De maker movement verovert ons land

De nieuwe bieb is een werkplaats. We kunnen het maar gezegd hebben. Je duikt
er niet meer alleen met je snufferd in een boek, maar gaat er zelf aan de slag.
Met digitale fabricage en andere vaardigheden van de 21ste eeuw. Jeroen de
Boer, projectleider van het aan de Friese bibliotheek gelieerde Frysklab, vertelt
waarom ons land de maker movement omarmt.
Wat is de maker movement?
De Amerikaanse ondernemer en auteur Chris
Anderson stelt dat er een nieuwe industrile
revolutie op handen is. Ondernemers maken
steeds meer gebruik van open source design en

vaak een educatieve focus, gericht op kinderen en

jongeren. Inmiddels zijn we nog een stapje verder en
ontwikkelen we FabLabs: makerspaces die aan allerlei
voorwaarden moeten voldoen.

3D-printing. Daarmee kunnen zij vanaf hun eigen

Voorwaarden?

computer fabriceren. In feite zijn alle middelen

De Amerikaanse professor Neil Gershenfeld is

van fabrieksfabricage nu ook beschikbaar voor

gewone mensen. Zij kunnen voor specifieke
klanten en genteresseerden producten maken. Via
crowdfunding komen ze aan geld en via het internet
verkopen en verbeteren ze hun producten. Anderson
noemt het de makers revolution.

Een beweging van onderop dus?

Ja. Mensen experimenteren in garages en op
zolderkamers. Net zoals de uitvinders van vroeger.
Met dan wel dit verschil: het internet. We hebben
de afgelopen tien jaar geleerd om virtueel samen
te werken, kennis te delen en dingen te maken. Nu

grondlegger van het FabLab. Hij had het laboratorium

van het Massachusetts Institute of Technology tot
zijn beschikking en kwam er toen samen met zijn
studenten achter dat je werkelijk almost anything
kunt maken. Die kennis en mogelijkheden wilde hij
delen met de rest van de wereld. De voorwaarden
waaraan een FabLab moet voldoen legde Gershenfeld
vast in het Fab Charter. De labs zijn toegankelijk
voor iedereen en beschikken over eenzelfde basisset
van gereedschappen en instrumenten. Ook delen de
FabLabs hun kennis met het wereldwijde netwerk
en worden ondernemerschap en zelfwerkzaamheid
gestimuleerd. Het zijn informele leeromgevingen om

willen we die vaardigheden in de praktijk brengen.

21ste eeuwse vaardigheden als delen, samenwerken,

Is het niet gewoon hobbyisme?

te ontwikkelen.

De beweging wordt volwassen en

formaliseert. Het begon halverwege de jaren
negentig met hackerspaces, plaatsen waar
computerprogrammeurs kennis en infrastructuur
met elkaar konden delen. Naast programmeren en
hacken hielden de oprichters zich ook bezig met
fysieke projecten. De toonaangevende 3D-printer
van Makerbot werd in een New Yorkse hackerspace
ontwikkeld. Rond 2005 raakten makerspaces in
zwang: ruimten waar objecten worden vervaardigd
op basis van digitale ontwerpen. Makerspaces
associren zich niet langer met hackers, een term
met een negatieve connotatie, maar hebben

probleemoplossend vermogen en ondernemerschap

Neemt elk FabLab de lokale of regionale

situatie als uitgangspunt?
FabLabs delen wereldwijd hun kennis, maar
je ziet wel dat ze een motor zijn voor lokale
ontwikkelingen. In Friesland zijn we van oorsprong
druk met watertechnologie, duurzame energie en
ambachtelijkheid. Daar haken we met FryskLab
bij aan. Zo willen we bijvoorbeeld met kinderen
en jongeren via de 3D-printer waterturbines
gaan produceren. Op die manier trainen we
jonge ontwikkelaars en ondernemers en laten
we tegelijkertijd aan bedrijven zien dat ze hier in
Friesland heus capabele mensen kunnen krijgen.

En nu heeft Friesland een eigen FabLab?

Welke FabLabs zijn er verder?

Ja, Frysklab. Dit is een mobiel FabLab dat we hebben

De maker movement is in ons land heel actief.

opgezet vanuit de bibliotheek. De bieb is ook de

Wereldwijd zijn er zo tussen de 200 en 300 FabLabs.

FabLab-licentiehouder. In Friesland staan we voor

Nederland telt er alleen al 30. Daarvan is FryskLab het

een aantal lokale uitdagingen. Kinderen hebben

eerste FabLab dat vanuit een bibliotheek is opgezet.

hier minder ontplooiingsmogelijkheden buiten het

In Utrecht heb je bijvoorbeeld Protospace, een lab dat

reguliere onderwijs dan in veel andere provincies.

is gelieerd aan de Universiteit van Utrecht en zich

Jongeren gaan vaker van school zonder diploma en

richt op onderzoek naar het printen van menselijk

bedrijven komen moeilijk aan geschikte mensen. Als

weefsel. En in Amsterdam focust De Waag zich op

bibliotheek willen we bijdragen aan een oplossing

mode en design.

voor deze vraagstukken. We willen kinderen

prikkelen en bedrijven gekwalificeerd personeel
bieden.

Is goed opleiden niet eerder een taak

voor de scholen zelf?

Hoe verklaar je de populariteit?

Makerspaces bieden een informele leeromgeving
om 21ste eeuwse vaardigheden te ontwikkelen.
Je kunt in een FabLab zelf dingen maken, die
voorheen alleen door megaconcerns konden worden

Ook. Maar die kunnen het niet alleen, omdat ze vaak

gerealiseerd. Kleine ondernemers hebben de

beperkte kennis hebben van nieuwe technologien

mogelijkheid om voor een nichemarkt te produceren.

als 3D-printing. We willen een vlucht maken. En

Dit kleinschalige en innovatieve ondernemerschap

dat kan met Frysklab. Als bibliotheek signaleren

past helemaal bij de traditie van Nederland.

we de kennisbehoefte en stimuleren we innovatie.

Je ziet ook in Amerika dat FabLabs en bibliotheken
toenadering tot elkaar zoeken. De bibliotheek is een
natuurlijke kennishabitat. In Europa zijn we de eerste
bibliotheek met een FabLab. En we gaan verder. Zo
kijken we nu samen met scholen en bedrijfsleven

Meer informatie?
Jeroen de Boer, domeinspecialist nieuwe media,
Bibliotheekservice Frysln: j.deboer@bfrl.nl
www.frysklab.nl

of we een heuse leerlijn digitale fabricage kunnen

opzetten. Na de zomer beginnen we met een pilot
voor de bovenbouw van het basisonderwijs en de
onderbouw van het voortgezet onderwijs. Gewoon
binnen het reguliere onderwijsprogramma.

http://edossier.tinqwise.nl/expert/de-maker-movement-verovert-ons-land/

je
Bijgaand een mooi boek
usiaste
tha
en
van
verpakt in uitspraken
!
mensen uit ons netwerk
te te blijven!
Vol g ons om op de hoog
g!
t soort gelijke strekkin
Of een andere tekst me
-team
Groeten, het FryskLab