorzien. Te duur en toch niet echt nodig! Bovendien, hoe zou dat er dan uit hebben gezien? Toen bleek dat het toch eigenlijk wel nodig was, was er paniek en ontreddering. Door de ontreddering zijn de gevolgen van de ramp verergerd. Men had geen antwoord op de waterstof, die zich in de reactorgebouwen ophoopte. Men wilde de ontluchtingskleppen

37

repareren, maar dat was door allerlei oorzaken binnen korte tijd onmogelijk. Men deed dus niets effectiefs om het waterstofgas te doen ontsnappen. Was het niet mogelijk geweest er een raam uit te blazen? Een ander voorbeeld: om diverse redenen konden de kernen niet meer gekoeld worden. Uit pure wanhoop gooide men water op de gebouwen. Dit droeg niet bij tot de koeling, maar vergrootte wel de emissies. Later herhaalde dit zich bij de opslag in containers. Daar lag geen goed gefundeerd plan aan ten grondslag. Als deze containers lekken, dan stroomt dat in het grondwater en de zee. Deze containers staan in weer en wind en zijn aardbevingsgevoelig. Toch zijn er nog steeds geen fysieke maatregelen genomen om lekkages te voorkomen en zo nodig op te vangen. De ontreddering was en is duidelijk te zien. Hoe komt dat? Het nachtmerriescenario van de kernsmelting wordt naar mijn weten nooit uitgewerkt. Omdat het scenario niet is uitgewerkt zijn er ook geen draaiboeken. Medewerkers raken daardoor in paniek en ontredderd.

Ontbrekende protocollen voor een kernsmelting?


Hoe kan het eigenlijk dat het nachtmerrie scenario van een kernsmelting nooit wordt uitgewerkt? Enige overwegingen: -risicoanalyses vormen de basis voor het ontwerp. Het risico van een meltdown mag niet bestaan. Alle mogelijk oorzaken worden onderzocht en uiteindelijk worden deze allen meegnomen in het ontwerp. Dan kan er dus geen meltdown plaats vinden! Dat is de theorie. De praktijk is dat bijna alle rampen ontstaan als gevolg van een onvoorziene oorzaak. -de ultieme ramp van een meltdown wordt op allerlei niveaus weggeredeneerd: politiek, economie, bevolking, milieu ed. In een dergelijke atmosfeer past het niet rekening te houden met het onvoorstelbare. Dit zou alleen maar vragen en argwaan oproepen. -een protocol voor een meltdown zou gebaseerd moeten zijn op onderzoek. Dergelijk onderzoek is er niet en is ook moeilijk uit te voeren. Het zou op zich grote risicos met zich brengen en zeer hoge kosten. Pas na de ramp in Fukushima praat het IAEA over de noodzaak van dergelijk onderzoek.

38

Zelfs het IAEA lijkt er nu van overtuigt te zijn dat er protocollen voor een kernsmelting moeten komen. Er is onderzoek opgezet om meer inzichten in bepaalde facetten te krijgen zoals hoe kan een corium lava onder controle gebracht worden en wat is de beste manier om te koelen? Hoe om te gaan met een situatie als hiernaast aangegeven? Zie Status units 1 tot en met 4 van kerncentrale Fukushima Dai ichi ...news.nost.jp waarin ook een link is opgenomen om genformeerd te blijven: http://kinkyu.nsr.go.jp/m/ De ramp in Fukushima heeft ons wel veel geleerd, dat van belang kan zijn voor het opstellen van deze protocollen. Maar niet alleen voor protocollen. Ook het inzicht in hoe een overheid reageert op rampen in situaties, die gekenmerkt kunnen worden als to big to fail, wordt hierdoor vergroot. Kernenergie is voor Japan zon situatie. Een aantal van deze leerervaringen zijn: -een kernramp ontwikkelt zich zeer snel. Als de koeling wegvalt dan is er al snel een noodsituatie. Ook als de besturing niet goed functioneert, kunnen processen extreem snel uit de hand lopen. Alhoewel tijd een belangrijke factor is duurt het vaak geruime tijd voor het topmanagement de beslissingen neemt. Dat was in Fukushima ook zo. Het lagere management was niet getraind om zelfstandig beslissingen te nemen. Daardoor ging veel tijd verloren en liepen zaken uit de hand. -Er zijn altijd secundaire zaken die ernstige problemen laten uitmonden in calamiteiten. Zo waren er in Fukushima problemen met de stroomvoorziening. Dat veroorzaakte communicatie- en informatie problemen. Hierdoor werden de verkeerde beslissingen genomen. In dergelijke situaties is het essentieel dat het personeel creatief te werk gaat en daarvoor ook de ruimte krijgt. In Fukushima was een dergelijke cultuur op de werkvloer niet aanwezig.

39

-Het management ontkent of verbloemt bijna altijd de ernst van het ongeval. Dit heeft ook Tepco jarenlang volgehouden. Het management van Tepco is tot op heden ook nog niet aangesproken voor deze houding. Een verklaring zou kunnen zijn dat ook de overheid in paniek en ontredderd is en feitelijk afhankelijk is van Tepco. -Het verloop van de ramp en de genomen maatregelen zouden moeten worden vastgelegd in bijvoorbeeld een logboek. Deze informaties zouden voor openbaar onderzoek beschikbaar moeten zijn. Ondanks dat er zeer veel feitelijke informatie al vroegtijdig is uitgelekt is er geen onafhankelijke commissie (onafhankelijk van Tepco) geweest die de ramp goed heeft kunnen onderzoeken. Uitgelekte informatie wordt terzijde geschoven of als afkomstig van niet-deskundigen of zelfs antikernenergie activisten terzijde geschoven. Als die informatiestroom al te krachtig wordt dan komt er in veel landen een verbod op niet politiekcorrecte informatie. Voorbeelden zijn te vinden in Rusland en Turkije. Dit is ook gebeurd in Amerika (Patriot Act) en nu ook in Japan (Abes Wet ter Bescherming van Speciale Geheimen van 6-12-2013).
Uitbreiding van het begrip staatsgeheim De Japanse Minister President Shinzo Abe is van plan een wetsvoorstel in te dienen die, zoals critici zeggen, het publiek zal gaan beknotten tot het verkrijgen van informatie over een breed scala aan onderwerpen, zoals de nucleaire crisis in Fukushima...Meer lezen

Hierdoor wordt waarheidsvinding erg moeilijk en wordt er geen echte lering getrokken uit het ongeval. Nog voordat lopende onderzoeken zijn afgerond wordt In Japan nu alweer gesproken over de bouw van nieuwe kerncentrales! Dit gebeurt dus zonder dat de echter oorzaak van deze mondiale ramp bekend is, nee deze zal voorlopig niet eens openbaar besproken worden, omdat het onderzoek de status van staatsgeheim gekregen heeft. -Als de wet op geheimhouding niet voldoende zal blijken te werken, dan vrees ik dat de overheid in paniek en verblind door eigenbelang nog krachtiger middelden zal inzetten zoals bijvoorbeeld het omkeren van de schuldvraag. Niet Tepco zou zo maar niet verantwoordelijk kunnen zijn maar bijvoorbeeld de onderzoekers, die de gevolgen van de radioactieve emissies onderzoeken. Voorbeelden zijn: zij de radioactiviteit van vissen onderzoeken, hetgeen de belangen van de vissers zou schaden; of zij die de radioactiviteit in de regio Tokio onderzoeken, hetgeen de Olympische Spelen in gevaar zou kunnen brengen; of zij die wijzen op het gevaar voor instabiliteit van de gebouwen, omdat de ondergrond door de kernsmelting in de grond onder deze gebouwen instabiel wordt; of ook zij die kritiek hebben op de voorgenomen maatregelen door de overheid om de grondwaterstromen met damwanden of bevriezing te blokkeren kunnen als criticasters vervolgd worden. Of deze maatregelen, die eerder door paniek dan door inzicht werden ingegeven, doordacht en effectief zijn, doet er dan niet toe.

40

Al deze overwegingen hebben mij doen inzien dat men in Fukushima niet voorbereid was op een dergelijke ramp en dat men niet de juiste acties ondernam en helaas ook dat men hieruit niet de juiste lering zal trekken. Zolang men weigert fundamentele vragen te stellen, leert men niet echt. De zogenaamde oorzaken voor de ramp worden al snel als nooit meer kunnende voorkomen risicofactoren beschouwd, waarvoor de nodige maatregelen worden getroffen. De idee, dat elke ramp zo zijn eigen tot dan toe onbekende of verdrongen risicofactoren had, wordt verdrongen. Ik vrees dat onderzoek naar wat te doen bij een kernsmelting vanuit een te beperkte invalshoek zal worden opgezet. Onder druk van de kernenergielobby gaat men door op de oude weg. In Japan zullen nieuwe kerncentrales worden gebouwd, oude centrales zullen weer worden opgestart. Dit zal niet alleen in Japan gebeuren, het gebeurt ook in de VS en andere landen. De IAEA speelt daarbij een dubieuze rol. De politiek en de media lijken hierin niet erg genteresseerd. Als ik bedenk dat schade gelijk aan risico maal ernst dan is voor mij een kantelpunt bereikt. De ernst van een ongeval als dat van Fukushima is zo gigantisch groot, en zo totaal niet acceptabel, dat er geen risico genomen zou mogen worden. Daarmee zeg ik dat ik nu vind dat een centrale, die geen noodstop heeft niet acceptabel is. Het IAEA zou zich daarop moeten concentreren. Dit onderzoek is nog belangrijke dan wat te doen bij een kernsmelting. Voor mij is het thema Water het meest interessant en dan met name het koel - en grondwater. Daarbij denk ik niet aan de radioactieve emissies, die buiten mijn vakgebied vallen, maar aan het hoe deze waterstromen in te dammen?.

Watermanagement
Voor iedereen die de ramp volgt is het duidelijk dat twee zaken centraal in het nieuws staan: de emissies van radioactiviteit en het radioactieve water in en rondom de centrales. Van de emissies heb ik geen verstand. Ik begrijp dat in potentie de kerncentrales van Fukushima meer dan voldoende brandstof hebben om de hele wereld met dodelijke radioactiviteit te vergiftigen. Deze radioactiviteit kan door de lucht en door het water verspreid worden. In alle fasen van de ramp speelt water een alles bepalende rol. Het water van de oceaan kwam in de vorm van een tsunami en neemt sterk radioactief water mee terug, het koelwater van de kerncentrales kon het kernvat niet koelen maar stroomt van alle kanten uit de centrales in het grondwater en de zee, het water uit het stroomgebied van de lokale riviertjes is niet te stoppen en stroomt gedeeltelijk door de radioactief besmette centrales naar zee.

41

Als civiel ingenieur houdt dit probleem me bezig. Hoe heeft men zo stom kunnen zijn om nu juist daar een centrale te bouwen? Zie afbeelding hiernaast. Bron:
bionicbong.com

Wel wij hebben hetzelfde gedaan in Borssele en ook in Doel, vlakbij Antwerpen, staat zo een centrale. Er is gewoon niet gerekend op de mogelijkheid van een kernsmelting. Nu die er in Daiichi toch is, is er feitelijk niets meer aan te doen. De radioactiviteit is niet te stoppen. De Japanse regering wil de grond rondom de centrale bevriezen! Grond, die stoomt en borrelt vanwege de enorme hitte, die de kernsmelting veroorzaakt! En deze hitte kan nog honderden jaren doorgaan. Unit 4 is door deze met water verzadigde, instabiele ondergrond al aan het verzakken. De andere centrales zullen snel volgen. Wat te doen.

Radioactief water Water speelt sowieso een zeer belangrijke rol in kerncentrales, in feite in alle centrales. Een kerncentrale kan niet zonder koeling met water. De centrales van Fukushima gebruikten water om stoomturbines aan te drijven middels hoge druk stoomleidingen. Binnen het reactorvat is er steeds een delicaat evenwicht tussen de productie van warmte door de kernreacties, het opnemen van warmte binnen het gesloten circuit van de stoomturbines en het koelen door opname van warmte middels een koelsysteem. De productie van de warmte door de brandstofstaven kan worden gereguleerd door koolstofregelstaven. Door de aardbeving werden koelleidingen kapot gemaakt, waardoor het koelwater wegliep en de brandstofstaven gedeeltelijk droog kwamen te staan. Koeling van het reactieproces in het reactorvat was daardoor niet mogelijk. Ondanks dat de brandstofstaven in de regelstaven waren opgetrokken, bleef er een basis reactieproces bestaan, dat nog steeds hitte afgaf. Al binnen zeer korte tijd trad er een kernsmelting op. Sommigen zeggen dat unit 3 al na 5 uur een kernsmelting onderging. Dat dit proces zo snel verliep roept vragen op over de snelheid waarin het koelwater uit het kernvat wegliep, en natuurlijk over de betrouwbaarheid van de berichtgeving door Tepco. 42

Het koelwater wordt zelf op zijn beurt gekoeld via een warmtewisselaar. Zie schema hiernaast. Hierin wordt het water in het gesloten koelsysteem van de centrale met behulp van zeewater afgekoeld. Het water in het gesloten koelsysteem is radioactief. Dit water ontsnapte. Het lekwater vermengde zich met het water in de drywell en het grondwater, dat de basement van het reactorgebouw was binnengedrongen, waarschijnlijk via scheuren in de fundering of de muren als gevolg van de aardbeving. Deze scheuren kunnen niet door de tsunami zijn veroorzaakt. Dan is er nog het grondwater dat de centrale omspoelt en dat normaliter geen invloed heeft op de werking van de centrale. Normaliter, in Fukushima was dat na de aardbeving anders. Door scheuren in het koelsysteem en ook in de verbindingen tussen het reactorvat en de mantel en tussen de mantel en de drywell liep koelwater de basement in. Daar kon kennelijk ook het grondwater vrijelijk binnenstromen. Dit grondwater, vermengd met radioactief koelwater kon vrijelijk weer uitstromen naar de zee. Deze situatie duurt voort en het is zeer moeilijk, zo niet bijna onmogelijk, daar iets aan te doen. Ook de zee, die tijdens de tsunami de centrale binnen drong en daar veel schade aanrichtte, speelt een zeer belangrijke rol in de verdere ontwikkeling van de ramp. De zee neemt het koelwater en het verontreinigde grondwater op. Dit gaat vanaf het begin van de ramp nog steeds voort met minimaal 400 ton per dag. Zo wordt de zee vergiftigd. Deze vergiftiging zal begin 2014 de kusten van Canada e de VS bereiken. Deze verspreiding gaat vooral richting de kusten van Canada en de VS. Het

43

radioactieve water zal zich over alle oceanen en zeen verspreiden. Men moet daarbij bedenken dat deze verontreiniging of vergiftiging niet binnen een paar generaties over is. De radioactiviteit in het water bouwt zich op in de voedselketen. Dit gaat veel sneller dan veel wetenschappers bevroeden. Op dit moment worden zeer vreemde gebeurtenissen waargenomen nabij de Canadese en Amerikaanse Westkust. Deze wijzen op radioactieve vergiftiging in de voedselketen: ijsberen vertonen rare bloedingen, tonijnen, octopussen en walvissen vluchten en zoeken kustwateren op. Men kan tegenstrijdige verklaringen vinden voor al deze extreme gebeurtenissen. De verspreiding van radioactiviteit door de lucht is wellicht sneller, maar die via het water is op den duur wellicht meer dodelijk. Het gaat over duizelingwekkende grootheden. Ik geef een aantal links naar rapporten, die de noodklok luiden. Vanuit de politiek en de officile wetenschap komen er echter sussende geluiden. Laat de lezer voor zichzelf een mening vormen! Ik wil teruggaan naar mijn bezorgdheid voor ontoereikend watermanagement. Als ik het tekort onder n noemer moet vangen dan is dat een gebrek aan visie en cordinatie. Dit uit zich in de gebrekkige opslag van radioactief water, in de blootstelling van de centrales en opvangbekkens voor afgewerkte brandstofstaven, in de hap-snap aanpak van waterkeringen zoals de damwanden, in de onbeheerste koeling van de kernvaten en in het ontbreken van een grondige aanpak van de grondwaterstromen of liever van de waterhuishouding onder en rondom de centrales. Natuurlijk zijn dit stuk voor stuk immense opgaven. Maar de korte termijn aanpak moet toch passen binnen een lange termijn aanpak en de problemen moeten toch langzaam aan onder controle gebracht worden en niet verergeren! De overheid had hier van het begin af aan het voortouw moeten nemen. Tepco en de regering hadden hulp moeten zoeken, waar deze te vinden was. at is niet gebeurd. Een voorbeeld is het vinden van een opslagterrein waar 800.000 ton radioactief water veilig kan worden opgeslagen en op langere termijn gezuiverd. Nu, na bijna 3 jaar moet de overheid in onderhandeling over de aankoop van gronden. Ik vind dit een gotspe. Het watermanagement zal naar mijn mening uiteindelijk de belangrijkste factor worden in de beperking van de gevolgen van de ramp.

Schuldvraag: Act of God versus act of man Enige feiten


-de tsunami wordt als natuurramp gezien, als een Act of God

44

-de aardbeving, de veroorzaker van de tsunami, was van een ongekende grootte (9. 0 op de schaal van Richter). Er zijn echter wel herinneringen aan dergelijke verschrikkelijke tsunami s in Oost-Azi. -de frequentie van een dergelijke aardbeving in Japan is hoger dan eens per 250 jaar, wellicht hoger dan eens in de 100 jaar. Dit is gezien de gevolgen te hoog, veel te hoog. -het uitvallen van de koeling wordt aan van alles toegeschreven, behalve aan de vlg. mij ene, ware oorzaak: de leidingen braken, zodat koelen onmogelijk werd, ook al zou er voldoende pompcapaciteit geweest zijn. Dit kan ik niet anders zien dan als een menselijke tekort. Een koelleiding mag nooit breken en er moet altijd een back-up zijn, die ook onder alle omstandigheden moet functioneren. -het gebouw zou vlg. Tepco geen structurele schade hebben ondervonden van de aardbeving. Maar het koelwater wist al in de eerste uren na de aardbeving via de basement het grondwater en de open zee te bereiken. Daarbij heeft het koelwater drie barrires moeten doorbreken. Deze breuken zijn later ook getraceerd. Zie afbeelding .. -als gevolg van het wegvallen van de koeling was er al heel snel een kernsmelting. Jaren later bleek dit al na 15 uur, vlg. sommigen al na 5 uur, te zijn opgetreden. Als gevolg hiervan ontstonden er in alle reactorgebouwen waterstofexplosies, die noodlottige consequenties hadden voor ondersteunende systemen, en lekkages van radioactiviteit en vooral voor de opslag van de gebruikte brandstofstaven in de opslagtanks. -direct na de aardbeving, nog voordat de tsunami toesloeg, ontsnapte er radioactiviteit, welke gemeten werd op een meetpost op twee kilometer afstand van de centrale. -na enige dagen hoopte zich waterstof op in de reactorgebouwen. Dit kon niet geventileerd worden, waardoor n voor n alle reactorgebouwen ontploften met ernstige schade en verspreiding van radioactiviteit als gevolg. Dit had niet mogen en hoeven te gebeuren. -het is duidelijk dat het falen van constructies en installaties grotendeels te wijten is aan menselijke fouten of tekortkomingen. Er is dus zeer zeker ruimte en noodzaak om de ramp te zien als een falen van acts of man. Helaas is de eigenaar Tepco nog niet zover, en naar het mij overkomt uit de rapporten van het IAEA is ook het IAEA hiervan niet overtuigd. Zij wijzen deze denklijn pertinent af en weigeren hiernaar onderzoek te doen. Hoe wil men lering trekken uit deze ramp als deze denklijn al bij voorbaat wordt afgesloten. De gedachte dat het voortbestaan van kernenergie als bedrijfstak hierbij de vader van de gedachte is wordt hierdoor gevoed. Als er een andere oorzaak is, dan zou het toch geen probleem mogen zijn om ook deze denklijn te onderzoeken en eventueel te verwerpen.

45

Welk falen valt de ontwerper (de mens, niet God) hier aan te rekenen?
-geen gedegen back-up van het koelsysteem -geen noodstop systeem voor de kernreacties in het reactorvat - geen aardbevingsbestendig ontwerp van de inrichting van het reactorvat -geen aardbevingsbestendig ontwerp van de systemen voor het transport en de opslag van het koelwater -geen goed functionerend systeem voor de waterkeringen van en in het gebouw -structurele zwakten in de constructie, waardoor koel- en ontluchtingssystemen niet meer functioneerden en er scheuren in het gebouw ontstonden -geen adequate maatregelen om de waterstofexplosies tegen te gaan -bouwen op sediment in plaats van op bedrock -bouwen in een laag gelegen gebied en nog wel boven grondwaterstromen (aquifers) in een deltagebied

Wie heeft belang bij een visie op de ramp als een Act of God?
De vraag is wie er belang heeft bij het bespelen van deze trom. Wie probeert zich te verschuilen achter het argument van overmacht? Van belang is ook waarom deze partijen zich willen verschuilen, wat zijn hun belangen? Eerst zag ik dit vooral vanuit de optiek van de Japanse eer- of schaamtecultuur, waarin falen niet mag, waarin oneervolle zaken zeer zwaar bestraft worden. De leiding van Tepco zou zijn eer niet mogen verliezen. Ook de toezichthouders zouden hun eer niet mogen verliezen. Het gaat niet om de verantwoordelijkheid in termen van aansprakelijkheid en geld. Daar heeft de overheid al snel duidelijkheid over verschaft: Tepco blijft de baas bij de aanpak van de nodige maatregelen en de overheid heeft grote kapitalen beschikbaar gesteld. Het gaat om gezichtverlies. Een aantal actoren zijn: -de betrokken bedrijven zoals Tepco, die alleen het bedrijfsbelang centraal stellen en de externe kosten op de overheid afschuiven. Dat kunnen zij ook want hun aansprakelijkheid is contractueel beperkt tot enige miljarden. De overheid staat daarboven ongelimiteerd garant voor de economische schade en voor alle andere negatieve externe effecten.

46

-de lobby van de kernenergiesector, een van de invloedrijkste in de wereld. Hun belang is de groei van de kernenergiesector. Net zoals bij de klimaatlobby worden criticasters gecriminaliseerd. Overheden gaan vaak mee met de kernenergielobby. Op dit moment is het in Japan verboden om kritiek uit te oefenen op de gevolgen van de ramp met de kerncentrales. Ik denk dat een belangrijke factor daarbij is dat de kernenergie, dus Tepco, een speler is in de energiesector, die to big to fail is. -wetenschappers op het gebied van de kernenergie, vooral die in Japan, die vanuit een vooruitgangsgeloof kernenergie als een geschenk van god zien en de ogen sluiten voor onzekerheden en gevaren. Er heerst een blind vertrouwen in eigen kunde. Hier speelt het peerreview, ook een soort eerzaak, een belangrijke rol. Wetenschap verwordt snel tot politiekcorrecte wetenschap. -overheden, die onder druk van de bevolking aan de energievraag moeten voldoen. Kernenergie wordt als een duurzame en bijna klimaatneutrale energiebron gezien. Overheden nemen belemmeringen en problemengraag weg voor kernenergiebedrijven. Een voorbeeld is de verzekering van het risico. Kerncentrales kunnen niet verzekerd worden tegen aansprakelijkheid voor meer dan een miljard euro. Overheden nemen vrij gemakkelijk de kosten op zich, die dergelijke rampen met zich brengen. Vergelijk dit bijvoorbeeld met de gevolgen van de tsunami voor de kustbewoners in Japan, waar de overheid zich veel afstandelijker opstelt. - de massa der bevolking, die angst heeft voor kernenergie en vaak tegen is. Deze stemmen klinken luid op straat en in de media, maar tellen in de besluitvorming amper mee. Hun stemmen worden vertegenwoordigd door lokale en landelijke platforms, organisaties als Greenpeace, Natuur- en Milieubescherming of Stop Kernenergie Nu. Hun boodschap is duidelijk, hun inbreng in de oplossing van het energieprobleem minder.

47

Verschuiving in accenten crisisaanpak


In de eerste dagen na de ramp was alles gericht op het in de hand krijgen van de koeling. We kregen via de TV beelden te zien van de wanhopige pogingen om koelwater het gebouw binnen te krijgen. We werden gerustgesteld door commentatoren, dat het niet zo erg was als het leek. De oorzaak was duidelijk een Act of God en over schuld werd al helemaal niet gespreken uit respect voor de doden. Daarna werd de kernsmelting zelf maandenlang ontkend, waarbij Tepco beweerde dat "de feiten nog niet bevestigd waren". Japan Times meldt dat "in december 2011 de regering aangekondigd heeft dat de centrale een fase van 'cold shutdown' had bereikt. . Normaal komt er in zon toestand slechts straling vrij onder sterk gecontroleerde omstandigheden en bevindt de temperatuur van de nucleaire brandstof zich onder het kookpunt. Helaas was de verklaring onjuist. De reactoren blijven water nodig hebben om ze koel te houden, de splijtstofstaven moeten dus kunstmatig koel gehouden worden dit is dus niet wat men cold shutdown noemt. Veel later werd bekend dat er in alle drie de centrales een kernsmelting had plaats gevonden en dat deze kernsmelting niet onder controle gebracht kon worden. Niemand weet nu waar de kernen, de corium lavas, zich bevinden. Deze mededeling, dat de centrale stabiel was, leidde de aandacht grotendeels af van de perikelen in de centrale zelf. De massamedia berichtten bijna niet meer over de ramp. Er kwam meer aandacht voor de radioactieve uitstoot dan in de eerste dagen na de ramp. Deze bleek veel ernstiger te zijn dan eerder aangenomen. Maar ook dit kreeg weinig mediaaandacht. De volle omvang werd pas recentelijk bekend gemaakt. Al vanaf het begin werden gegevens achter gehouden. Een voorbeeld is een Amerikaans vliegdekschip dat dagen lang op korte afstand van de centrale lag om voedselhulp aan het getroffen gebied te geven. De commandant van dit schip werd niet door Tepco genformeerde over de grote radioactiviteit in de lucht. Recentelijk hebben 40 opvarenden een klacht ingediend tegen Tepco, omdat zij last hebben gehad van stralingsziekten, o.a. allerlei soorten kanker. Zie de links:
U.S. SAILORS REPORT CANCERS AFTER FUKUSHIMA RESCUE MISSION Al Jazeera d.d. 17 dec 2013 Gundersen: U.S. Navy sailors suffered horrific radiation exposures off Fukushima coast Massive government cover-up going on for many years (VIDEOS) EneNews d.d. 30 dec 2013

In de loop der jaren nam de belangstelling voor de langdurige emissies, vooral die via het grondwater, toe. Dit was minder zo in de officile wetenschap maar eerder in de vele klimaatpanels en milieu- en natuurorganisaties. Deze belangstelling wordt niet erg gedeeld door Tepco, de Japanse overheid en het bedrijf en organisaties als IAEA en zelfs het WHO. Er werden in door gengageerde wetenschappers vele modellen gebouwd om de verspreiding

48

van de radioactiviteit in de Pacific te berekenen. Een van de vele voorbeelden is onderstaand weergegeven:
An animated graphic from the University of Hawaiis International Pacific Research Center shows the projected dispersion of debris from Japan: Klik op onderstaande link (CTRL+klik) om de animatie te zien: http://iprc.soest.hawaii.edu/users/nikolai/2011/Pacific_Islands/Simulation_of_Debris_from _March_11_2011_Japan_tsunami.gif

De grote afstandelijkheid van de officile wetenschappelijke wereld verhoogt de spanning tussen de wetenschappelijke wereld en de wereld van de milieuorganisaties en ook de bevolking. De bevolking vindt zich verraden door de politiek, die de bevolking niet volledig informeert over de gevaren. De aandacht voor de gevacueerde bewoners van het gebied rondom de centrale is nog steeds niet erg groot. Zij beginnen zich steeds meer te roeren. Dat komt zeer zeker ook doordat er steeds meer signalen komen dat zij nooit meer naar hun grond en huis terug zullen kunnen. De ramp, die eind 2011 onder controle leek, blijkt in 2013 nog steeds volop aanwezig. In feite is de situatie op alle fronten verslechterd. Voor de drie eerder genoemde grote problemen zijn geen zekere oplossingswegen beschikbaar. Het risico op het uit de hand lopen en dus op een wereldramp wordt steeds groter. Er zou wereldwijd over deze ramp nagedacht en aan mogelijk oplossingen gewerkt moeten worden. Dat gebeurt tot op heden niet. Kennelijk wil men zijn handen niet branden, zelfs de Japanse overheid niet!

Het verhullen van de schuldvraag bij grote rampen


Het is wonderlijk hoe rampen verlopen. In het voorgaande heb ik dit reeds aangeduid. Men kan in het algemeen de volgende fasen in het vervolg van een grote ramp, waarbij overheden of machtige organisaties zijn betrokken, onderscheiden: a. een ramp overvalt een samenleving, zo wordt het telkens gesteld b. over de oorzaken wordt/mag haast niet gesproken worden in het licht van verschrikkelijke gevolgen, die eerst aangepakt moeten worden c. de gevolgen zijn vaak dramatisch en er komt een golf van medeleven en hulp op gang. Deze golf heeft een eigen dynamiek, en een eigen gevestigde orde. Vaak zijn de emoties, belangen en fasen in de hulpverlening ook voorspelbaar.

49

d. diegenen die medeverantwoordelijkheid dragen voor de ramp of de gevolgen daarvan beginnen met mistgordijnen aan te brengen. Misinformatie en wegwerken van bewijsmateriaal zijn herkenbare ingredinten. e. al snel komen er in wetenschappelijke kringen discussie over de oorzaken en verantwoordelijkheden op gang f. dit begint vaak vanuit een kritische hoek zoals milieudeskundigen of klimaatwetenschappers en autonome deskundigen met betrekking tot bepaalde aspecten van het ontstaan van de ramp en de gevolgen hiervan g. dit roept weer tegenreacties op vanuit de gevestigde wetenschap, die ook allemaal zo hun eigen belangen hebben h. de verantwoordelijken vinden hierdoor schuilplekken en ammunitie i. en samen met de overheden, die zelf vaak ook boter op hun hoofd hebben, vinden zij in de criticasters, nog net geen criminelen genoemd, de nodige zwarte pieten j. vaak lijkt het of de criticasters verantwoordelijk gesteld worden voor de ramp of in elk geval voor de slechte aanpak van de gevolgen hiervan k. dit maakt het gemakkelijk voor de overheid om wetgeving uit te vaardigen, die ongewenste kritiek en media-aandacht verbiedt l. zo krijgen de verantwoordelijken en de overheden de ruimte voor een retour lordre naar een situatie van business as usual m. als het meezit worden later een paar pionnen voor het gerecht gesleept n. meestal verandert er vervolgens structureel weinig aan de situatie, die een ramp kon doen ontstaan. De verklaringen liggen voor de hand: tegen een Act of God kunnen we niet op, niet? Men blijft dus op god terugvallen , de tekortschietende mens! En de burgers willen toch niet betalen voor de gigantische kosten van een structurele aanpak, of wel soms? Men kan dit overzicht n op n toepassen op de ramp als gevolg van de tsunami en op de kernramp in Fukushima als gevolg van de aardbeving. Bij de laatste wordt de tsunami als mistgordijn gebruikt voor de kernramp als gevolg van de aardbeving. Omdat er geen goede informatie is en de wetenschappers hierover twisten heeft Tepco een goede schuilplek gevonden. De overheid vindt dat best want is zelf ook ernstig tekort geschoten in het toezicht. Als de kritiek wat al te dichtbij komt drukt de overheid een wet door, die alle discussie en media-aandacht over kritische beschouwingen en analyses met betrekking tot de kernramp als staatsgevaarlijk strafbaar stelt,. Vervolgens is de overheid bezig met de terugkeer naar business as usual want Japan kan niet zonder kernenergie, nee toch! De slachtoffers van de tsunami en de slachtoffers van de kernramp komen aan de zijlijn te staan, zoals gewoonlijk in de laatste fase van de hulpverlening.

50

Momentopname December 2013


Wat werd er over de ramp gezegd op internet
De gevolgen van de ramp in Fukushima slepen zich al vanaf 11 maart 2011 voort. Steeds zijn er weer nieuwe problemen en ontdekkingen. Een positief punt is dt Tepco is begonnen met het verwijderen van de brandstofstaven uit unit 4. Dat lijkt erg goed te gaan. Dat geeft moed voor de toekomst. Er is daar nog een lange weg te gaan. Wat was er daarnaast zoal te lezen op internet over voor mij nog onbekende zaken? Erg veel, er hebben belangrijke gebeurtenissen plaatsgevonden, die vooral betrekking hebben op informatieoverdracht. Ik baseer me daarbij o.a. op Majia's Blog: Laatste Dagen Zeer kort door de bocht zou men kunnen zeggen: de emissies in de lucht en het water stijgen explosief. De overheid wil dit niet weten en stopt de monitoring. Het IAEA lijkt niet onder de indruk van deze emissies en stimuleert mensen om terug te gaan naar hun woongebieden. Ook het WHO lijkt in de emissies geen bedreigende situatie te herkennen en stelt dat limieten niet worden overschreden. Daar worden in veel berichten vraagtekens bij gezet. Punt voor punt: -Japan voert een wet op staatsgeheimen in, hetgeen onderzoek en voorlichting zal bemoeilijken -de niveaus van luchtverontreiniging en het grondwater worden extreem veel groter, volgens diverse bronnen -er worden TBS Cameras gesloten. De vraag is waarom? Wil men zichtbare emissies met zeer vreemde en onverklaarbare lichtverschijnselen niet laten zien. Ook de monitoring vanuit de lucht met vliegtuigen of helikopters werd gestopt. -er worden verhoogde niveaus van emissies waargenomen, maar men verandert ook de manier waarop de luchtvervuiling wordt gecontroleerd. Dit roept vragen op. - er zijn veel meldingen van sterfte bij veel dieren langs de Pacifische kust -de IAEA heeft ter plekke onderzoek uitgevoerd en Tepco gecomplimenteerd met de aanpak. Tevens stelt de IAEA dat de overheid meer inzet moet tonen om mensen naar bepaalde woongebieden terug te laten keren. Zij stellen daar een jaarlijks budget van meer dan 300 miljoen euro voor beschikbaar. Dit roept zeer veel vragen op. Zie de blog van Jan Hemmer Beschermt tegen IAEA Waarheid en bestraalt mensen | Zie onderstaand een cynische reactie op de aanbevelingen van het IAEA en de WHO, waarbij een vergelijking met de ramp in Tsernobyl wordt gemaakt.
http://www.ippnw-students.org/chernobyl/coverup.html

51

De informaties zijn erg tegenstrijdig. Bij gebrek aan openheid lijkt niemand een goed overzicht van alle gevolgen te hebben. Verschillende betrokken partijen schatten de gevolgen totaal verschillend in. Toch moeten er door deze partijen acties ondernomen worden om de ernst van de gevolgen te beperken. Globaal onderscheid ik, in vervolg op wat ik hiervoor al heb opgemerkt, drie patijen, die elk zo hun eigen visie op de ramp hebben. Dat zijn de kernenergiewetenschappers, de organisaties en personen die bezorgd zijn over het leven op aarde en de organisaties die de kernenergiesector ondersteunen zoals NRA in Japan, IAEA en WHO van de UN. Van de kernenergiewetenschappers zie en hoor ik weinig. Hun rapporten gaan vooral over radioactieve emissies, de verspreiding hiervan en de gevolgen. Dit zijn technische rapporten, die moeilijk in beleidskeuzen te vertalen zijn. Ook over de toegepaste methoden en technieken om de problemen te lijf te gaan, zie ik alleen maar algemene beelden. Ik heb daarover geen samenvattende rapporten kunnen vinden. Heel anders zijn de toelichtingen en rapporten van kritische kernenergiewetenschappers. Zij bepreken de raakvlakken tussen kernenergie en terreinen als sociaal-maatschappelijk, sociaaleconomisch en vooral ook ecologisch en milieukundig beleid en uitvoering. Zij zijn op internet goed vertegenwoordigd. Ik heb in deze notitie vele links naar deze groep gelegd. Hieronder verwijs ik naar een aantal van deze organisaties. Organisaties die zich met het milieu en het leven op aarde bezig houden zijn op internet ook goed vertegenwoordigd. Zij wijzen vooral op de gevaren. In deze momentopname zijn veel verwijzingen naar hen te vinden. 52

De meer formele organisaties vanuit de kernenergiesector en de overheid spreken vooral verhullend en wijzen op de beperkte gevolgen van de emissies. Zo geven zij nog steeds als voorbeeld dat er door de tsunami meer dan 25.000 mensen omkwamen, maar door de kernramp slechts vier, waarvan geen enkele door de straling. Dit is gezien de zeer vele alarmerende berichten op internet door gezondheidsdeskundigen en gotspe. Het lijkt me veilig aan te nemen dat er minimaal over tienduizenden slechtoffers binnen nu en tien jaar gesproken mag worden, mits de ramp zich niet verergert. Als dat wel zo is dan dreigen er onnoemelijk veel doden als gevolg de ramp te vallen. Onderstaand wordt voor elk van deze partijen aangegeven hoe zij de gevolgen van de ramp kunnen aanpakken. Dit hoofdstuk sluit ik af met een overzicht van links voor hen die dieper willen graven. In Bijlage 3 geef ik nog meer links naar informaties, die in de maand december op internet te vinden waren en mijn aandacht trokken. Dit overzicht ondersteunt de bevindingen van Maijas blog.

Kernenergiewetenschappers
Hieronder versta ik in deze notitie naast de wetenschappers, die zich vooral met de kernenergie bezig houden, ook wetenschappers uit andere disciplines, die zich met afgeleide effecten van de kernenergie bezig houden. De eerste groep zou ik willen onderscheiden in beoefenaren van de zuivere wetenschap en zij die meer met toegepaste wetenschappen bezig zijn. Voor de kernenergie is het onderzoek naar kernfusie van groot belang. Dit ligt vooral op het terrein van de zuivere wetenschap. Dit onderzoek zal de huidige problemen in Fukushima niet kunnen verlichten. De toegepaste wetenschappers hebben een veelheid aan onderzoeksvragen op hun bord gekregen, o.a. : hoe kan radioactiviteit koelleidingen verzwakken; hoe kan een corium lava onder controle gebracht worden; welke methoden kunnen ontwikkeld worden om verontreinigd water snel te zuiveren; hoe kan een kernsmelting in het kernvat zonder hulp van buiten gestopt worden; ofwel hoe kan een kerncentrale inherent veilig gemaakt worden? Dit zijn belangrijke vragen voor de veiligheid van bestaande kernreactoren. De tweede groep wetenschappers kijkt meer vanuit een multidisciplinaire visie naar de impact van kernenergie en de gevaren hiervan op maatschappelijk, ecologisch en politiek gebied. Zij nemen soms een onafhankelijk standpunt in . Dat maakt dat hun opvattingen vaak kritisch worden bejegend door de wetenschappers uit de eerste groep. Voorbeelden van dergelijke wetenschappers zijn Gundersen, Michio Kaku en Christopher Busby. Het belang van deze wetenschappers is dat zij kritisch blijven kijken naar alle aspecten van de kernenergie. Zij lopen minder het gevaar van embedded te worden in het establishment of in politiek correct onderzoek.

53

In Nederland is Wim Turkenburg zeen voorbeeld. Maar er zijn natuurlijk meer, maar wel veel te weinig. Wim Turkenburg, geoloog uit Leiden, is gepromoveerd in 1976 bij Kistemaker. Kistemaker was de techneut, die vond de overheid niets met zijn werk te maken had. Hij vond dat een goed wetenschapper autonoom moest zijn. Daar had hij volgens mij geen gelijk in. Hij had gelijk dat hij onafhankelijk, wetenschappelijk onderzoek zou moeten mogen doen. De toepassing hiervan zou echter door de overheid op hun sociaaleconomische en andere maatschappelijk consequenties getoetst moeten kunnen worden. Hij was de man die de ultracentrifuge ontwikkelde. Deze technologie is in handen gevallen van Pakistanen en Noord-Koreanen. Daar moeten vraagtekens bij gezet kunnen worden. Turkenburg had meer oog voor de maatschappelijke consequenties van wetenschappelijk werk. Hij is bekend als de Utrechtse energiehoogleraar, die in de media commentaar op energievraagstukken levert. Hij is niet tegen kernenergie, maar wel zeer kritisch, altijd al. Vroeger vond hij dat kernenregie acceptabel was als de kans op een zeer ernstig ongeval klein genoeg was. Na Fukushima vindt hij dat deze kans nul moet zijn. De huidige generatie centrales zijn niet inherent veilig. Hier ben ik het mee eens. Dus ben ik door deze speurtocht in de maand december 2013 ervan overtuigd dat kernenergie inherent veilig moet zijn.

Milieuorganisaties en andere
Van de organisaties, die zich bezig houden met kritiek op kernenergie lees en hoor ik veel. Ik ben niet altijd gelukkig met hun eendimensionale benadering. Ik heb er echter wel begrip voor, omdat zij een breed publiek moeten aanspreken. Toch zouden zij open moeten staan voor andere opvattingen, andere waarden. Van belang is dat zij samenwerken en doorgaan te zorgen dar er informatie, die ons door bedrijven en overheden onthouden wordt, tot ons blijft komen. Ik ben hen daarvoor erkentelijk, want bijna alle informatie, die ik heb gebruikt voor deze notitie, komt direct of indirect vanuit deze bronnen. In december is er een stroom alarmerende berichten binnen gekomen over extreme emissies en over dierenwelzijn, dat in verband gebracht wordt met Fukushima. Ik vind dat overheden deze organisaties moeten steunen, niet bevechten. Zie de Wet op Staatgeheimen in Japan, die hun werk sterk zullen belemmeren. Als representanten van brede lagen van de bevolking en als kennis providers zouden deze organisatie nauwer bij het beleid en de uitvoering op het gebied van de kernenergie betrokken moeten worden. Waarom wordt hen niet gevraagd mee te denken? Alle denkkracht in de wereld is nodig om de gevolgen van de ramp in Fukushima te beperken. In concreto zouden deze organisaties samen kunnen werken met betrekking tot voorlichting over de gevolgen van de ramp in Fukushima en de begeleiding van de terugkeer van de bevolking rondom Fukushima.

54

Formele Organisaties
Een belangrijke formele organisatie in de sector van de kernenergie is de in Wenen gevestigde International Atomic Energy Agency, de IAEA . Deze houdt zich vooral bezig met inspecties van kerncentrales met het oog op misbuik in termen van de ontwikkeling van kernwapens. Zij hebben veel kennis over de werking van kerncentrales. Men zou verwachten dat zij het meest betrokken zouden zijn bij de aanpak van de gevolgen van de ramp. Dat is misschien ook wel zo, maar daar blijkt in de openbare informatie niets van. In Fukushima hebben zij in december nog een inspectie uitgevoerd, waarvan verslag is gemaakt. Het vertrouwen in deze organisaties zou groot moeten zijn, gezien hun belang binnen en voor de samenleving. Dit is echter niet zo. In de nasleep van de ramp in Fukushima is wantrouwen hun deel. Ik meen dat zij er alles aan moeten doen om dit vertrouwen te herstellen. Dit kan alleen als zij meer afstand nemen van de bedrijven en overheden, die elk hun eigen agendas hebben. Het algemeen belang speelt bij deze bedrijven geen dominante rol. Ik denk dat als kernenergie een stabiele, duurzame en veilige energiebron wil worden dat het overleg tussen alle genoemde partijen met open vizier gevoerd moet worden. De aanpak van de ramp in Fukushima zou een aanzet kunnen zijn. Dan moeten de organisaties en overheden hun gedrag echter snel veranderen. Het gaat te ver om de resultaten van mijn momentopname hier weer te geven. Zij zijn erg divers en vaak tegenstrijdig. De lezer zal zijn eigen beeld moeten vormen. Hij kan beginnen met een aantal links te volgen.

Informatieverzameling voor hen die dieper willen graven


Volg bijvoorbeeld de volgende links:

Organisaties Nuclear and Industrial Safety Agency NISA


http://www.meti.go.jp/english/aboutmeti/data/aOrganizatione/keizai/gensiryoku/01.htm

Nuclear Regulation Authority NRA World Nuclear Organisation

http://www.nsr.go.jp/english/e_nra/ http://www.world-nuclear.org/

International Atomic Energy Agency IAEA http://www.iaea.org/ World Health Organisarion WHO http://worldhealth.org/

55

Informatiebronnen o.a. ENENews Naturalnews Dagboek van Mochizuki The Japan Times http://www.enenews.com http://www.world-nuclear.org/ http://fukushima-diary.com/category/dnews/ http://www.japantimes.co.jp

Nieuws over natuur en wetenschap http://www.com/Fukushima.html What matters today Nieuws over Fukushima NEWS & NOTES http://resumenesdesdefukushima.blogspot.com.es/

Ieder zal zelf een selectie moeten maken uit de vele aanbieders van informatie, die hem past. Hij zal op basis van die informatie tot een eigen standpunt over kernenergie en over de problemen van Fukushima in het bijzonder moeten komen. Voor Nederland kan daarbij gedacht worden aan: KNMI Greenpeace Nederland hetkanwel www.knmi.nl http://www.greenpeace.nl/ http://www.hetkanwel.net/tag/fukushima/

56

Inschatting van een worst case scenario


Hybris
De reactie van de wereldgemeenschap op de kernramp in Fukushima is een voorbeeld van de Hybris van de moderne mens t.o.v. de natuur: kernenergie is onbeperkt voorradig, goedkoop en veilig. De risicoanalyses tonen dit toch aan! Maar het ging en gaat vaak fout, erg fout, desastreus fout. En het zal nog vaker fout gaan! Voorlopig gaat het nog gewoon door, want duurzame alternatieven voor energieopwekking zijn nog onvoldoende beschikbaar. Wellicht dat overheden, media en de belangorganisaties daarom zo weinig aandacht geven aan de gevaren, zoals in het geval van Fukushima. De Hybris maakt blind voor de gevolgen. Het voorgaande geeft hier voldoende voorbeelden van. Laat me hier een worst case scenario schetsen:

-ongecontroleerde en niet te stoppen grootschalige verspreiding van radioactieve elementen in de natuur met als gevolg: -aantasting van organische leefvormen: -dodelijke afwijkingen bij dier en mens o.a. door kanker -wellicht ook het ontstaan van onleefbare gebieden - bedreiging van menselijke samenlevingen -door problemen met luchtkwaliteit en - voedselveiligheid -en wellicht ook door hongersnoden -met grote migratiestromen als gevolg -hierdoor ontstaat het gevaar voor een ontijdig einde aan verworvenheden zoals: -democratische bestuurvormen -mondiale organisatie van de voedselvoorziening -vredesorganisaties

57

Het is duidelijk dat dit scenario de Westerse Samenlevingen zullen ontwrichten. Als de mensheid hier geen goede antwoorden op weet te vinden, dan is het gevaar op opstanden en oorlogen zeer groot. Fukushima is geen Japans probleem, het is een probleem voor heel de mensheid, te beginnen met dat deel dat op het Noordelijk Halfrond woont! Hoe slecht de situatie in Fukushima ook mag zijn, benadrukt Wasserman, het is niet het worst case scenario voor een nucleaire ramp. Fukushima was 120 kilometer van het centrum van de aardbeving. Als dit 20 kilometer was geweest, zou de centrale volledig zijn ingestort, gevolgd door een onmiddellijke nucleaire catastrofe!. Het zou dus nog erger kunnen! De Hybris van de lobby van de kernenregie is zo groot dat bovengenoemde gevolgen tot op heden niet bespreekbaar mogen zijn. De mediastilte lijkt mij een stilte voor de storm. De voorbeelden van de aantasting van leefvormen en verworvenheden stapelen zich op op internet op. Ik begrijp niet dat journalisten dit niet belichten. Het is niet dat de mensheid dit probleem niet kan aanpakken en verlichten. Het zijn de gevestigde belangen, de hybris, en de angst voor sociale onrust wellicht, die dit verhinderen. Ik wil mijn steentje bijdragen vanuit mijn beroep en mijn rol als docent om mensen proberen te raken om zelf na te denken en in beweging te komen. Het worst case scenario is nog geen realiteit. We hebben de mogelijkheden om hier wat aan te doen. Maar we moeten ook de wil hebben. Deze wil lijkt verlamd door de blokkades, die er gelegd worden door bedrijfs- en sectorbelangen en overheden. Deze blokkades worden niet opgeheven door organisaties, die juist zijn opgericht om dergelijke mondiale problemen aan te pakken, zoals de UN, het WHO,het IPCC en het IAEA, omdat deze het politiekcorrecte toch steeds weer moeten laten prevaleren boven het sociaalwetenschappelijke. Jammer, ja.

Gelukkig kunnen we wat doen aan dit worst case scenario Maar er is ook een positief beeld op de toekomst mogelijk, legt Wasserman uit: "De volledige energiebehoefte van de wereld kan worden opgewekt door een combinatie van zonne-energie, windenergie, geologische warmtebronnen en energie uit de getijden van oceanen." Dit gaat me ook wat ver en is zeker op de korte termijn niet haalbaar. Ik denk meer als ingenieur, aan wat te doen aan de emissies, aan de grondvervuiling, aan de afscherming tegen mogelijk toekomstig geweld en vooral aan het watermangement.

58

What to do?
Leuk, al die analyses en beschouwingen, maar wat moet er n gedaan worden. Welke aanbevelingen zou k geven? Mijn verkenning van de ramp en zijn gevolgen in deze notitie zijn slechts een momentopname eind 2013. Mijn analyses zijn beperkt. Er kunnen tientallen verhalen over de ramp geschreven worden vanuit allerlei gezichtspunten. Maar hier moet ik het mee doen. Op deze momentopname baseer ik mijn aanbevelingen.

Aanbevelingen met betrekking tot de aanpak


Dergelijke grote problemen, als die nu in Fukushima spelen, zijn in de menselijke geschiedenis niet vaak vertoond. De mensheid staat voor een unieke uitdaging! In feite zijn elk van de drie probleemvelden uniek: de potentile massavernietigingskracht van de gebruikte brandstofstaven, de corium lavas in de ondergrond en de enorme emissies van radioactieve deeltjes in de lucht en het water van de oceaan. Ze zijn elk 'uniek' en alle drie hebben ze het potentieel om heel grote schade aan mens en milieu toe te brengen. Er zijn niet altijd duidelijke oplossingen, maar er zijn wel stappen die dringend gezet moeten.

Black-out in de media stoppen Het eerste wat nodig is, is de black-out in de media te stoppen. De hele wereldbevolking moet op de hoogte zijn van de problemen, die de hele wereld aangaan. De gevolgen van Fukushima kunnen vrijwel ieders leven aantasten, dus we hebben allemaal belang bij de best mogelijke afloop. Als de publieke opinie hierover wordt genformeerd, zal de politieke wil om dit op te lossen zich snel ontwikkelen. De UN en andere mondiale organisaties zullen in beweging komen. Er zal meer draagvlak ontstaan om gezamenlijk tot een aanpak te komen.

Denktank samenstellen In een open brief aan de Verenigde Naties, dringen 16 topexperts op het gebied van nucleaire energie er bij de Japanse regering op aan om de verantwoordelijkheid voor Fukushima over te dragen aan een wereldwijde engineering group on der toezicht van een drieledig panel bestaande uit een vertegenwoordiging van de civiele maatschappij, van een internationale groep van nucleaire deskundigen onafhankelijk van Tepco en van de International Atomic Energy Agency, de IAEA. Zij dringen erop aan dat de stabilisatie, de sanering en de ontmanteling van de installatie goed moet worden gefinancierd. Ze bekrachtigen dit verzoek met de hoogste urgentie-graad omdat de situatie in Fukushima met de tijd verslechtert in plaats van te stabiliseren." Verder zijn deze topexperts ook 59

kritisch tegenover de inschattingen van de WHO en de IAEA over de gezondheids- en milieuschade veroorzaakt door de ramp. Ze raden aan om nauwgezettere methoden te gebruiken voor de berekeningen en voor het verzamelen van gegevens, die moeten zorgen voor betrouwbare schattingen. Ik ben het daarmee eens. Ik zou de opdracht in eerste instantie beperken tot een tweetal gebieden: bedenken van maatregelen om de emissies in de lucht en het water te beperken en maatregelen om de situatie in Fukushima te stabiliseren. Ik zou een sterk accent willen leggen op internationaal erkende deskundigen uit o.a. de disciplines van de civiele techniek, de werktuigbouwkunde, de geologie en de kernenergie. Deze denktank moet op korte termijn met concrete aanbevelingen komen voor de aanpak van de ramp in Fukushima. Als deze niet door de formele organisaties wordt ingesteld dan zouden de universiteiten en grote onderzoeksbureaus dit zelf moeten doen. Deze stap laat in feite al te lang op zich wachten.

Schuldvraag laten rusten en de aandacht richten op het oplossen van de problemen Ten tweede moet de eerzaak van het oplossen van de door Tepco veroorzaakte problemen Tepco worden verbreed worden tot grotere gehelen, zoals de kernenergiesector en de controlerende overheden en -organisaties. Deze moeten zich gezamenlijk verantwoordelijk gaan voelen voor de aanpak van de problemen. Tepco is niet in staat deze drievoudige complexe crisis alleen op te lossen. Uit het voorgaande is duidelijk dat zij nooit op deze taak werden voorbereid. Helaas lijkt ook de wil om zelf buiten hun eigen organisatie hulp te zoeken onvoldoende aanwezig. Tepco is nu al Japan's meest gewantrouwde bedrijf" en wordt voorgesteld als "gevaarlijk incompetent." Uit een opiniepeiling bleek dat 91 procent van de Japanners wil dat de overheid ingrijpt in Fukushima. Maar ook de overheid heeft de nodige competenties niet. De gehele sector is verantwoordelijk. Te denken valt aan het Nuclear and Industrial Safety Agency of NRA?? en het IAEA . Zij moeten het een eerzaak vinden om het blazoen van de kernenergiesector te zuiveren. Zij moeten mistgordijnen wegblazen en erkennen dat er fouten zijn gemaakt en dat er van deze fouten zal worden geleerd. Het gaat op dit moment niet om de schuldvraag maar om alle aandacht en inzet te richten op de aanpak van de problemen. De schuldvraag zal later en in een breder kader uitgediept moeten worden. Afhankelijk van dat onderzoek zal de vraag beantwoord moeten worden of kernenergie nog een toekomst heeft en zo ja onder welke voorwaarden. Maar dat is nu niet aan de orde.

Mondiale organisatie onder de koepel van de UN

60

Gezien de mondiale gevolgen van een kernramp zou er op mondiaal niveau een panel moeten komen naar analogie van het IPCC - Intergovernmental Panel on Climate Change. Dit panel zou politici, bedrijven en belangroepen bijeen moeten brengen en met aanbevelingen moeten komen voor criteria voor de locatie en inrichting van kerncentrales. De aanbeveling zouden binnen het forum van de UN besproken en beslist moeten worden. Wellicht zou een uitbreiding van het mandaat van het IAEA een oplossing kunnen zijn. Eveneens gezien de gevolgen van dergelijke rampen, maar dan breed gezien ook die van tsunamis, orkanen en breder nog die van de klimaatverandering en wellicht ook oorlogen, zou er een panel moeten komen, dat zich niet alleen bezig houdt met de humanitaire hulp maar vooral ook met structurele zaken. Dit panel zou kunnen samenwerken met bv. Het IPCC en de AIEA. Als voorbeeld kan daarbij gedacht worden aan het Europese Regiobeleid met structuurfondsen o.a. een Cohesiefonds . Het lijkt me nodig effectieve oplossingen te vinden voor de verplaatsing van de bevolking uit ernstig radioactief besmette gebieden.

Rampenplannen maken voor een situatie van meltdown in alle bestaande centrales Ontruimingsoefeningen: Snelle ontruiming van steden en gebieden is in de praktijk niet mogelijk. Toch was het in dit geval zeer goed denkbaar dat Tokio ontruimd had moeten worden. Het is ook niet ondenkbaar dat dit alsnog zal moeten gebeuren. De vraag is of dit mogelijk was geweest. Waar moet men, heen op een eiland? Wat zijn de alternatieven voor ontruiming? Ook zouden alle bestaande kerncentrales op korte termijn een rampenplan moeten maken voor een situatie van meltdown. Ook zouden zij de nodige voorbereidende maatregelenm mocht het tot een meltdown of noodsituatie komen, daarvoor moeten nemen.

Hoe verder? Is er nog hoop? Natuurlijk! De menselijke creativiteit kan oplossingen bedenken. Maar dan moet zij dit wel willen en mogen. Daar schort het aan in Fukushima. We blijven verwachtingsvol uitkijken! We zitten momenteel nog relatief veilig. Maar dat is anders voor de bevolking van de getroffen gebieden. ENENews van 5 feb. 2014: Professor Vsevolod Kortov, leider van de school van solid-state stralingsfysica , Russische Academie voor Natuurwetenschappen: "Ik sprak op een persconferentie in Fukushima City en bood uitleg en wat kritiek. 20 millisievert per jaar is de beroepsmatige stralingsdosis voor volwassenen. Ik bedoel mensen werkzaam bij kerncentrales 6 uur per dag, die daarna naar een schoon milieu gaan. In Fukushima worden zowel jongeren en ouderen 24 uur aan dergelijke radioactieve belastingen blootgesteld.. De

61

resultaten van het onderzoek dat in Oekrane is uitgevoerd gedurende 25 jaar na de ramp in Tsjernobyl bewijzen dat het leven zelfs in licht verontreinigde gebieden voor langere tijd schadelijker is dan het ontvangen van een eenmalige grote dosis straling... het langdurig, tientallen jaren, leven in gebieden met zelfs zwakke radioactiviteit is uiterst gevaarlijk omdat er zich dan eenninwendige bestraling ontwikkelt, die de immuniteit aantast en tot genetische problemen leidt.... Zelfs de afstand van honderden en duizenden kilometers van kerncentrales is geen veiligheidsgarantie. Dit soort ongevallen overschrijden de grenzen van een staat en duidelijk de noodzaak van internationale samenwerking [...] " Rondom Fukushima is een gebied besmet met radionucliden van ongeveer 14.000 vierkante kilometer [...] Kortov merkt op dat de Japanners de ervaringen van Tsjernobyl- lijken te negeren...

Wat zal de toekomst brengen, is er nog hoop?

62

Aanbevelingen op technologisch gebied


Ik wil vooraf opmerken dat er door het personeel van Tepco veel werk is verzet. Het personeel moest vaak onder extreem moeilijke omstandigheden werken en telkens weer oplossingen vinden voor nieuwe problemen. Dat er kernsmeltingen plaats vonden en later waterstofexplosies valt hen niet aan te rekenen. Dat de problemen zich hebben opgestapeld en verergerd was door hen niet te voorkomen. Zij hebben een wereldramp voorkomen. Het was het management van Tepco dat de centrales aan hun lot wilde opverlaten. Zij en de Japanse premier Naoto Kan hebben dat voorkomen. Het is daarom betreurenswaardig dat het personeels en het sociale beleid zo veel te wensen over laat. Het personeelsbeleid van Tepco is een belangrijke factor geweest in de escalatie van de problemen en ion het ontstaan van steeds weer nieuwe problemen.. Er hadden eerder experten van buitenaf aangetrokken moeten worden. Maatregelen, welke ik nodig acht zijn:

Hoe kunnen de huidige kerncentrales fail-safe gemaakt worden Kerncentrales moeten, voor zover dat mogelijk is, zo snel mogelijk intrinsiek veilig gemaakt worden. Ik stel voor dat er serieus werk gemaakt wordt van de noodzaak dat alle bestaande reactoren een effectief noodstopsysteem hebben. Daarbij bedoel ik niet back-up systemen voor het koelsysteem. Die zijn al langer verplicht en blijken niet onfeilbaar. Ik bedoel een geheel autonoom noodstopsysteem, dat zonder gebruik van energie de kernreacties automatisch stopt. Ik treed hier ver buiten mijn professie als civiel ingenieur, maar wil toch een suggestie voorleggen: omgeef de brandstofstaven in het kernvat met voldoende materiaal, dat in staat is de kernreacties te stoppen. Dit materiaal zou bij een kritische temperatuur moeten smelten, waarna het de brandstofstaven zou moeten omhullen met een beschermende laag, die de kernreacties voldoende vertragen zonder dat er milieuschade optreedt. De kritische temperatuur ligt ergens boven de maximum temperatuur van het koelwater en onder de ontbrandingstemperatuur van zirkonium. Mijn eerste gedachte gaat uit naar lood, omdat dit de reactieprocessen sterk afremt. Bij oververhitting in het kernvat zou de loodmassa automatisch smelten en de kernreacties afremmen. Ik weet niet of dit een bruikbaar idee is. Dit zou door onafhankelijke experts moeten worden uitgewerkt. De interne kosten zouden voor de bedrijven erg hoog kunnen worden, maar die zijn zeer veel lager dan de maatschappelijke kosten gevolg van een kernsmelting.

63

Verwijderen van radioactief materiaal van rampplek Op dit moment wordt goed werk geleverd met de verwijdering van de brandstofstaven uit unit-4. Dit is een extreem gevaarlijke klus voor de hele wereldbevolking, welke onder een zeer hoge druk moeten worden uitgevoerd. Het gebouw verzakt en de opslagplaats is niet geheel gezuiverd van de brokstukken van het dak en de muren als gevolg van de waterstofexplosies. Het probleem is dat de staven elkaar onderling niet mogen raken en dat zij altijd onder water moeten blijven. Het lijkt me verstandig om het rustig aan te doen en periodiek een pauze te nemen om de situatie telkens weer opnieuw te beschouwen. Dit staat op gespannen voet met de wens de klus snel te klaren, omdat unit 4 zeer snel wegzakt. Als ingenieur zou ik voorstellen om de psychische kant van deze zaak mee te nemen en een psycholoog in het team op te nemen, die de geestgesteldheid van alle medewerkers constant in de gaten houdt.

Watermanagement Het watermanagement baart me zorgen, omdat de locatie zo uiterst ongunstig ligt. Er zijn grondwaterstromen, die moeilijk om te leggen zijn. Toch zal dit moeten gebeuren. Het zal nodig zijn om alle invoer van water in het gebied onder en rondom de centrale te stoppen. Dit is het regenwater, dat op het terrein valt, het koelwater en vooral ook de bovengrondse en ondergrondse waterstromen. Ik zou een betonnen afleidingskanaal rondom de centrale aanleggen, dat alle bovengrondse waterstromen opvangt en direct naar zee afvoert. Dit zou een betonnen bak moeten zijn met daaronder een stralen damwand, die ondergrondse waterstromen tot op een bepaalde diepte tegenhoudt. Dit opgestuwde water zal eveneens via drains naar het betonnen afvoerkanaal afgeleid moeten worden en vandaar direct naar zee moeten worden. Er moet alles aangedaan worden om al het regenwater op het terrein op te vangen en direct naar zee af te voeren. Het grondwater zal zodanig gemanaged moeten worden, dat er zo weinig mogelijk grondwater vanuit het gebied van de corium lava naar zee kan wegstromen. Het zal niet mogelijk zijn om dit geheel te voorkomen. Een directe aanpak van de corium lavas is daarvoor noodzakelijk. Zie onderstaand een schematische uitwerking van dit voorstel

64

65

Het regenwater zal moeten worden opgevangen en via een gescheiden systeem naar zee afgevoerd moeten worden. Dit vereist een gesloten afdekking van de opslagplaatsen en een gesloten bestrating. Dit had in feite al gebeurd moeten zijn. Het koelwater zal gescheiden moeten worden behandeld van het regen- en oppervlakte water. Er moet naar gestreefd worden de hoeveelheid koelwater te beperken, omdat dit relatief weinig effectief is voor de koeling van corium lavas en de instabiliteit van de ondergrond vergroot. Aangezien het water onder de centrale radioactief besmet is moet er aan tweezaken aandacht gegeven worden: wegstromen van dit water richting zee tegengaan en zorgen dat er zo weinig water in de bodem penetreert dat er onder de centrale een situatie van een kleine onderdruk ontstaat. Zo wordt het wegstromen van dit radioactieve water richting zee tegengegaan. Het eerste wordt bereikt door damwanden, wellicht een bevroren damwand, en het tweede door meer water weg te pompen dan er via de omgeving instroomt. Helemaal tegengaan van het penetreren van water uit de omgeving van de centrale is niet mogelijk. Wellicht dat een groep van deskundigen daar een oplossing voor kan vinden.

Zie..www.zmescience.com

Deze voorstelen zullen de hoeveel te zuiveren water vergroten. Daarom moet de instroom van water via de centrale absoluut tot een minimum beperkt worden.

66

Dit zijn ideen,die door een denktank uitgewerkt moeten worden.

Stabiliseren van gebouwen met radioactief materiaal De gebouwen zullen moeten worden gestabiliseerd totdat alle radioactief materiaal is verwijderd. Dit moeilijk om twee redenen. Vele gedeelten van de gebouwen zijn ontoegankelijk door de aanwezige radioactiviteit en de ondergrond is met water verzadigd en onstabiel. Stabiliseren met palen in de ondergrond zal in deze situatie zeer moeilijk zijn. Verdichten van de ondergrond eveneens. Dichten van de scheuren in de basement en leegpompen van de reactorgebouwen lijkt me een eerste stap. Mijn voorstel is een aantal funderingsdeskundigen bijeen te brengen, die op zeer korte termijn advies moeten uitbrengen.

Inrichten van plekken voor langdurige opslag van radioactief materiaal Op dit moment worden de containers met radioactief koelwater op het terrein opgeslagen. Dit is eveneens zo met de afgewerkte brandstofstaven uit unit 4. Ik meen dat de overheid onmiddellijk geschikte gronden moet onteigenen en de opdracht moet geven deze in te richten voor langdurige en afgeschermde opslag. Dit geldt zowel voor het verontreinigde water en voor de brandstofstaven. De laatsten zouden ook afgevoerd kunnen worden naar reeds bestaande opslagplaatsen voor langdurige opslag. Aangezien er zeer grote hoeveelheden verontreinigd water moeten worden opgeslagen is het uiterst belangrijk dat er technieken worden ontwikkeld voor een snelle zuivering van dit water. De totale hoeveelheid verontreiniging in dit water is bedreigend voor de wereldbevolking. Deze kan niet in de oceaan worden geloosd.

Aanpak van de corium lavas Hoe de corium lavas moeten worden aangepakt weet niemand. Als deze door de betonnen fundering in de ondergrond terecht komen in het grondwater is het leed niet te overzien. Dit zal dan ongetwijfeld zeer veel emissies geven van radioactieve deeltjes, die via het water de zee in stromen. Wellicht is het voornemen om een ijsmuur te bouwen rondom de centrale ingegeven door het vermoeden dat de corium lavas reeds gedeeltelijk door de fundering zijn gezakt. Als dit dreigt te gebeuren dan zal een ijsmuur niet afdoende zijn.

67

Wellicht moet een gedeelte van de zee worden afgedamd en moet er rondom de centrale een veiligheidzone worden ingericht die omgrensd wordt door het eerder genoemde afvoerkanaal met damwand en de dam in de zee. Binnen die zone kan dan gewerkt kunnen worden, evt. met robots, om de emissies via water en lucht in de hand te houden. Ook hiervoor zou een team van deskundigen van waterbouwkundigen en kernenergiewetenschappers moeten worden samengesteld. In feite zou het voorbereidende werk hiervoor al in gang moeten zijn gezet. Ik mis dergelijk proactief werk. Dat zou in Nederland totaal anders zijn aangepakt!i

Aanbevelingen met betrekking tot de toekomst


Facing reality De realiteit onder ogen zien is een probleem van de hele energiesector en voor Tepco in het bijzonder, lijkt me. De kernenergiesector zal de negatieve externe effecten niet langer mogen afwentelen op de samenleving. Dat geldt ook voor de sector van de fossiele brandstoffen. Als de negatieve externe effecten in de balans worden meegewogen dan komen de evenwichten heel anders te liggen dan nu. Duurzame energiebronnen zullen dan vaak goedkoper, of liever minder duur, blijken. Een andere werkelijkheid is dat de kerncentrales duur en vaak verouderd zijn. De Verenigde Staten keren zich af van kernenergie, evenals vele andere landen. Zoals Gary Jaczko, voorzitter van de US Nuclear Regulatory Commission zei ten tijde van de Fukushima-ramp: "Dit is niet de technologie van de toekomst!". Hij ziet de Amerikaanse nucleaire reactoren verouderen, maar toch nog in werking blijven, na hun voorziene werkingsduur. Economisch gezien is het voor de kernenergiebranche ook steeds moeilijker, want kernenergie is nu eenmaal duur. Verder is er zo goed als geen meer geld voor, of ontbreekt de wil om nieuwe kerncentrales te financieren. "De industrie is aan het verdwijnen, zei Jaczko kortweg. Op deze wijze zal Ralph Nader nog zijn gelijk krijgen. Hij zei "kernenergie is onnodig, onrendabel, onverzekerbaar en belangrijker nog, onveilig." Hij stelt dat het alleen blijft bestaan omdat de nucleaire lobby politici zover weet te krijgen de sector te beschermen. Ook daarin zou hij gelijk kunnen krijgen als de overheden de risicos niet langer willen dragen. Voorlopig is dat echter nog niet zo, zeker in Japan niet.

68

Nog een realiteit is dat zeer veel kerncentrales op de verkeerde plaats staan. Wasserman wijst erop dat er in de VS kerncentrales staan in zones waar een grote kans op aardbevingen bestaat, waaronder de kerncentrales in de buurt van Los Angeles, New York City en Washington, DC. Het ontwerp voor de centrales van Fukushima is van de firma General Electric en dit bouwplan werd ook gebruikt om 23 reactoren te bouwen in de VS. Ook in Nederland en Belgi staan de kerncentrales op vergelijkbare plaatsen als de centrales in Fukushima. Het standpunt van Nader en Wasserman wordt herhaald door vele topexperts in de energiesector, die stellen dat een koolstofvrije en nucleairvrije energie-economie niet alleen mogelijk is, maar ook onvermijdelijk. De enige vraag is nog hoe lang het zal duren vooraleer we deze fase bereiken en hoeveel schade we tegen dan hebben opgelopen, voordat we uiteindelijk de gecentraliseerde topdown strategie achter ons laten, die zo lang de koolstofen nucleaire energiesectoren heeft gediend. Zij verkeren in goed gezelschap. Naoto Kan, die minister-president van Japan was toen de ramp begon, vertelde onlangs aan zijn toehoorders dat hij een voorstander van kernenergie was, maar dat er na het ongeval in Fukushima "een koerswijziging van 180-graden in zijn denken plaatsvond." Hij realiseerde zich dat "er geen enkel ander ongeval of ramp", anders dan een ramp met een kerncentrale, "ineens het leven van 50 miljoen mensen in gevaar kan brengen, ... Geen ander ongeluk kan tot een dergelijke tragedie leiden." Hij wees erop dat alle 54 kerncentrales in Japan nu zijn stilgelegd en hij uitte vertrouwen dat "we ook zonder kerncentrales er absoluut voor kunnen zorgen dat we voldoende energie opwekken om in onze behoeften te voorzien." Sinds het accident van Fukushima heeft Japan het gebruik van zonne-energie verdrievoudigd tot het equivalent van drie kerncentrales. Naoto Kan is van mening dat "Als de mensheid echt zou samenwerken, dan konden we al onze energie opwekken uit hernieuwbare bronnen". Helaas lijkt Abe, de nieuwe ministerpresident, daar anders over te denken. Een andere realiteit is echter ook dat het zeer moeilijk, tijdrovend en kostbaar zal zijn om van de huidige structuur van de grootschalige, politiekgesteunde en vaak to-big-to-fail energievoorziening om te schakelen naar een kleinschalige, duurzame, betrouwbare en algemeen beschikbare energievoorziening.

Aanbevelingen voor wat Nu te doen


Snelle duidelijkheid over het lot van de gevacueerde bevolking

69

Ik ben het eens met het IAEA eens dat de mensen, die moesten verhuizen na de ramp, beter behandeld moeten worden. Zij dringen erop aan dat de standpunten van de lokale bevolking - die nooit een kerncentrale gewild heeft maar er nu wel de dupe van is - in de toekomst gerespecteerd wordt, zeker nu blijkt dat er geen ramp geweest zou zijn als er geluisterd was naar hun verzet tegen kernenergie. Ik constateer een groot verschil van mening tussen de WHO en de regering over de toelaatbare straling om een groen licht te geven voor de terugkeer naar woongebieden. Ik stel voor een onafhankelijke commissie te benoemen bestaande uit vertegenwoordigers van de bevolking, van de WHO en van onafhankelijke stralingsdeskundigen. Op internet zijn die namen te vinden!

Management van het regenwater en van de grondwaterstromen Er dient direct werk gemaakt te worden van civiel technische ingrepen om de grondwaterstromen in te dammen, de opslag van radioactief koelwater te beveiligen en de brandstofstaven op een afgeschermde plaats op te slaan. De acties die daartoe ondernomen moeten worden zijn: -begin met plannen voor een verantwoorde waterbeheersing van het diepe grondwater en het koelwater. Zie mijn opmerkingen hierover, die ik in het voorgaande heb gemaakt. Voorstellen hiervoor zouden vanuit de denktank voorgelegd moeten worden. -onderneem onmiddellijke acties om het grond- en regenwater te controleren. -voorkom dat het regenwater zo weinig als mogelijk is besmet wordt met radioactiviteit. De afvoer van dit water zal gescheiden moeten worden van de koelwatercircuits in de centrales en de opslag van radioactief koelwater. Daartoe zal direct begonnen moeten worden met het overkappen van de site en de opslagvoorzieningen Ook het bodem- en grondwater zou zo goed als mogelijk is snel van het vervuilde water moeten worden gescheiden. Het kan dan vrij naar zee afgevoed worden. Voorkom dat grondwater het terrein en de gebouwen van de centrale kan binnendringen. Begin direct met de aanleg van keerwanden rondom de centrale met daarbuiten het graven van diepe ontwateringkanalen en drains voor het rivier- en ondiepe grondwater.

70

wall installed along the coast in Fukushima | View photo - Yahoo Newsph.news.yahoo.com

Besluit
In de verre toekomst zullen er geen kerncentrales meer zijn in Daiichi. Deze worden ontmanteld. Daimi wordt een leerschool voor de kunst van het ontmantelen van kerncentrales. Dat gaat meer dan 40 jaar duren en zeer, zeer veel geld kosten. Hoe kan het IAEA in een rapport van december 2013 onderstaande afbeelding als toekomstbeeld opnemen? Zijn zij het noorden kwijt of moedwillig met propaganda bezig?

Zijn dit nieuwe Daiichi centrales, als uit de grond opgerezen? Wat zit er voor verschrikkelijks in de verpakking op het opslagterrein? Is deze verpakking bestand tegen aardbevingen , tsunamis, of terreuraanvallen? Wie bedenkt dit?

Terug naar de werkelijkheid. Ik was bezig met een verkenningstocht naar de oorzaak van de meltdowns in de kerncentrales van Daiichi, die in april 2011 begon. In december 2013 besloot ik deze af te ronden in een soort momentopname. De oorzaak van de meltdowns ligt bij de koeling. De aardbeving verwoestte de elektriciteitsmasten en daarmee de elektriciteitsvoorziening. De tsunami verwoestte de noodstroomvoorzieningen en de noodaggregaten. Koeling was niet meer mogelijk. Dat zeggen de officile organisaties en Tepco, waarbij zij de grootste schuld leggen bij de tsunami, een Act of God. Wetenschappers zijn het daarmee grotendeels eens, zij het dat zij de schuld voor het wegvallen van de koeling meer leggen bij de aardbeving. Zij stellen dat de meltdowns ook zonder de tsunami niet te voorkomen waren geweest, omdat de elektriciteitsvoorzieningen zo totaal vernietigd waren. De noodvoorzieningen konden maar een beperkte tijd functioneren.

71

Mijn hypothese was dat de koeling in een of meerdere centrales wegviel door breuken in de koelleidingen. Of er nu wel of niet gepompt kon worden was daarna niet relevant meer. Het koelwater kon het kernvat niet meer bereiken. Het koelwater liep uit het vat en ook de containment kon dit water niet tegenhouden door scheuren in de constructie. Zo kon het water het reactorgebouw instromen. Dit lekkende water is zeer radioactief, zodat herstel van de leidingen zeer moeilijk is, ook al zou er stroom zijn geweest. Ik zie op basis van de vele onderzoeken en beschrijvingen geen enkele reden om deze hypothese aan te passen. Maar als deze hypothese een grond van waarheid bevat, dan is een tsunami niet per s nodig om een kernramp te veroorzaken. Het is dus wel degelijk nodig naar de precieze oorzaken te zoeken. Dit moet uitgezocht worden, want er staan veel van soortgelijke centrales op gevaarlijke plekken. Dus uiteindelijk zal de aandacht zich van de gevolgen naar de oorzaken moeten keren om centrales inherent veilig te maken. De conclusies en lessen van het eerste rapport van de IAEA moeten, gezien wat er daarna is gebeurd, herzien worden.

Naschrift
Bij de afronding van deze momentopname zag ik het Preliminary Mission Report van de IAEA van 9 januari getiteld IAEA International Peerreview Mission on Mid-and-Long-Term Ruadmap towards the Decommissioning of Tepcos Fukudshima Daiichi Nuclesar Power Station Units 1-4. Hierin zag ik 19 Advisory Points, die me meer organisatorisch lijken te zijn dan inhoudelijk gericht op de aanpak van de problemen. Op zich prima en niet strijdig met mijn eigen aanbevelingen, maar niet inhoudelijk genoeg. Graag had ik gezien dat het rapport was gebaseerd op een panel van onafhankelijk experten in plaats van op een peerreview. Deze peers zijn eerder met procesmanagement bezig dan met innovatieve, creatieve oplossingen voor de grote problemen. Tepco krijgt veel ruimte en wordt uit de wind gehouden. Het woord wat me het meest irriteerde was proactief. De aanzet tot de ramp en de aanpak van de gevolgen worden juist door het tegenovergestelde gekenmerkt, aldus de massa van de berichten op internet. Het rapport komt me ietwat surreel over. Geen enkel van de grote problemen, welke in mijn verkenning op internet tegen kwam, wordt met name genoemd. Oplossingsrichtingen voor de aanpak van deze problemen ontbreken. We hebben niet zoveel tijd. Er is al bijna 3 jaar verloren. Het wachten op de resultaten van een onderzoeksbureau International Research Institute for Nuclear Decommissioning (IRID, hoezeer ik een dergelijk instituut ook toejuich, duurt te lang voor de aanpak van de snel escalerende problemen. Ik proef bij het IAEA eenzelfde hybris, als die ik proefde bij eenzelfde verkenning jaren geleden naar klimaatverandering. Zie http://nl.scribd.com/doc/172808245/CO2-en-HetKlimaat Als we het maar goed organiseren dan kunnen we de natuur bedwingen, dan kunnen we een Act of God weerstaan. Toen was het: de CO2-uitstoot is de ooraak van de

72

snelle klimaatverandering. Als wij deze kunnen verminderen, dan zal het klimaat minder veranderen, zo was stelling van het IPCC. Maar dat was slechts een hypothese, die niet houdbaar is gebleken. Het IPCC had zich daarin echter vastgebeten en ondervindt nu de gevolgen. Ik heb altijd gepleit voor de positie dat het IPCC de gevolgen van klimaatverandering in kaart zou moeten brengen voor kwetsbare regios, bevolkingsgroepen en biotopen. Zij zou maatregelen moeten bevorderen om de negatieve gevolgen te minimaliseren. In dit geval zou het IAEA zich moeten richten op het inherent veilig maken van kerncentrales. Het geeft geen pas om Tepco en de Japanse overheid te accommoderen als de rest van de wereld op ernstige wijze wordt bedreigd. Zie vb. http://www.abovetopsecret.com/forum/thread991894/pg1 De opdracht voor het IAEA zou moeten worden uitgebreid, wil het gezag van de UN niet worden uitgehold. Het pleidooi voor meer openheid en input van experten spreekt me aan. Ik wens het IAEA veel wijsheid en creativiteit bij de invulling van de 19 advisary points. Ik hoop dat ze zich laten inspireren door de werkelijk mondiale dimensie van dit probleem en de inzet van de deskundigheid vanuit de hele wereld bevorderen.

73

Bijlage 1 Toelichting Hypothese 23-04-2011

Ingezonden brief 24 april 2011 Sprang -Capelle 24-04-2011 Aan de Wetenschapsredactie van Trouw De aardbeving en de daarop volgende tsunami veroorzaakten in de kerncentrale van Fukushima een ernstige schade, volgens deskundigen niveau 3 op de INES-schaal. Vanmorgen las ik dat deze is opgeschaald naar het hoogste niveau 7. Dan spreken we over een ramp in de orde van grootte van Tsjernobyl. In eerste instantie zette de aardbeving een automatische veiligheidsprocedure in werking. De koelstaven werden omhoog gebracht om het splijtingsproces te stoppen en het reactorvat werd onder de koelvloeistof gezet. Dit alles werkte correct. Na ongeveer een uur bereikte de tsunami de centrale. De vloedgolf was veel hoger dan voorzien kon worden en overspoelde de centrale. De primaire koelsystemen en de back-up vielen uit. Ook bleek een tweede backup niet te werken, waarschijnlijk omdat de accus voor de noodaggregaten onvolledig opgeladen waren. De koelvloeistofsystemen faalden en de reactorvaten raakten oververhit. Het reactorvat verloor koelvloeistof door verdamping en lekkage. Het bedrijf was niet in staat om de koeling te herstellen, doordat er zowel problemen waren met de noodvoorziening voor de elektriciteit als voor de koelsystemen. In uiterste nood werd het reactorvat van buitenaf onder water gezet eerst met bluswater en later met zeewater. Doordat de koeling van de reactorvaten uitviel ontstonden er secundaire problemen met oververhitting en smelten van de splijtstofstaven als gevolg. Hierdoor werd onder andere waterstof gevormd. Als gevolg hiervan zagen we explosies in de buitenruimte en lekkages met radioactief koelwater op de TV. De beelden die we op TV zagen waren die van een klunzige aanpak, die Japan onwaardig is. Een noodoplossing voor de elektriciteitsvoorziening en voor de koelaggregaten liet vele dagen op zich wachten. Het dichten van lekkages door beton in putjes te storten etc. Het commentaar van het bedrijf en van onze experten bleef hameren op geruststellende uiteenzettingen en het bagatelliseren van het risico van de radioactieve straling. Buitenlandse experten werden geweerd, zoals bijvoorbeeld het aanbod door Frankrijk om gespecialiseerde robots te sturen om het reactorvatvat te inspecteren en eventuele schade te herstellen.

74

Het bedrijf legde een zwijgplicht op aan zijn medewerkers. Niemand werd in de centrale toegelaten. Zelfs de regering werd niet correct genformeerd. Ondertussen stroomde de koelvloeistof even hard de zee in als deze in het reactorvatvat werd gepompt. De koelvloeistof was ondertussen helaas wel heel erg radioactief geworden. Hoe kan dat? Dat is in feite onmogelijk, tenzij er iets heel anders aan de hand is. Daarover hoorde ik geen enkele expert een vraag stellen. Sinds enige weken roept de naam Fukushima een onvrede bij me op. Niet omdat de ramp zo verschrikkelijk is en oncontroleerbaar lijkt. De onvrede wordt gevoed door het beeld dat geschetst wordt: als de koeling eenmaal hersteld is dan is het probleem onder controle gebracht dankzij de zelfopoffering van het heldhaftige personeel van de centrale. Al wekenlang wordt er over koelingsproblemen bericht. Ernstige explosies worden afgedaan als een neveneffect van de slechte koeling. De berichtgeving concentreert zich op het uit de hand lopen van de koelingsproblemen: helikopters met bluswater, brandweerspuiten en later stromen met beton om lekkage te stoppen vermochten niets uit te halen. Het koelen blijkt niet beheersbaar te zijn en daardoor loopt het anders. Het is een niet te voorziene ontwikkeling, een act of God, die ons een onvoorstelbare tsunami stuurde. In termen van het bedrijf; ons treft weinig blaam, wij doen er alles aan om de gevolgen aan te pakken. Op TV en in de kranten zien we talloze deskundigen dit beeld toelichten en bevestigen. Ook wordt ons verteld dat wij in Nederland niets te vrezen hadden want dit kan in Nederland niet gebeuren. Men bleef en blijft nog steeds afgaan op de mededelingen van de persvoorlichter van het bedrijf. Er lijkt wel een onwil om kritisch naar de bekende gegevens te kijken. Hoe kunnen wetenschappers of commentatoren zo weinig kritisch, zo weinig wetenschappelijk zijn! Hoe kan men zeggen dit kan ons niet gebeuren als mijn niet weet wat dit veroorzaakt heeft? Wat is er volgens mij gebeurd? De centrale was ontworpen voor een aardbeving met van magnitude 7,5 op de schaal van Richter. De werkelijke magnitude was 9, hetgeen betekent dat de krachten op de constructie tot 50 maal groter kunnen zijn dan berekend. De verankering van de gebouwen en van het reactorvatvat moeten hierop berekend worden. Bij een kerncentrale zijn er in feite drie omhulsels die los van elkaar kunnen bewegen: het stalen reactorvatvat, de betonnen, beschermende mantel en de buitenste ruimte van de centrale. Van buiten is alleen deze laatste ruimte als gebouw zichtbaar. Van het reactorvat hebben we geen beelden gezien. Het reactorvat is met honderden leidingen, buizen en kabels verbonden met de mantel. Deze leidingen, buizen en kabels zijn doorverbonden met de buitenste ruimte in de centrale, waar

75

alle apparatuur staat opgesteld. Men heeft niet veel voorstellingsvermogen nodig om te begrijpen wat er gebeurt als het reactorvat binnen de mantel gaat bewegen. Zowel het reactorvatvat als de beschermende mantel zijn enorm zwaar. De krachten hierop door een aardbeving zijn enorm en de verankeringen moeten evenredig sterk zijn. Maar als de ankerkrachten 50 maal hoger zijn dan berekend dan is het zeer wel mogelijk en zelfs waarschijnlijk dat een of meer ankers het hebben begeven en dat het reactorvatvat binnen de mantel is gaan bewegen. De gevolgen daarvan zijn desastreus: scheuren in de betonnen mantel ter plaatse van de ankers; gebroken leidingen als gevolg van de beweging van het reactorvatvat binnen de mantel; uitvallen van communicatie en besturingssystemen. Als dit zo zou zijn, dan is niet de tsunami de uiteindelijke oorzaak van het wegvallen van de koeling maar de aardbeving. Het ongeluk is dan niet een uit de hand gelopen proces maar een fatale, structurele aanslag op de integriteit van de constructie en de verbindingen met uiteindelijk een onbeheersbaar reactieproces als gevolg. De oorzaak is niet act of god maar een foutieve inschatting door de ontwerpers van de centrale. Wij kunnen de details van het falen van de constructie en van de koelingsystemen niet kennen. Maar de leiding van de centrale moet deze wel al vrij snel ontdekt hebben. Waarom anders werd buitenlandse hulp niet toegelaten? Waarom lekte het koelwater massaal weg? Waarom konden allerlei processen niet onder controle gebracht worden? Dat kan volgens mij alleen als er leidingen onherstelbaar verbroken zijn, scheuren in de mantel zitten en verbindingen tussen de mantel en het reactorvatvat niet meer functioneren.

Mijn onvrede is niet gericht op het falen van de constructie en al zeker niet op de werkers binnen de centrale. Falen als de krachten 50 maal groter zijn dan aangenomen en als de golven niet 7 maar wel 20 meter hoog tegen het gebouw beuken is te begrijpen. De werkers doen wanhopig hun best om de vele problemen het hoofd te bieden en zij doen dit met risico voor hun eigen leven. Nee, mijn onvrede betreft het establishment, dat dit ongeluk blijft zien als een uit de hand gelopen probleem als gevolg van een natuurramp van ongekende orde. Ook al kan de natuur ongekende krachten uitoefenen en ongevallen veroorzaken, men mag de natuur niet gebruiken als dekmantel voor eigen falen. Het falen van de koeling, het falen van de constructie had het signaal moeten zijn voor een fundamentele aanpak, die de gevolgen van de ramp zo veel mogelijk zou inperken. Ik kan niet nagaan of dit mogelijk zou zijn geweest. Ik weet niet of het eerder onder water zetten van het reactorvat met zeewater de gevolgen van de ramp had kunnen verkleinen.

76

De overheid had de regie moeten overnemen van het bedrijf, dat meer aandacht had voor het beperken van de eigen schade. Als men direct was overgestapt op een scenario van schadebeperking dan had een meltdown wellicht minder ongecontroleerd kunnen plaats vinden met minder radioactieve emissies. En ook was de evacuatie dan op een minder ad-hoc basis opgezet. De deskundigen, die wij op TV voorbij hebben zien trekken, hadden minder moeten luisteren naar de voorlichters van het bedrijf en meer moeten zoeken naar hypothesen met betrekking tot wat er werkelijk aan de was. Zij hadden, net als ik, hypothesen moeten formuleren vanuit een risicoanalyse. Daar ligt de diepere oorzaak van mijn onvrede. Als wetenschappers en commentatoren niet meer naar de waarheid zoeken, als zij Gedurende de gehele periode na de tsunami blijkt de embedded wetenschap alleen naar bekende en berekenbare risicos te kijken. Er is nog weinig geleerd. De meeste ongevallen gebeuren toch door nog niet opgemerkte risicos? Dat een tsunami zo hoog kan zijn was toch onvoorzien? Het wordt in elk geval als zodanig gepresenteerd. Hoeveel van dat soort risicos kennen we niet of willen we niet kennen? Schuiven deze wetenschappers de schuld voor de gevolgen van al deze risicos af als een act of God? Dat is wel erg gemakkelijk! Het is voor mij dan ook voorbarig om de kerncentrale in Borssele veilig te verklaren. Er zijn talloze risicos, die wel denbaar zijn maar niet zijn meegenomen in de risicoanalyse. En hoe zit het in Nederland met de rampbestrijding? Zou ook hier het bedrijfsbelang prioriteit hebben over het algemeen belang? Het toelatingsbeleid voor de bouw van kerncentrales stelt me hierin niet gerust. De gevolgschade wordt, als het goed mis gaat, so wie so afgewenteld op de burgers en niet op het bedrijfsleven. Dit is door een aantal auteurs in Trouw recentelijk nog goed beschreven. Mogen burgers mee beslissen over dergelijke zaken als zij wel opdraaien voor de gevolgschade mee niet meeprofiteren van de voordelen? Het voorbeeld Fukushima leert me dat zelfs een land als Japan in de houdgreep van een bedrijf kan zitten. Het bedrijf kan een technologische falen niet ten diepste erkennen. Daarom vallen zij terug op de overmacht van een act of God. Zijn niet alle centrales in Japan blootgesteld aan het gevaar van extreme aardbevingen? Wat zou er in Borssele gebeuren als er een beving optrad met een magnitude van 2 punten hoger op de schaal van Richter, dan waarop de centrale is berekend? Of zijn alle bevingen en monstergolven in Nederland acts of God? Mijn onvrede zal pas weggenomen worden als er eerlijk over de oorzaken, gevolgen en verantwoordelijkheden wordt bericht. Wat daarna komt is een politiek proces. Niet andersom. Jan Korsmit Sprang Capelle

77

12 april 2011

78

Bijlage 2 Toelichting Hypothese 19-9-2012

Sprang-Capelle 19-9-2013 Geachte heer Turkenburg Veel dank voor het toesturen van de informatie over de kernramp bij Fukushima, de dias behorende bij uw lezing op 4 september jl. en de gegevens over de seismische versnellingen/krachten tijdens de aardbeving van Tepco en NISA. Om met het laatste te beginnen: -Het valt me op dat, ondanks dat de beving extreem heftig was, de maximale versnelling , gemeten per richting, nergens hoger was dan 550 GAL. Volgens Tepco is de centrale daarop berekend. Ik wil daarbij wel opmerken dat de totale waarde van de versnelling, op basis van de gegevens en gemeten als ruimtelijke vector, meer dan 700 GAL was. Dit is van belang voor mijn reactie op het schema van de Kokend Water Reactor (BWR) van General Electric in Fukushima . Zie onder (dia 7)

79

-De versnellingen waren in de ondergrond hoger dan in de basement van het gebouw. De versnellingen in de vloer van de basement waren in Daimi significant lager dan in Daiichi, terwijl versnellingen in de ondergrond vergelijkbaar waren. Ligt dit aan de fundering? Of de ondergrond? Is de centrale van Daimi op bedrock gefundeerd?. Ik vermoed dat het gebouw van Daiichi toch niet bestand is gebleken tegen de aardbeving: ofwel de krachten waren groter dan Tepco voor het ontwerp had aangenomen, ofwel het gebouw is niet goed ontworpen. Ik vermoed vooral het tweede. -In alle units is de tijd na exposure van de kernstaven tot meltdown ongeveer 2 uur. De tijd tot er schade aan het kernvat en/of aan de betonnen fundering na meltdown optreedt, is wel verschillend. Waar kan dat aan liggen? De verschillen tussen de inschattingen van Tepco en NISA zijn daarbij significant. Wat mij opvalt is dat het zo snel is gegaan. Er moet wel een massaal verlies aan koelwater uit zowel het koelsysteem als het primaire systeem van de stoomturbines opgetreden zijn. Over het primaire systeem lees ik niets. Toch ligt daar een probleem. Daardoor is de enorme 80

radioactieve besmetting opgetreden. Hoe anders kunnen de enorme emissies in de eerste dagen verklaard worden. Lag dit geheel aan de waterstofgas explosies?

Terug naar de dias. Een aantal zaken vallen me op: -Op nevenstaande afbeeldingen is het reactorvat te zien, of liever de steel containment ,waarin het vat zit, en de stalen wetwell. Deze constructie kan gezien worden als een lichaam met twee zwaartepunten: de wetwel en het reactorvat. De verbinding tussen de steel containment en de wetwell is het zwakke punt bij een beving. Zo is er ook een zwak punt in de verbinding tussen het zware reactorvat en de steel containment. Men moet bedenken dat het hier om zeer grote massas gaat. Op onderstaande dia wordt aangegeven dat daar een mogelijke bron van lekkage is. Zie gele pijlen: Op dia 18 wordt een schets gegeven van de verbinding/ophanging van het kernvat in de steel container. Ook deze constructie is niet erg sterk bij een beving. De betonnen muur en fundering drijft als het ware in het stalen containment vessel. De ankerkrachten onderin de steel containment vessel moeten wel immens zijn geweest. Door verschillen in eigen frequenties van reactorvat, steel containment vessel en reactorgebouw, kunnen de berekende versnelling gen gemakkelijk verdubbelen of verdrievoudigen. Ik vermoed dat door onderlinge beweging van vat en vessel de koelleidingen en het primaire systeem met stoomleidingen tussen reactorvat en de turbines

81

beschadigd/verbroken zijn, waardoor er water vanuit het kern vat in de vessel kon lopen en vervolgens door scheuren in de verbinding tussen vessel en wetwell in de basement van het reactorgebouw. -Niet alleen het vat, en de verbinding tussen vessel en wetwel werden beschadigd. Het gehele gebouw lijkt structureel beschadigd in termen van het bezwijken van essentile onderdelen zoals de waterdichte afsluiting van basement en verbindingskanalen/sleuven. Zie bovenstaand schema. Waarschijnlijk zit het hele gebouw vol scheuren. Het grondwater is niet te stoppen evenmin als de uitstroom van besmet water uit de centrale. Een hopeloze situatie. -de grondwaterproblemen staan erg centraal in de beschreven aanpak. Toch is dat een afgeleid probleem, hoe ernstig ook. Het is symptoombestrijding. Alleen al deze bestrijding gaat meer dan 50 miljard dollar kosten. Er zijn voor mij nog ernstiger vragen: hoe zit het met de kernsmeltingen in de verschillende reactoren, hoe zit het met het stoppen van verdere besmetting van water en lucht, hoe zit het met de waarheidsvinding? -mijn belangrijkste opmerking t.a.v. de bouw van de centrale is : waarom is de basement van de centrale, waar toch alle water bij een ongeluk naar toe stroomt, onder de grondwaterspiegel en naar het lijkt onder de zeewaterspiegel aangelegd? Deze keuze kost nu meer dan 50 miljard voor de Japanse burger. En niet alleen dat. Het veroorzaakt een extreem grotere radioactieve besmetting van het grondwater en de zee. Laat dit een les zijn voor Nederland. Ik ben er helemaal niet gerust op dat in Nederland de basement boven de waterspiegel ligt. Wat zou daar nu nog aan te doen zijn ? -mijn laatste opmerking is dat de aanpak van de grondwatervervuiling me volledig duidelijk is: een door paniek gedreven, ad-hoc aanpak. Helaas heb ik daarvoor nu geen betere oplossing. Er is teveel tijd verloren. Bevriezing van de bodem en damwanden zijn ook alleen maar tijdelijke oplossingen. Wel vind ik dat Tepco aangesproken mag worden op het verzwijgen van de werkelijke oorzaak en op de extra schade van de beving door het niet openstaan voor mogelijke oplossingen, die wellicht door anderen tijdig hadden kunnen worden aangedragen. Het onbeheerst koelen met water heeft op de lange duur de problemen verergerd.

Als ik uw informatie tot me laat doordringen dan heeft deze mijn inzicht in de oorzaken vergroot en mijn geloof in mijn hypothese versterkt. Het enorme accent op dit moment op de problemen met het grondwater mogen niet, evenals eerder de accenten op de gevolgen van 82

de tsunami en met name het uitvallen van de koelpompen, de werkelijke oorzaken van de ramp verdoezelen. Nogmaals veel succes met de waarheidsvinding

Groet Jan Korsmit

83

Bijlage 3: Mediaberichten in de maand december 2013


Berichten geplukt van internet in de maand december 2013
Dit is een willekeurige selectie, met recht niet meer dan een momentopname. Men kan deze selectie zelf aanvullen door zoektermen als Fukushima, news in zoekmachines op internet in te voeren. posted on Jan, 8 2014 @ 12:31 AM The IAEA an TEPCO have signed confidentiality agreements with Medical Research to NOT DISCLOSE THE http://www.abovetopsecret.com/forum/thread991894/pg1

Posted: 01 Jan 2014 10:56 AM PST Officials: Unprecedented disease outbreak to blame for dozens of bald eagles deaths A major development.. really kind of undocumented Concern virus may have mutated Brains hemorrhaging, immune systems not fighting it off, why are they now more susceptible? (VIDEO) Posted: 01 Jan 2014 01:21 PM PST Gundersen: Very visible steam at Fukushima Unit 3 is from constant radioactive releases Coming from hot rubble, not related to new explosion

Posted: 01 Jan 2014 05:50 PM PST BBC Interview: News about Fukushima keeps getting worse Japan Professor: Rash of disease in Fukushima children, rate of cancer in thyroid up to dozens of times higher than usual Expert: Forcible radiation exposure by govt (AUDIO)

Posted: 01 Jan 2014 01:21 PM PST Gundersen: Very visible steam at Fukushima Unit 3 is from constant radioactive releases Coming from hot rubble, not related to new explosion

Posted: 30 Dec 2013 12:24 PM PST LA Times: Experts suggest bald eagle deaths are related to Fukushima radiation Idaho officials reporting similar sickness Its hard to have your national bird in your arms, going through seizures (AUDIO)

Posted: 30 Dec 2013 02:12 PM PST Lead Researcher: Fukushima pollution may be causing sea star epidemic on West Coast Sea urchins, sea cucumbers also affected

84

Somethings making them susceptible Its unlike anything weve seen Populations go locally extinct overnight, literally

Posted: 30 Dec 2013 06:26 PM PST Former MSNBC host told not to warn people about Fukushima meltdowns: The official govt position is that its safe Now go explain that to people who served on the USS Ronald Reagan (VIDEO)

Posted: 30 Dec 2013 08:39 PM PST UPI: Quake rocks northeast Japan Intensity 5- out of 7 on seismic scale Mainichi: M5.4 quake jolts eastern Japan Near Fukushima border, buildings rocked in Tokyo (MAP)

Posted: 30 Dec 2013 10:17 PM PST Gundersen: U.S. Navy sailors suffered horrific radiation exposures off Fukushima coast Massive government cover-up going on for many years (VIDEOS)

Posted: 30 Dec 2013 10:17 PM PST Gundersen: U.S. Navy sailors suffered horrific radiation exposures off Fukushima coast Massive government cover-up going on for many years (VIDEOS)

Posted: 29 Dec 2013 06:23 PM PST UN Official Astounded: Homeless are taken to work in Fukushima, ready to die Pastor: At end of month, theyre left with no pay Police: They end up in debt to employers after food and housing fees deducted (VIDEO)

Posted: 29 Dec 2013 03:29 PM PST Newspaper: Unprecedented declines in Alaska king salmon related to impact from Fukushima? No comment, says NOAA biologist Record low numbers seen in major fishery on Canadas west coast, alarming decrease

Posted: 29 Dec 2013 10:16 AM PST Gundersen: Nuclear fuel has been moved by groundwater at Fukushima Daiichi Its time to walk away from plant for next 100 years once theres an underground sarcophagus Much more difficult to contain than Chernobyl (VIDEO)

85

Posted: 29 Dec 2013 06:35 AM PST High Alert: Mystery illness killing bald eagles in Western U.S. Wings paralyzed, full blown seizures Experts: Very big concern Never seen anything like this We just dont know whats going on (VIDEOS)

Posted: 27 Dec 2013 11:05 PM PST Colonies of starfish turn to mush, disintegrate into white goo on West Coast Experts: We cant exclude Fukushima radiation; It hasnt been ruled out Starfish particularly proficient at absorbing radioisotopes; 1,000 times more plutonium than fish (AUDIO) This posting includes an audio/video/photo media file: Download Now Posted: 27 Dec 2013 04:34 PM PST Radio: Experts warn ocean currents spreading Fukushima contamination across world Official 4,000 miles away: Radiation in seafood imports increased noticeably; Time for all stakeholders to be on alert (AUDIO)

Posted: 27 Dec 2013 11:31 AM PST Reports: Highly significant quantity of fission products are flushed into environment by water used on Fukushima molten fuel, including plutonium and curium Radioactivity to recirculate for many generations in ocean food chain, meat content will increase with time

Posted: 27 Dec 2013 07:38 AM PST Experts: Fukushima disaster victims to include up to 600,000 deaths, over 100,000 still-births, and over 100,000 children with genetic deformations

Posted: 27 Dec 2013 06:12 AM PST Post-Fukushima Report: Concern over Plutonium and Uranium being deposited and re-concentrating far away Isotopes transfer to land via sea spray, aerosols, flooding Human exposure by inhalation, food, contact

Posted: 26 Dec 2013 05:55 AM PST IAEA Paper: Corium was not cooled in majority of tests using water injected from above, as done at Fukushima Were studying how to stop molten core from melting-through concrete

86

Dec 25 2013 CTN breakingthenewstoday.blogspot.com/2013/12/fukushima-radiation-hits-sanfrancisco.html Right now, the ground underneath Yellowstone National Park is rising at a record rate. In fact, it is rising at
the rate of about three... CTN

Breaking News: Fukushima radiation hits San Francisco!

Dec 25, 2013

25 Dec 2013. Fukushima News. dprogram.net/2013/12/25/fukushima-news-december-25th-2013/ Pregnant Nurse Fired for Refusing Flu Shot. ... 20 Dec 2013. Global Depopulation Next on the Agenda of ...

Fukushima News December 25th, 2013 | Dprogram.net

20 December fukushima.jaea.go.jp/english/topics/pdf/topics-fukushima035e.pdf Enabling Quicker Analysis of Strontium -90 Development of a new technique by Fukushima University, the JAEA and other partners A joint team comprised of Fukushima ...

TOPICS Fukushima 20 Dec.

2013 No

BBC News, 18 Dec 13, nuclear-news.net/category/2-world/asia/japan-asia/fukushima-2013/ Posts about Fukushima 2013 ... December 19, 2013 Posted ... Fukushima nuclear operator Tepco to shut two more reactors The operators of

... Fukushima 2013 nuclear-news

dprogram.net/2013/12/19/fu kushima-news-december19th-2013/ (RobinWestin) Gorilla Radio with Chris Cook, Mimi German, Helen Caldicott, Janine Bandcroft Dec 16, 2013 Read More Here (ZeroBQJapan) Zine: A
Guide to ... Fukushima

News December 19th, 2013 | Dprogram.net Dprogram.net

www.youtube.com/watch?v=1Om_t7bRDe8 DEC. 18, ... FUKUSHIMA RADIATION UPDATE, 38:55 January 2014 Breaking News Fukushima worldwide
Nuclear Crisis not contained Last Days News by u2bheavenbound

FUKUSHIMA RADIATION

87

UPDATE, DEC. 18, 2013 - YouTube

Dec 18 2013 newsblogged.com/fukushima-nuclear-power-plant-reactor-latest-news-real-time-updates Fukushima nuclear power plant in Japan latest news updated in real-time by RSS feeds. For more Japan news see this page and for the latest earthquakes see this page! Fukushima Nuclear Power Plant

Reactor News Latest Real-Time Updates

ENENews: 01:54 PM EST on December 17th, 2013: Tokyo Press Conference: Cancer is clearly increasing in Fukushima children, many experts starting to get concerned Tepco has committed a crime; Were going to the police tomorrow (VIDEO)

Posted by Mochizuki on December 22nd, 2013 JP Government parties Fukushima is a total war, need to gather the resource, human, budget and technology

DECEMBER 17, 2013via Al Jazeera / December 16, 2013 / Fifty-one crew members of the USS Ronald Reagan say they are suffering from a variety of cancers as a direct result of their involvement in Operation Tomodachi, a U.S. rescue mission in Fukushima after the nuclear disaster in March 2011. U.S. SAILORS REPORT CANCERS AFTER FUKUSHIMA RESCUE MISSION DECEMBER 15, 2013 via Phys.org / December 15, 2013 / Japan is incapable of safely decommissioning the devastated Fukushima nuclear plant alone and must stitch together an international team for the massive undertaking, experts say, but has made only halting progress in that direction. JAPAN LACKS DECOMMISSIONING EXPERTS FOR FUKUSHIMA

DECEMBER 15, 2013 via Asahi Shimbun / December 15, 2013 / Environment Minister Nobuteru Ishihara (pictured below) and reconstruction minister Takumi Nemoto on Dec. 14 asked the Fukushima governor and mayors of three towns in the prefecture to accept facilities to temporarily store soil and other contaminated materials . JGOV ASKS FUKUSHIMA PREFECTURE TO ACCEPT INTERMEDIATE STORAGE FACILITIES

DECEMBER 15, 2013 via Asahi Shimbun / December 2014 / Fire engines were used in a desperate, and ultimately futile, attempt to pump water to cool overheating reactors during the early phase of the 2011 Fukushima No. 1 nuclear power plant disaster, Tokyo Electric Power Co. said. Tepco: NOT ALL PUMPED-IN WATER REACHED OVERHEATING FUKUSHIMA REACTORS

88

DECEMBER 14, 2013 via Asahi Shimbun / December 13, 2013 / A record 1.8 million becquerels of beta-ray sources per liter of water were detected at a monitoring well at the crippled Fukushima No. 1 nuclear power plant, operator Tokyo Electric Power Co. said Dec. 13. RECORD RADIATION LEVELS DETECTED IN WELL AT FUKUSHIMA NUKE PLANT

DECEMBER 12, 2031 via ex-SKF / December 10, 2013 / What's more pressing at Fukushima I Nuclear Power Plant is not measuring radiation levels around the SGTS pipe where 25 sieverts/hour radiation source may be inside (to be sure, again, this 25 sieverts/hour was NOT measured but derived by calculation) HILARIOUS NRA MEETING: SAVING MONEY COMES BEFORE MONITORING LEAKS INSIDE THE HARBOR

DECEMBER 10, 2013 via Yahoo!7 / December 9, 2013 / If there was any question about the deadly nature of the Fukushima nuclear plant's meltdown three years ago, it is pretty clear now. The levels of radiation in the area have set a new record for outdoor exposure, Japanese media reported. NEW RECORD FOR OUTDOOR RADIATION EXPOSURE AT FUKUSHIMA
December 8, 2013. Por GaliciaVerde participante de http://www.burbuja.info/inmobiliaria/temascalientes/25 Resumenes desde Fukushima 7,500,000 Bq/m3 of Strontium-90 was measured from groundwater. The sampling date was 9/11/2013. They havent announced it for 3 months.

http://resumenesdesdefukushima.blogspot.co.at/2013/12/del-lunes-9-de-diciembre-2013al.html DECEMBER 8, 2013 via WBUR.org / December 6, 2013 / Inspectors from the International Atomic Energy Agency are praising Japan for making progress to stabilize the Fukushima Nuclear Power Plant, which was crippled by an earthquake and tsunami nearly three years ago. This week, the IAEA inspectors wrapped ...IAEA: FUKUSHIMA CLEAN-UP COMPLICATED BUT PROGRESSING (AUDIO) DECEMBER 6, 2013 by Charlie Smith / via Straight.com / December 4, 2013 / A study by several researchers, including Health Canada monitoring specialist Ian Hoffman, reveals a sharp spike in radiation over southwest B.C. on March 20, 2011. That was nine days after a devastating earthquake hit Japan, trig ... GOVERNMENT RESEARCH SHOWS FUKUSHIMA RADIATION SPIKE OVER SOUTHWESTERN BRITISH COLUMBIA IN 2011

4 december 2013 11:42 www.nu.nl/buitenland/3645198/vier-vragen- fukushima . html 'Japan pakt problematiek Fukushima nu beter aan'

89

De Japanse aanpak van de problematiek rond de kernramp van Fukushima is verbeterd. Er wordt op een goede manier gewerkt aan een structurele oplossing. Dat is de conclusie van een team van negentien experts die verbonden zijn aan het atoomagentschap IAEA.

DECEMBER 4, 2013 via Mainichi.jp / December 3, 2013 / The operator of the disaster-hit Fukushima No. 1 Nuclear Power Plant said on Dec. 2 that it has detected radioactive materials that topped 36,000 times the permissible level in underground water extracted in the area. 36,000 TIMES PERMISSIBLE LEVELS OF RADIATION FOUND IN WATER AT FUKUSHIMA PLANT

DECEMBER 2, 2013 via The Real News Network / December 1, 2013 / Gundersen: Agencies overseeing cleanup like the IAEA are biased towards defending and promoting nuclear power VIDEO: Tepco DOWNPLAYS HUGE RISKS INVOLVED IN REMOVING FUKUSHIMA FUEL RODS

DECEMBER 1, 2013 by Washington's Blog / December 1, 2013 / Longer Term Chronic Effects, Cancer Or Genetic Effects Cannot Be Said To Be Zero It is very difficult to obtain accurate information on the dangers from Fukushima radiation to residents of the West Coast of North America and Hawaii. WHAT IS THE ACTUAL RISK FOR PACIFIC COAST RESIDENTS FROM FUKUSHIMA RADIATION?

Blogpost by Justin McKeating - December 3, 2013

ww.greenpeace.org/international/en/news/Blogs/nuclear-reaction/fukushima-nuclear-crisis-update-fornovember-/blog/47588/ Fukushima Nuclear Crisis Update for November 26 to December 2, 2013 ... Heres
the latest of our news bulletins from the ongoing crisis at Japans Fukushima ... Fukushima Nuclear

Crisis Update for November 26 to December 2, 2013 ...

De lijst zou bijna oneindig kunnen worden aangevuld. Dat heeft weinig zin. Al deze berichten op websites op internet bereiken de massamedia niet, of de massamedia willen hier niet op ingaan. Hier ligt een fundamenteel probleem. Meer data, meer informatie geeft niet per se meer inzicht.

90

91

Bijlage 4: Links naar rapporten en YouTube films


Als de links niet automatisch openen, dan deze copieren en in de adresbalk plakken.

Rapporten
12-4-2011 Aan de rand van de nucleaireabyss: Japan's kernramp maart 2011 http://www.polderpv.nl/Fukushima_disaster.htm#laatste 20-6-2011 IAEA International Fact Finding Expert Mission of the FukushinaDaiichi Accident http://search.babylon.com/?q=fukushima+preliminary+report+IAEA+dec+&s=web&as=0&rlz=0&babsrc=home 1-6-2011 commentaar Tepco op eerste rapport IAEA http://www.world-nuclear-news.org/RS_First_IAEA_report_on_Fukushima_0106111.html 1-11-2011 Special report on the nuclear accident at teh Fukushima Daiichi Nuclear power station, INPO 11-005, nov 2011 http://www.power-eng.com/content/dam/pe/onlinearticles/documents/2011/november/fukushima%20report.pdf%20 Fukushima Daiichi Status Report, IAEA http://www.iaea.org/newscenter/focus/fukushima/statusreport301112.pdf 3-12-2012 1-11-2013 Protection talk: Fukushima + 1 SKK-CEN http://www.imre.ucl.ac.be/rpr/Hardeman%20RPR2120/2013/All_presentations_Fuku-1_protection_talk.pdf Special Report on the Nuclear Accident at the Fukushima Daiichi Nuclear Power Station http://www.nei.org/filefolder/11_005_Special_Report_on_Fukushima_Daiichi_MASTER_11_08_11_1.pdf 6-12-2013 Preliminary Mission Report IAEA http://www.resilience.org/stories/2013-12-06/fukushima-nuclear-situation-still-very-complex-despite-progress 2012 FVCOM Modeling Assessment of Japans Tsunami Event and Impacts of Radionuclides on the Pacific Ocean http://fvcom.smast.umassd.edu/research_projects/FVCOM_Tsunami/ 10-12-2013 University researchers assess impact of Fukushima plume on U.S http://enenews.com/university-researchers-assess-impact-of-fukushima-plume-on-u-s-some-models-show-nearstraight-line-to-west-coast-experts-radionuclides-didnt-dilute-as-officials-had-claimed-cause-for-seriou

30-11-2012

YouTube filmpjes
13-10-2012 Photographing the Nuclear Disaster in Fukushima http://www.youtube.com/watch?v=bi3OA1tNFfo

2-2-2012 8-2-2013 25-5-2013 28-5-2013 27-6-2013

Understanding the accident of Fukushima Daiichi NPS - Source IRSN


http://www.youtube.com/watch?v=JMaEjEWL6PU

Radiation Of The Pacific Ocean In The Next 10 Years


http://www.youtube.com/watch?v=jHoFSXh9Ejk

Evacuate Japan! Second meltdown at Fukushima unit #4 in Augu


http://www.youtube.com/watch?v=lU69NlZeCzs

Fukushima pacific ocean cesium 10-year projection 5-28-2013 | Organ


http://www.youtube.com/watch?v=HStCM2l83Cc&list=PLhOTktlXXHsCBdk3wVTnRDVDMlXjig0y

US Death Rates Increase from Fukishima Fallout


http://www.youtube.com/watch?v=96o17gF3abM

92

2-8-2013 6-8-2013 11-8-013 13-8-2013 15-8-2013 26-8-2013

2013:Fukushima Nuclear Disaster Going From Horrible To Horrendous


http://www.youtube.com/watch?v=Kzaa529WjuE

Radioactive Water From Fukushima Is Poisoning The Entire Pacific Oc


http://www.youtube.com/watch?v=jHoFSXh9Ejk

Fukushima Professor Michio Kaku Explains Fukushima Situation


http://www.youtube.com/watch?v=KFs8vMjTL7U

Fukushima Nuke Death for Everybody Soon - Super Volcano Fukushi


http://www.youtube.com/watch?v=ALyYkxeBycY

fukushima out of control august 2013


http://www.youtube.com/watch?v=Pz1j4IHcsP4

Fukushima the coming global disaster


http://www.youtube.com/watch?v=x3QZ6MGPBog

Diverse links
Duitse natuurkundige: Catastrofe Fukushima niet meer te voorkomen https://sites.google.com/site/universalfederationncf/catastrofe-fukushima Fukushima update YouTubekanaal YouTubekanaal van atoomgeleerde , Arnie Gundersen Bulletin Greenpeace Fukushima nucleaire ramp http://fukushimaupdate.com/ MsMilkytheclown1.

Fairewinds Energy Education

http://www.greenpeace.org/international/en/campaigns/nuclear/Fukushima-disaster/

info over aanpak afscherming http://www.chnpp.gov.ua/index.php?option=com_content&view=article&id=40&Itemid=4 Chernobyl NSC 2&lang=en Adams verklaart kernsmeltingen Fukushima oa breken koelleidingen IAEZ: lozen van radioactief water in zee

http://www.fukuleaks.org/web/?p=7624 http://www.upi.com/Business_News/Energy-Resources/2013/12/05/Releasingradioactive-water-an-option-for-Fukushima/UPI-33101386271716/

Duitse natuurkundige: Catastrofe Fukushima niet meer te voorkomen Fukushima update http://fukushimaupdate.com/ YouTubekan aal MsMilkytheclown1. YouTubekanaal van atoomgeleerde , Arnie Gundersen Bulletin Greenpeace Fukushima nucleaire ramp

https://sites.google.com/site/universalfederat ionncf/catastrofe-fukushima

Fairewinds Energy Education http://www.greenpeace.org/international/en

93

/campaigns/nuclear/Fukushima-disaster/ info over aanpak afscherming Chernobyl NSC


http://www.chnpp.gov.ua/index.php?option=com_content &view=article&id=40&Itemid=42&lang=en

Adams verklaart kernsmelingen Fukushima oa breken koelleidingen IAEZ: lozen van radioactief water http://www.upi.com/Business_News/Energy-Resources/2013/12/05/Releasingin zee radioactive-water-an-option-for-Fukushima/UPI-33101386271716/

http://www.fukuleaks.org/web/?p=7624

94

You might also like