EVELIEN GILLIS

3e BACHELOR GRAFISCHE VORMGEVING

INITIATIE WERKVELD

INTERVIEW MET GRAFISCH VORMGEVER HERMAN HOUBRECHTS

Dag Herman Houbrechts. Laten we even terugkeren naar het begin van je carrire als grafisch vormgever. Waar heb je je diploma behaald en wat was je er oorspronkelijk mee van plan? Ik heb mijn diploma Grafisch Ontwerp behaald in de Academie voor Schone Kunsten te Antwerpen. Het was me toen nog niet direct duidelijk of ik in dienstverband of als zelfstandige zou willen starten. Er was toen ook nog geen stage daarom ben ik als test tijdens mijn 3e jaar een maand vrijwillig voor een reclamebureau (met o.m. Luk Mestdagh en Rob Buytaert) gaan werken. Na die ervaring wist ik zeker dat ik liever voor mezelf wilde werken. ... en dus heb je dan je eenmanszaak Sketch and Gum opgericht? Hoe ging dat precies in zijn werk? Wel, in het laatste jaar mocht je je thema voor je jaaropdracht zelf kiezen. Ik was toen gefascineerd door het videowerk van vrienden en op de Nederlandse televisiezender VPRO waren er toen ook kinderprogrammas met heel indrukwekkende aftitelingen die mn aandacht trokken. Ik was vooral gentrigeerd door het sequentile aspect en dus had ik in mijn 4e jaar een eigen fictief televisiestation verzonnen, waarvoor ik generieken maakte met video. Jammergenoeg moest toen alles manueel uitgetekend worden. We beschikten enkel over een kopieerapparaat dat traploos kon vergroten en verkleinen. Maar om dus dat jaarproject te begeleiden had ik gekozen voor Tilde van Uytven, die toen grafisch werk maakte voor het tv-programma Panorama en voor het Koninklijk Luchttheater (wat nu Paleis heet). Ze werkte toen opdrachten uit waar je op school van droomde. Maar omdat ze toen de wereld wou zien heeft ze mij voorgesteld om al haar opdrachten een jaar lang over te nemen. Plots stond ik dus voor een dilemma: verder studeren of direct als zelfstandige beginnen? Ik was eigenlijk vastbesloten om na mijn 4 jaar opleiding nog iets met grafiek voor televisie of voor film bij te studeren, maar ik was zo enthousiast bij de deal van Tilde van Uytven, dat ik die heb aangenomen. Na haar lange reis heeft ze me voorgesteld om nog een half jaar samen te werken. En dat lag me toen zo goed dat verder studeren niet meer hoefde voor mij. Hoe verliep het precies in het begin? Ik ben nadat ik afgestudeerd was in juli 87 meteen in september zelfstandige geworden. Dat is in het begin natuurlijk heel moeilijk en je hebt effectief als zelfstandige 3 jaar nodig om op gang te komen en om de boel draaiende te houden. Natuurlijk had ik dankzij Tilde meteen goede opdrachten, maar dat betekende dat ik dubbel zo hard moest werken om mee te kunnen. Als je iemand in het diep gooit die niet kan zwemmen, dan moet er wel iets gebeuren, h? Maar ik moet eerlijk zeggen en dat is eigenlijk heel raar dat ik wel vertrouwde dat ik dat zou aankunnen... wat nog altijd niet zegt dat het effectief zo zou zijn natuurlijk. (lacht) Maar ik had echt zin om s ochtends op te staan en mijn eigen baas te zijn. Zelfstandig werken betekent ook verantwoordelijkheid nemen natuurlijk. Ik zorgde ervoor dat ik de deadlines haalde en dat ik goed werk leverde. Dan is het slechts een kwestie van mond-aan-mond-reclame; een traag proces, maar het bleek te lukken. Na 10 jaar verandert de naam van je zaak Sketch and Gum naar Beeldzorg. Waarom was dat? Als ik nu opnieuw zou beginnen dan zou ik het gewoon onder mn eigen naam doen, maar ik vond dat toen een grappig idee. Beeldzorg is er gekomen op het moment dat ik het bedrijf juridisch veranderd heb. Eerst was ik zelfstandige en nadien heb ik dat omgezet in een GCV, een gewone commanditaire vennootschap. Dat is juist hetzelfde als een BVBA met dat verschil dat je ten alle tijde persoonlijk aansprakelijk blijft. Stel nu in het slechtste geval dat een klant mij niet betaalt, dan ben ik enkel mijn uren kwijt. Ik koop geen goederen waardoor ik dan bijvoorbeeld weer schulden zou hebben bij iemand anders. Je werkte ook samen met Tom Hautekiet en Gert Dooreman aan een aantal projecten. Hoe is die samenwerking precies tot stand gekomen? Bij Gert Dooreman was dat een lotgeval. Een tiental jaren geleden kwam men eens een interview afnemen over cd-hoesjes. Toen de fotograaf mijn portret wilde nemen sprong de poes op mn schoot en ik stelde dan maar voor om ze erbij te nemen op de foto. Daarna vertrokken ze voor een volgend interview naar Gert Dooreman. Ik had wel al van hem gehoord en bewonderde hem als ontwerper, maar ik had hem nog nooit echt gesproken. Een paar uur later kreeg ik telefoon van Gert dat er net iets bizar gebeurd was. Hij vertelde dat er hem net identiek hetzelfde met de kat was voorgevallen en dat had die mensen met stomheid geslagen. Een uur hebben we toen aan de telefoon gehangen en het bleek dus dat we dezelfde voorliefdes deelden. Een heel belangrijke factor was dat Gert net als ik ook muziek speelde. En dat was ook iets wat Tom Hautekiet deed en daarom kwam ik die op die manier ook veel tegen. En omdat we een beetje op dezelfde manier naar de dingen kijken en ook zelfstandig werkten, konden we af en toe samen opdrachten aannemen. Het voordeel is dat je dan je werk kunt verdelen, nog tijd overhoudt voor ander werk en daarbij kan je nog los van je ego weliswaar ideen aftoetsen onder elkaar. Ik vind het af en toe plezierig om met mensen contact te hebben, zeker voor grote opdrachten. Toch heb ik me altijd wel ingehouden om mensen in dienst te nemen. Het liefst wil ik het werk zelf doen en ik ben ook veeleisend ten opzichte van mezelf. Ik denk dat ik een slechte baas zou zijn. Was het voor jou belangrijk om in het begin een groot netwerk op te bouwen? In mijn geval niet, omdat Tilde van Uytven mij een voorstel had gedaan. Dat moet ook in je aard liggen natuurlijk, maar je behoort toch altijd al tot een soort netwerk, en daar is ook niets mis mee. En van mijn beste vrienden is directeur van het

cultuurcentrum in Mechelen bijvoorbeeld en ik krijg daarvan veel opdrachten. De voorsprong die ik dan krijg is dat ik mij niet meer moest aanbieden. Dat netwerk is dus wel belangrijk, maar dat vormt zich doordat je goed werk levert. Men zegt vaak dat je naar allerhande openingen moet gaan om je gezicht te laten zien, maar dat is niets voor mij. Ik heb ervoor gekozen om altijd heel hard te werken en te zorgen dat het werk voor zich kan spreken. Het komt er toch op neer dat je van iemand een kans moet krijgen, zo simpel is het. Of je die nu krijgt van iemand die je kent, of van iemand die een soort vertrouwen voor je werk voelt... dat is voor iedereen zo. En daarna zou ik me heel hard focussen de kwaliteit van mn werk en zorgen dat je de deadlines haalt, want dat wordt door veel mensen als betrouwbaar ervaren. Als je dan nadien nog sneller bent dan de deadline dan is dat alleen maar een meerwaarde. Je bent ook drummer bij Mauro & The Grooms. Valt dat goed te combineren met je werk? Nu treden we minder op, maar in het verleden was het niet makkelijk omdat we veel tijdens de week speelden, ook in Nederland. De anderen lagen dan tot twaalf uur in hun bed en ik zat al te vergaderen om negen uur. (lacht) Dat was best wel zwaar soms. Maar er is nog altijd niets fijner dan muziek maken. Pas op, ook mijn job doe ik zielsgraag. Ik vind het nog altijd fantastisch als ik s avonds iets gecrerd heb wat er s ochtends nog helemaal niet was. Tegelijkertijd vind ik ook wel dat alles tot stand komt vanuit een toepassing. Mensen vragen iets, ik denk erover na en geef ze mijn oplossing. Ik zeg niet dat het de enige oplossing is, maar het is wel de mijne. Bij muziek is het nog directer. Je moet heel vaak tot een soort van consensus komen. In de beste gevallen is er geen discussie over jouw ontwerp, maar soms moet je toch (vaak ten goede) veranderingen aanbrengen, waardoor het net iets onpersoonlijker wordt. Maar dat vind ik op zich niet erg, ik ben wel een teamplayer. Het belangrijkste voor mij is dat iedereen er zich in kan vinden. Heb je nooit gedacht om je volledig toe te leggen op n gebied: muziek of vormgeving? Ik heb beide al altijd even graag gedaan. Ik heb nooit voor n van de twee kunnen kiezen. Mocht ik me heel hard gaan specialiseren in een discipline, in mijn geval drummen, dan was ik misschien ook wel multi-inzetbaar geweest. Maar ik ben een karakterdrummer; ik kan niet in alle muziekgenres meespelen. Toch zie ik dat niet als iets negatief, want dan had ik het me wel aangeleerd. Hetzelfde heb ik met ontwerpen. Ik heb ondertussen bepaalde voorliefdes ontwikkeld, voor de combinatie rood-zwart en cursieve letters bijvoorbeeld. Minimalisme is dan weer niet mijn stijl. Ik wil me niet echt vastpinnen op n gebied. Waar haal je je inspiratie precies vandaan? Alles rondom mij geeft me inspiratie. Je leest een boek of je loopt in een winkel rond of je gaat naar de cinema: alles pik je op. Als ik een tijdschrift lees, kijk ik naar de letters en ik let op de kleurencombinaties. Dat is continu aan de gang, op zn minst in je onderbewustzijn. Dit is ook geen nine to five job. Ik ben er ook wel van overtuigd dat het gewoon heel hard werken is. Je bent ook evenveel genspireerd als hoe je je voelt. Elk goed ontwerp is voorafgegaan door twee slechte. Iedere ontwerper heeft zijn ontwerpmethode, maar zelf zoek ik heel veel oplos-

singen. Ik maak bijvoorbeeld tien ontwerpen voor n omslag en op het einde wordt er natuurlijk slechts n gekozen. Toch is die zoektocht hulpvol geweest om met meer ervaring en kennis aan de volgende opdracht te beginnen. Heb je goede tips die je kan meegeven aan een beginnende vormgever? Welja, heel veel beginnende ontwerpers bereiden zich niet goed genoeg voor op het presentatiemoment van je ontwerp. Je begint met het zoeken naar een antwoord op de probleemstelling. Eigenlijk betaalt de opdrachtgever jou voor de beste oplossing, maar deze denkt eigenlijk altijd conventioneler dan hij zelf denkt. Er wordt iets geproduceerd dat hij niet kan verwachten dus hij is altijd ietwat terughoudend bij de eerste oogopslag. Jij moet hem dan kunnen overtuigen dat jouw idee het beste is. Grofweg gezegd: een ontwerp staat en valt met het verkopen van een idee. Als het ontwerp niet terug kan vallen op een goed basisidee, dan is het geen goed ontwerp naar mijn gevoel. Opgelet, het gaat hier niet over verkopen, maar echt over de juiste argumenten te leren gebruiken. Ik merk heel vaak, ook door e-mail en dergelijke, dat het fysieke contact er niet meer is. Men vraagt soms om het ontwerp door te sturen via computer, maar dat probeer ik zoveel mogelijk te vermijden. Want je weet dan niet wanneer en op welk scherm dat iemand dat bekijkt. Misschien print die dat wel af op een printer waarbij het geel op is, hangt dat dan tegen de muur, waarna de kuisvrouw binnenkomt en zegt dat het niet mooi is... Om eender welke reden. De esthetica van het geheel heeft natuurlijk ook zijn belang, maar is vaak ondergeschikt aan het idee. Het liefst wil ik het nog zoals vroeger presenteren in een vergadering, waar er een focusmoment kan ontstaan, het moment waarbij iedereen samen geconcentreerd kijkt naar hetzelfde terwijl jij je verhaal doet. Op dat moment moet je kunnen voelen hoe de klant reageert. Die zoektocht is dus eigenlijk iets wat je samen moet ondernemen, want misschien heb ik wel iets over het hoofd gezien. In dat geval heb je ten minste een gesprek en dat is iets wat heel vaak onderschat wordt de laatste tijd. Iets anders dan is dat ik iedereen die afstudeert of werk zoekt aanraad om een fatsoenlijk portfolio te maken. Zelf heb ik dat pas heel laat gedaan, maar een website is d manier om jezelf te presenteren. Tegenwoordig kost dat bijna niks en je bereikt er de hele wereld mee. Daar sta ik echt van versteld. Vroeger moest je echt een map maken en rondbellen, maar dat is uiteindelijk zon tijdverlies. Als afsluitende vraag dan: waar zie je jezelf over 5 10 jaar? Waarschijnlijk zal alles min of meer hetzelfde zijn. Ik sta niet stil bij tijd eigenlijk. Ik hoop dat ik kan blijven doen wat ik nu doe, want ik doe het echt graag. Ik heb ergens het gevoel dat ik dat ook heb afgedwongen, dat ik dat waarmaak. Ondertussen heb ik ook genoeg zelfvertrouwen. En werk moet ook heel wisselend blijven vind ik persoonlijk. Als je bijvoorbeeld mode zegt in Antwerpen denkt iedereen spontaan aan Paul Boudens. En dat is ook fijn, want bij mode zit het hem soms echt wel in de verpakking. Dat is voor iedereen wel anders, maar voor mij is persoonlijk contact nog altijd het belangrijkste.