THEMADOSSIER BIBLIOTHEEK VLISSINGEN

Bedevaart naar Santiago de Compostela

Inleiding

Al eeuwenlang lopen pelgrims naar het graf van de apostel St.

Jacobus de Meerdere in Santiago de Compostela.

Santiago de Compostela is een stad in het noordwesten van

Spanje. Santiago, dat Sint Jakobus betekent (Sant-Iago), ligt in
de comarca Santiago in de provincie La Coruña in Galicië. De
stad heeft circa 100.000 inwoners, waaronder 35.000 studenten,
en is de zetel van het Galicische bestuur.

Volgens een legende zou het graf van de apostel Jakobus, een
van de discipelen van Jezus, zich hier bevinden. Zijn stoffelijk
overschot zou, nadat hij in Palestina was onthoofd, in een stenen
boot zijn gelegd waarin twee van zijn discipelen meereisden. De
boot bereikte vanzelf de Galicische kust, waarna het dode
lichaam werd begraven aan de voet van berg Libredón. Over het
graf verrees een machtige basiliek.

De stad heet officieel kortweg Santiago, maar er zijn nog veel

meer steden die zo heten. Compostela is een bijnaam, die vooral
wordt gebruikt als men de stad als bedevaartsoord beschouwt.
De gecombineerde naam 'Santiago de Compostela' kan dan ook
worden vertaald als: 'Santiago, bijgenaamd Compostela'.

Meestal wordt gezegd dat de bijnaam komt van Campus Stellae

(Sterrenveld), vanwege de ster die volgens de overlevering het
gebeente van Jakobus op deze plaats heeft aangewezen. Een
andere verklaring is dat de naam naar een begraafplaats verwijst
(denk aan ons woord 'compost').

Santiago de Compostela is naast Jeruzalem en Rome één van

de belangrijkste christelijke bedevaartsoorden. Pelgrims uit heel
Europa eindigen hier hun voettocht. Deze voettocht noemt men
de Camino de Santiago (De weg naar Santiago). De pelgrims op
weg naar Santiago zijn herkenbaar aan de sint-jakobsschelp, het
teken van de heilige Jacob. De schelp wordt gedragen met de
sluiting naar boven.

Meer lezen

Kranten, tijdschriften en folders

The Way: Martin Sheen en zoon in Santiago de Compostela
Op: Spanjevandaag.com, 13-11-2010

The Way (‘De Weg’) gaat over de pelgrimsroute naar Santiago

de Compostella. Hoofdpersoon van de film is een 70-jarige Volledige tekst
Amerikaanse arts (gespeeld door Martin Sheen), die naar Spanje
reist om de as van zijn zoon op te halen. Hij kwam om het leven
tijdens de pelgrimage naar Santiago.
Vrijkaartje voor de hemel / Sander Groen
In: AD Reiswereld, 09-05-2009

Tienduizenden gelovigen én heidenen trekken te voet naar

Santiago de Compostela. De beloning: een stempel op een Volledige tekst
perkament en een knuffel met een heilige van klatergoud.
Daarvoor doorstaan de pelgrims stormen en stortbuien,
bloedblaren en allerlei ontberingen. Waarom ook alweer?

De man achter de 25-jarige fietsroute naar Santiago de

Compostela
Op: Fietsroutes.web-log.nl, 05-01-2009

Eén ding hebben de fietsende Santiago-gangers bijna allemaal Volledige tekst

gemeen: in het venster van hun stuurtas zit een routegids van
Clemens Sweerman.

Fietsend mijn harde schijf leegmaken

In: Trouw, 18-10-2008

Na zijn afscheid als commandant der Strijdkrachten, maakte Dick Volledige tekst
Berlijn (58) in de zomer van 2008 een fietstocht naar het
Spaanse bedevaartsoord Santiago de Compostela. Alleen.

Te voet naar Santiago de Compostela / Dominique Soenens

In: Trend, 12-06-2008

Santiago de Compostela: de naam klinkt mythisch en

Volledige tekst
legendarisch. Voor bedevaarders en niet-bedevaarders, maar
ook voor Hugo Morael. De gepensioneerde reclamemaker is al
van kleins af in de ban van de bedevaartsplek.

Met Hape Kerkeling naar Santiago

In: VA-Magazine, nr.2, 2007

In Düsseldorf een gesprek met de Duitse tv-presentator - komiek

Hape Kerkeling over zijn pelgrimswandeling naar Santiago de Volledige tekst
Compostela. “Als ik alleen al aan die voettocht dacht, had ik zin
om veertien dagen uit te rusten.”

De Pelgrimsweg naar Santiago de Compostela

In: News Express van de Spaanse Dienst voor Toerisme, juni
2010, nr, 45

De “Camino de Santiago” (Pelgrimsroute naar Santiago

de Compostela) is een route die bedevaarders van over Volledige tekst (is pdf)
de hele wereld volgen tot in Santiago de Compostela
om er de relikwieën van apostel Jakobus de Meerdere te
vereren. De weg is echter meer dan een pelgrimsroute,
ze is een symbool voor de culturele eenheid van Europa.

Camino Santiago de Compostela

Persoonlijk reisverslag van Dennis Heijink, die in juli 2006 deze Volledige tekst (is pdf)
tocht heeft gelopen.

Pelgrimage naar Santiago

Verslag door Ds. Henk ten Napel van een fietstocht van Rolde
naar Santiago de Compostela (21 mei 2003 tot 25 juni 2003). Als Volledige tekst (is pdf)
geestelijk en spritueel kompas dient het grote dichtwerk van
Dante Alighieri, ‘De Goddelijke Komedie’.
Vlissingen, halte aan de Camino el Mar? / A.H.van Dijk
In: de Jacobstaf, nr. 44 1999

De toenemende belangstelling voor de Heilige Jacobus de

Meerdere en de pelgrimstocht naar Santiago de Compostela,
gaat over de grenzen van godsdiensten en levensbeschou-
Volledige tekst (is pdf)
wingen heen. Zo is het onderwerp ook binnen de protestantse
gemeenschap van Vlissingen gaan leven. Vlissingen is van
oudsher een vissersplaats. Met de discipel Jacobus, afkomstig
uit een familie van vissers aan het Meer van Galilea, voelt men
dus wel een zekere verwantschap.

Meer artikelen

Beeld- en geluid
De wandeling

Hella en haar gasten zijn weer terug van hun mini-

pelgrimage naar Santiago de Compostela. Wat vonden
Wende Snijders, Midas Dekkers, Hans Kazan en Javier
Guzman van de route? En gaan ze zelf nog een keer
terug?

Bron: De Wandeling (KRO), 12-11-2010

Fietsen naar Santiago de Compostela 2009

Op 27 juni 2009 vertrokken papa Eddy en dochter

Maureen vanuit Rijssen per fiets naar Santiago de
Compostela. Ze fietsten 2660 km in 26 dagen. Tijdens
deze tocht zamelden ze €1010,00 in voor Stichting
Danielle.

Bron: YouTube.com, 20-12-2009

Santiago de Compostela

Voorlichting over de pelgrimstocht naar Santiago de

Compostela.

Bron: TV Walcheren, 28-07-2008

Santiago de Compostela 2008

Foto-impressie van een fietstocht van Borne (NL) naar

Santiago in 30 dagen van 14/4 tot 14/5 2008 via Chartres-
Tours-Dax-Pamplona-Burgos-Leon-Villafranca-Santiago-
Cabo Fisterra.

Bron: YouTube, 25-06-2008

Camino de Santiago

Een beknopte inleiding tot het lopen van de Camino de

Santiago.

Bron: YouTube, 21-07-2006 (Engelstalig)

The Way of St James, not a path of roses

De meeste pelgrims laten zich verrassen op hun weg naar

Santiago; na zich te hebben geïnformeerd over de route,
hostels, trekking technieken en de beste wandelseizoen en
het klimaat, vinden ze zichzelf terug in een nieuwe
dimensie die zelden wordt verklaard door de meeste
reisgidsen. Een uitreksel uit een documentaire over de
essentie van deze beroemde route.

Bron: YouTube, 11-05-2006 (Engelstalig)

De geschiedenis van een tocht

Documentaire van Hans Keller en Cees Nooteboom over

een al duizend jaar bestaande pelgrimsroute naar
Santiago de Compostela in het noordwesten van Spanje.
Over deze tocht is ook een reisnovelle verschenen.

Bron: NOS, 1986

Piet's Pelgrimage

Ds. Piet Vellekoop doet radioverslag van zijn ervaringen

tijdens de voettocht naar het pelgrimsoord Santiago de
Compostela in Spanje. Beluister radio-uitzending

Bron: Schepper & Co Radio, 18-08-2009

Boeken en dvd’s
Ik ben er even niet / Hape Kerkeling

De auteur, in Duitsland bekend als entertainer, cabaretier en tv-

presentator, doet in dit boek verslag van zijn voettocht en bedevaart vanaf
de Frans-Spaanse grens naar Santiago de Compostela.
Onderweg naar Santiago / Mireille Madou

Beschrijving van de kunsthistorische monumenten op de bedevaartsroute

naar Santiago de Compostela. Verder zijn legenden en mirakelverhalen
toegevoegd. Zowel voor de pelgrim als voor de toerist, die ter plaatse dan
wel achteraf zich wil verdiepen, is het een stimulerend boek.

Pelgrimeren / Karin Snoep en Nelleke Bos

Impressies en ervaringen betreffende de tocht naar de Noord-Spaanse

bedevaartsplaats. Geordend naar een zevental verdiepende thema's
(beslissing - afscheid - onderweg - ontmoetingen - loslaten - verdieping -
terugkeer) met allerlei historische wetenswaardigheden, citaten en
gedichten. Al met al een inspirerend, maar vooral smaakmakend boek om
de pelgrimstocht te maken.

Te voet naar Santiago de Compostela / Paco Nadal

De auteur die eerder de meest recente standaardgids voor de bekende

route (Camino Francés) schreef, verdiepte zich in de kustroute (Camino
Norte) met veel natuurschoon, kustplaatsjes en een frisse bries uit zee.
Een volwaardig alternatief voor de hete, stoffige en vooral drukke
hoofdroute.

Trappen tot Santiago : verslag van een pelgrimstocht per fiets / Guus
en Nel Schipper

Guus en Nel Schipper fietsten in de zomer van 1998 van Wemeldinge

(Zeeland) naar het Spaanse pelgrimsoord Santiago de Compostela. Het
reisverslag zit goed in elkaar: beschrijvingen van het afzien en genieten in
weer en wind, achtergrondinformatie over de gebouwen die bezocht
worden, ontmoetingen, overpeinzingen, er zit genoeg afwisseling in dit
boek. Van dezelfde auteurs verschenen ook 'Terugkeer naar Santiago'
en zeer recent ‘Een jakobsschelp op een stuurtas’.

Pelgrimeren naar de Morendoder : onderweg naar Jacobus van

Compostela / Gied ten Berge en Wantje Fritschy

Het eerste deel van dit boek is een reisbeschrijving van een fietstocht naar
Santiago de Compostela vanaf Utrecht. Dagelijkse belevenissen worden
afgewisseld met momenten van bezinning. Ontmoetingen onderweg
leiden bij de auteur tot betekenisvolle inzichten. De echtgenote van deze
schrijver heeft drie weken meegefietst en naar aanleiding daarvan het
tweede gedeelte van het boek geschreven. Dat bestaat uit een studie naar
de persoon van Jacobus van Compostela. Voor geïnteresseerden in de
diepere betekenis achter de pelgrimstocht.
Praktisch pelgrimeren / Joop van der Meulen

In dit boekje worden zestig vragen beantwoord die gesteld kunnen worden
ter voorbereiding op een pelgrimtocht naar het beroemde Spaanse
pelgrimsoord Santiago de Compostela. De informatie begint op een heel
basaal niveau (kan ik op de fiets en zo ja, wat voor soort fiets?). Daarmee
richt het boekje zich op de beginnende pelgrim die zich op de puur
praktische aspecten van de tocht oriënteren wil. De uitvoering van het
boekje is zeer eenvoudig.

Wandelgids Franse St. Jacobsroute : van Le Puy tot de Pyreneeën /

Heinrich Wipper

Na een korte inleiding over het wandelen op de Franse St. Jacobsroute in

het algemeen en vervolgens toegespitst op de route van Le Puy naar de
Frans/Spaanse grens volgen nog drie hoofdstukken met algemene
informatie. Daarna volgen in dertig etappes de routebeschrijvingen met
globale aanduidingen van de zwaarte (niveau), de tijdsduur en de lengte.
Indien mogelijk wordt ook een alternatieve route beschreven. Aan het
einde van de dagetappe staat aanvullende informatie voor overnachtings-
mogelijkheden. Een compact en handig gidsje om mee te nemen in de
rugzak met voldoende informatie voor een plezierige tocht.

Zie ook: Wandelgids Spaanse St. Jacobsroute (praktische wandelgids

van de pelgrimsroute naar Santiago de Compostela vanaf de Pyreneeën).

St. Jacobs Fietsroute: Haarlem-Tours (Loire) / Clemens Sweerman

Deel 1 van het driedelige fietsgidsje Haarlem - Santago de Compostela.

Na een uitnodigende en uitgebreide inleiding met tips ter voorbereiding
van de tocht volgt de eigenlijke routebeschrijving. Op de rechterpagina
staat op uitsneden van Michelinkaarten (schaal 1:150.000) de route in
paars aangegeven. In aparte kaders wordt de route tot in detail
uitgeschreven, met mogelijkheden voor overnachting. Op de
tegenoverliggende pagina worden kort maar nauwkeurig de relevante
bezienswaardigheden vermeld. In de tekst wordt ook gewezen op de
alternatieve routes bij Antwerpen en Parijs. Een lijst met campings en
andere overnachtingsmogelijkheden completeert het gidsje.

Zie ook: deel 2 en deel 3.

Meer boeken

Websites
Pelgrimsroute naar Santiago de Compostela Wikipedia-artikel over de pelgrimsroute naar Santiago
de Compostela (Jacobsweg) (Spaans: Camino de
Santiago). In eerste instantie wordt daaronder de
zogenaamde Camino Francés verstaan, de
middeleeuwse verkeersas in Noord-Spanje, die loopt
van de Pyreneeën naar het graf van Jacobus. Deze
route loopt langs de steden Pamplona, Estella,
Logroño, Burgos, León, Astorga en Ponferrada. Er zijn
ook andere routes vanuit alle hoeken van Europa en
zelfs Noord-Afrika naar Santiago. Vanuit Nederland zijn
de routes in Frankrijk van belang.
Nederlands Genootschap van Sint Jacob Op deze website staat informatie over de pelgrims-
wegen naar Santiago de Compostela en ervaringen van
mensen die deze reis hebben gemaakt. Daarnaast
informatie over het lidmaatschap van het Genootschap.
Het Genootschap levert documenten (o.a. pelgrimspas)
die de tocht vergemakkelijken en geeft het blad ‘de
Jacobsstaf’ uit.

Vlaams Genootschap van Santiago de Dit genootschap helpt mensen die de tocht willen
Compostela maken. Praktische en historische informatie,
getuigenissen, tochtgenoten, etc.

Compostela.nl Over de tocht naar Santiago de Compostela zijn de

talloze boeken geschreven. Op deze website
recenseert ervaringsdeskundige Jeroen Gooskens een
groot aantal titels. Ook verslagen van zijn eigen reizen.

Het pad is het doel Erik van den Berg, VPRO redacteur bij /Geschiedenis,
liep de pelgrimstocht naar Compostela. Deel één van
een historisch reisverslag in zeven stappen.

De geschiedenis van Santiago de Compostela Deze religieuze website bevat naast de geschiedenis
van Santiago de Compostela veel achtergrondinfor-
matie over legendes, rituelen, reisroutes, de kathedraal,
maar ook over pelgrims en bedevaarten.

Jacobus de Meerdere Encyclopedische achtergrondinformatie over Jacobus

de Meerdere.

Fietsroutes naar Santiago de Compostela ‘Fietsen Eén Twee Drie' heeft een overzicht gemaakt
van zowel sites, die verslag doen van een fietstocht, als
van sites met meer algemene informatie over de
bedevaartstocht naar Santiago de Compostela.

Tweevoeter Tweevoeter.nl geeft informatie over pelgrimspaden,

waar onder Santiago de Compostela.

Pied a Terre Overzicht van de reisboekhandel Pied a Terre over

allerlei routes en kaartmateriaal niet alleen voor
wandelaars naar Santiago, maar ook naar Rome en
Jeruzalem.

Grote of Sint Jacobskerk De Sint Jacobskerk te Vlissingen maakt sinds 1998

weer onderdeel uit van de pelgrimsroute naar Santiago
de Compostela. Pelgrims kunnen hier een stempel
verkrijgen in hun paspoort.

Broederschap van de Heilige Jacobus de De Broederschap, verbonden aan de Sint Christoffel-

Meerdere kathedraal te Roermond, biedt een refugio aan pelgrims
op weg naar Santiago de Compostela. Met informatie
voor pelgrims en over de Jacobskapel.

Links over de Jacobsweg Editie 2-2007 van VA-Magazine / Vruchtbare Aarde

bijna geheel in het teken van de pelgrimsweg naar
Santiago de Compostela. In aansluiting op de inhoud
een selectie links om te helpen uw eigen weg te vinden.
Startpagina Santiago de Compostela Allerlei sites en video’s betreffende de Camino en het
pelgrimeren.

Eigenstart-pagina Santiago de Compostela Verzameling links naar vele routes en reisverslagen.

Santiago de Compostela beginthier Verwijspagina naar verschillende (ook commerciële)

webpagina’s over Santiago de Compostela.

Bibliotheek Vlissingen, samengesteld op 25 maart 2011

Disclaimer
Dit themadossier (samengesteld door Bibliotheek Vlissingen) heeft niet tot doel diepgaande
wetenschappelijke informatie te verstreken. Na totstandkoming van het dossier zijn de opgenomen
informatie en verwijzingen aan veroudering onderhevig. Het kan voorkomen dat links naar websites niet
meer werken.
De samenstellers van dit dossier hebben getracht naar zo betrouwbaar mogelijke informatie te verwijzen.
Niettemin kunnen zij geen aansprakelijkheid aanvaarden voor onjuistheden die mogelijk in de informatie
en/of publicaties voorkomen.
Informatie die van essentieel belang is voor de gebruiker dient door de gebruiker altijd op juistheid te worden
geverifieerd. Beslissingen van de gebruiker op basis van informatie in dit dossier zijn voor zijn eigen
rekening en risico.

Meer themadossiers: www.vlissingen.nl/themadossiers of op Scribd.