Tim Keller over het huwelijk, n.a.v.

Efezirs 5: 21-32 (deel 3) De essentie van het huwelijk is een belofte Het huwelijk is een verbond: een bindend, openbaar, legaal contract. Dat is de essentie van het huwelijk. In het oude testament heeft een verbond altijd de volgende elementen: 1. Introductie van de partijen 2. Uiteenzetting van de verplichtingen 3. Lijst van zegeningen en vloeken: wat er gebeurt als je je verplichtingen nakomt en als je ze niet nakomt. 4. Geloften. Op een bepaalde manier ratificeer je het verbond in het openbaar. Op welke manier maakt niet zoveel uit. Een van de manieren in het oude testament was dat je een beest in tween deelde en tussen die twee doorging. Daarmee zei je: moge ik worden als dit beest als ik mijn verplichtingen niet nakom. In onze tijd wisselen we ringen. Het maakt niet zoveel uit. Wat een verbond een verbond maakt, is dat het openbaar is: voor je vrienden, je ouders, je getuigen. Dat is altijd een deel van het verbond. Er is niet zoiets als een verbond op de achterbank van een auto. Het is altijd openbaar; daarmee zeg je dat je een verbond aangaat waarop iedereen je magaanspreken. De moderne mens is ontzettend anti-wet en anti-verbond. Een verbond spreekt van belofte, van discipline, van plichten en verplichtingen, terwijl de moderne mens spontaniteit en keuzevrijheid waardeert. In een tv-programma kwam dat een keer heel typisch naar voren: Een man vraagt zijn vriendin ten huwelijk. De vrouw wordt woedend en zegt beledigd dat ze geen stuk papier nodig heeft om van hem te houden, om haar liefde aan hem te uiten en om een liefdesrelatie met hem te hebben. Ze noemt het mechanisch, technisch, verschrikkelijk! Liefde In de tijd vr de industrialisatie kreeg een mens voldoening door het nakomen van verplichtingen: je was een burger, kind, man, vrouw, vader, moeder en je leefde volgens de verplichtingen die daarbij hoorden. Door die te vervullen kreeg je eer en daar haalde je een stuk voldoening uit. In de moderne tijd krijgen mensen voldoening uit exact het tegenovergestelde. De moderne mens haalt voldoening uit het gevoel dat hij helemaal vrij is van welke verplichting dan ook. Hij is vrij om te doen waar hij behoefte aan heeft. Premoderne mensen halen hun eigenwaarde uit plicht; moderne mensen halen hun eigenwaarde, hun voldoening, uit hun keuzevrijheid. Premoderne mensen begrepen het idee van discipline en dienen; moderne mensen denken na over vervulling van hun behoeften. Als je dus met de bijbelse visie bij de moderne mens aankomt, ontmoet je een grote angst. Als een modern persoon het woord liefde gebruikt, heeft dat woord een heel andere betekenis dan wanneer de bijbel het woord liefde gebruikt. Als de vrouw in het tv-programma zegt dat ze geen stuk papier nodig heeft om te laten zien dat ze van haar vriend houdt, blijkt daaruit dat ze een heel andere definitie van liefde heeft. Haar definitie van liefde richt zich op het innerlijk. Liefde is een gevoel voor haar. Wat ze bedoelt als ze zegt dat ze van hem houdt en geen stuk papier nodig heeft, is: Ik voel genegenheid voor je, en ik wil je en ze noemt dat liefde. Wanneer de bijbel over liefde spreekt, is dat altijd op een verbondsmanier. En de bijbel definieert liefde niet in termen van het innerlijk, maar van de buitenwereld. Niet vanuit jou, maar vanuit de ander. Wanneer deze vrouw zegt: Ik houd van jou , meet ze haar liefde aan hoeveel ze wil ontvangen van deze persoon. Het is subjectief. Het gaat erom hoeveel ik van jou wil. Wanneer de bijbel over liefde praat, meet dat liefde in termen van hoeveel jij bereid bent te geven aan een persoon. Niet hoeveel je wilt ontvangen telt, maar hoeveel je wilt geven. Belofte

60602083.docx

Huwelijksbeloften zijn verbondsbepalingen. Een christelijke huwelijksbelofte zegt niets over het heden en zegt niets over je gevoelens. Een christelijke huwelijksbelofte zegt niets over de liefde en tederheid die ik voel, dat wordt verondersteld! Maar ware liefde gaat veel verder dan dat. Gevoelens komen en gaan. In plaats daarvan zegt een christelijke huwelijksbelofte: Ik beloof om teder te zullen zijn, om affectief te zullen zijn, en verzorgend, en trouw. Ik beloof om al deze dingen te zullen zijn, ongeacht hoe ik mij voel, voor de rest van mijn leven. Een echte eed, een echte belofte spreekt niet van gevoelens, het spreekt van je gedrag. Het spreekt niet over jouw innerlijk. Het spreekt over wat je wilt gaan geven, niet over wat je gaat krijgen. Verbondsliefde is toewijding en heeft te maken met verplichting. Bijbelse liefde spreekt altijd in termen van verplichting en hoe jij van plan bent keuzevrijheid in te leveren als een manier om de behoeften van iemand anders tegemoet te komen. Dat is wat liefde is. Als je nu nog banger voor het huwelijk wordt, dan je ooit in je leven was, blijkt daaruit dat je het moderne denken hebt overgenomen. Want de moderne wereld zegt is: Houd alle opties open! Laat je keuzes nooit inperken, bind jezelf nooit ofte nimmer en maak jezelf nooit kwetsbaar voor iemand op die manier! Als je dan wilt trouwen, zorg er dan voor dat het flexibel is. C.S. Lewis zegt dat als je van iemand houdt, je hart waarschijnlijk inderdaad gebroken wordt. Als je dat niet wilt, moet je je hart aan niemand geven, opsluiten in een cocon van egosme en zorgen dat je je nooit bloot geeft. Maar in dat donkere cocon zal je hart veranderen. Je hart wordt niet meer gebroken, het wordt onbreekbaar. De enige plaats waar je veilig bent voor de tragedie van een gebroken hart, is de hel, waar niemand zijn hart aan iemand anders geeft. Je zult misschien gekwetst worden als je je verbindt aan een ander op de bijbelse manier. Maar als je dit niet doet, wordt je hart ondoordringbaar en zal je de vervreemding en desorintatie ervaren van de moderne maatschappij. De moderne maatschappij is vol met gedesorinteerde mensen die allemaal zoeken naar de ware en die weigeren om liefde in termen van verplichting en gebondenheid te definiren, in termen van wat jij wilt gaan geven en hoe kwetsbaar je zult zijn. Maar de enige manier om de vreugde te ervaren van het huwelijk is te springen in het meer van verplichting en toewijding. Je zou jezelf alleen moeten geven aan degene die bereid is om jou zo n belofte te doen en aan wie jij bereid bent zo n belofte te doen. Als je niet bereid bent om zo n belofte te geven, dan houd je niet genoeg van die persoon om met hem/haar getrouwd te zijn. Als iemand zegt: Ik houd van jou, maar ik wil niet met je trouwen , dan bedoelt die persoon, bijbels gezien: ik houd niet zveel van jou. Actie De essentie van liefde is actie en niet gevoel. Ten diepste is liefde een daad. Het is modern om te zeggen: You fall in love , je wordt verliefd. Het is als een virus, je hebt het te pakken en daar kun je niks aan doen. In de bijbel is liefde primair een daad. Als in de bijbel staat: Mannen, hebt uw vrouw lief en Hebt uw vijanden lief , dan gebruikt de bijbel hetzelfde woord voor liefde! Hoe kun je echter ooit van je vijanden houden als de bijbelse definitie van liefde een gevoel is? Je voelt helemaal geen genegenheid voor je vijand. Als de bijbel zegt: Hebt uw vijanden lief , dan zegt het: Wens je vijanden al het goede. Doe goede dingen voor je vijanden. De bijbel zegt niet dat je het je vijanden gemakkelijk moet maken om te zondigen, maar de bijbel zegt wel dat je het risico moet nemen en moet doen wat je kunt om je vijand te dienen. De essentie van liefde is dat je de behoeften en de belangen van een ander boven die van jezelf stelt. Daarom is liefde primair actie die tot een gevoel leidt en niet primair een gevoel. Als je jezelf geeft aan je man of je vrouw, dan is er een neiging om nog steeds over liefde te denken in termen van een goeie deal, in plaats van in termen van een commitment. We zijn echt geschokt als we lezen over hoe het vroeger ging. Bijvoorbeeld als we Genesis 24 lezen. Abraham wil daar voor zijn zoon Isak een vrouw hebben en hoorde goede dingen over Rebekka. Daarom stuurt hij n van zijn slaven, Eleazer, om een bod te doen. Hij gaat naar Rebekka s vader en vraagt hoeveel kamelen hij voor haar wil. Rebekka is erg mooi, dus haar vader wil vijftig kamelen. Wij vinden dit ongelofelijk, omdat vrouwen behandeld werden als bezit. En wat zijn wij veel verder gekomen! Wij doen het nu elkaar aan: Ze is in de markt , zeggen we, en: Hij heeft een slechte deal gemaakt , Hoe ter wereld
60602083.docx 2

kon hij ooit vallen op die salesbitch . Want als we kijken naar degene met wie we willen trouwen, denken we in termen van een overeenkomst, een deal. Je maakt de balans op: zij is zus en zo, ik ben zus en zo. Ze is misschien wel een beetje beter dan ik had verwacht, maar goed, ze valt voor me. In wezen zeg je: Ik denk dat ik ongeveer net zoveel uit deze relatie kan halen als ik erin stop, misschien zelfs een beetje meer. Je denkt in termen van een deal en trouwt dan. De meeste mensen denken in termen van wat ze willen. Dit is alleen maar emotionele honger, geen liefde. Test De echte manier om te weten hoeveel je van iemand houdt, is door te kijken naar hoeveel je bereid bent te geven, hoe kwetsbaar je bereid bent te zijn, en niet naar hoeveel je bereid bent te ontvangen. Anders stap je het huwelijk in, ontdek je dat je partner niet geeft wat je verwacht had en je trekt je terug. Je zegt: Hij is niet de man die hij was, dus waarom zou ik de vrouw zijn die ik was. Hij deed dit, en nu doet hij het niet meer. Dus waarom zou ik dat nog doen? En je krabbelt steeds verder terug. In de ouder-kind relatie gaat het juist precies andersom. Als je kind wordt geboren, doet het helemaal niks, het gedraagt zich als een baby. Het likt je, het bijt in je vinger gelukkig heeft-ie geen tanden! je krijgt niks van een kind. Een kind heeft je nodig en het enige dat je doet is je kind dienen. En hoe meer je het kind dient, hoe meer je van het gaat houden. Met haat werkt het net zo: First the nazi s killed the Jews because they hate them, then the nazi s hated Jews because they killed them. [eerst doodden de nazi s de Joden omdat ze hen haatten, vervolgens haatten de nazi s de Joden, omdat ze hen doodden] Eerst dien je je kind en vervolgens kom je erachter dat je door dat dienen van je kind bent gaan houden. De gevoelens van liefde volgen op de daden van liefde. Als het kind achttien is, houd je nog steeds van hem of haar, ongeacht de dingen die verkeerd gaan. Maar in diezelfde achttien jaar is ook het tegenovergestelde gebeurd. Toen je partner zich als een baby gedroeg, wat deed je toen? Hoe minder je partner aan jou gaf, hoe minder jij bent gaan geven. Hoe minder liefde je geeft, hoe minder je voelt dat je van hem of haar houdt. Hoe minder liefde je voelt, hoe minder liefde je geeft en hoe minder liefde je geeft, hoe minder liefde je voelt. En precies het tegenovergestelde doe je met je kind. Waarom denk je dat zoveel huwelijken uit elkaar vallen als de kinderen de deur uit zijn? Omdat je met je kind bijna vanzelf volgens een bijbels patroon handelt. En de gevoelens van liefde volgen op de daden van liefde. Maar met je partner ging je niet om op basis van toewijding en de gevoelens van egosme volgen dan op de daden van egosme. Als je achttien jaar lang met deze cycli bent doorgegaan, dan heb je (bijna) geen liefde meer over voor je partner en dus ga je uit elkaar. Praktijk Liefde is allereerst een daad, zegt de bijbel. Dat betekent niet dat je op iedereen verliefd kan worden en met iedereen kan trouwen, want de basis voor het huwelijk is vriendschap. Je moet iemand vinden die jou begrijpt en die jij begrijpt, met wie je een diepe eenheid kan vormen en dat kan niet met iedereen. Toch zijn er wel heel veel mensen die niet trouwen, omdat ze denken dat liefde je moet overkomen. Ze denken dat de essentie van liefde een gevoel is en zullen niet trouwen voordat ze dat overweldigende gevoel van liefde voor een persoon hebben ervaren. Ze denken dat ze nooit zullen twijfelen, nooit met walging naar die persoon zullen kijken en nooit een slechte dag zullen hebben. Maar zo n huwelijk bestaat niet. Het huwelijk is een verbond. Misschien ben jij wel zo temperamentvol aan een relatie met iemand begonnen en heeft de persoon die verliefd op je is toevallig precies het lijf waarover jij al jaren fantaseert. Voor je huwelijk heb je het sterke gevoel dat elke dag de zon schijnt. Eigenlijk is dat dan best wel erg voor je. Want als je dan getrouwd bent, ontdek je dat het huwelijk een verbond is, een commitment. De gevoelens van liefde volgen op de daden van liefde en eigenlijk zijn de dagen waarop je het meest in staat bent om van je partner te houden op een manier die lijkt op de manier waarop Christus van zijn kerk houdt, de dagen waarop je niet eens zo heel veel affectie voelt. Als je je warm en verliefd voelt, is het gemakkelijk om te dienen. Maar als je je niet zo voelt, dn is het liefde, dan is het op dezelfde manier waarop Jezus van ons hield. Hij dacht niet: Die heeft precies
60602083.docx 3

het lichaam dat ik wil, ik kan niet wachten om voor hem te sterven. Jezus ondernam actie. Jezus hield niet van ons, omdat we lief waren; Jezus hield van ons om ons lief te maken. Als je lief hebt op de verbondsmanier, dan zul je ervaren dat je huwelijk na verloop van tijd steeds stabieler wordt. Het is verbazingwekkend hoe snel dat gaat. Als je op een dienende, tedere, affectieve manier handelt uit liefde voor Christus, uit plichtsgevoel, uit de wetenschap dat Hij jou vergeeft, ook al voel je niet zoveel liefde voor je partner, dan is het verbazingwekkend hoe snel die gevoelens er weer zijn. Liefde is allereerst een daad en pas daarna een gevoel. Confrontatie Een van de belangrijkste doelen van het huwelijk is dat we elkaar wassen, reinigen. We doen de fouten, de gebreken en de beschadigingen van de ander weg. We poetsen het vuil van de ander weg. Als je met een gezond lichaam een bad neemt, dan doet een bad geen kwaad. Maar als je helemaal in elkaar geslagen bent en overal schrammen hebt en dan in een bad met zeep gaat zitten, doet dat hartstikke zeer. In 2 Korintirs 4:5 staat dat Christus komt en de verborgen dingen, de geheimen van het hart onthult. Dit is ook wat er in een huwelijk gebeurt. Stel je eens een brug voor die allemaal onzichtbare beschadigingen heeft. Er komt een truck van vijf ton aan. De truck rijdt over de brug en alle defecten, fouten en gebreken komen aan het li ht. De c truck heeft die niet veroorzaakt, de truck bracht ze alleen aan het licht. Als je trouwt, is die partner als die truck. Hij of zij komt recht in je hart. Voordat je trouwde waren er al andere mensen die je probeerden te vertellen van die defecten: je ouders, je huisgenoten. Maar met hen had je geen verbond gesloten. Je was niet zo intiem en close met hen dat je egosme, je angst, je trots, je bitterheid, je zorgen je cht problemen gaven. En daarbij, als ze er teveel over praatten, kon je altijd nog weggaan. Je had namelijk geen verbond met hen, je had hen geen belofte gedaan. Wanneer je trouwt, komen deze zonden en structurele gebreken aan het licht en wordt het slechtste van je zichtbaar. De grote fout die veel mensen maken is dat ze een conflict in het huwelijk ervaren als een conflict met hun partner. Maar dat is niet zo. De kracht van het huwelijk is niet dat het je in confrontatie met je partner brengt, maar met jezelf. Het huwelijk dwingt je om in de spiegel te kijken. Het grijpt je in je nekvel en zegt: Kjk naar die dingen! En je huwelijk helpt je op een geweldige manier te ontsnappen aan je zonden omdat het huwelijk over het algemeen een onontkoombare relatie is. Je kan er niet zomaar uitstappen. Het kn wel, maar het is zelfs in onze maatschappij heel moeilijk. Je huwelijk laat jou je gebreken zien op een manier die onontkoombaar is, je kan er niet aan ontsnappen en je moet het wel uitschreeuwen naar God omdat alleen Hij je kan helpen. En dat is het begin van je heling, je genezing. Misschien denk je dat hiervoor geen conflict nodig is, maar de bijbel zegt in Spreuken: Zoals ijzer ijzer scherpt, zo scherpt de ene vriend de ander . Goede vrienden scherpen elkaar. Er is sprake van een constructief conflict: vrienden wijzen elkaar op hun zwakheden en fouten. Hoeveel te meer in de ultieme vriendschap: het huwelijk. Bewerkt door Ineke Marsman-Polhuys, Ineke.Marsman@gmail.com Verwerkingsvragen 1) Wat is jouw definitie van liefde ? Leg die eens naast de bijbelse definitie: hoeveel jij bereid bent te geven aan de ander. 2) De enige manier om de vreugde te ervaren van het huwelijk is te springen in het meer van verplichting en toewijding , stelt Keller. Wat vind je van deze uitspraak? Hoe zie je dat concreet terug in je huwelijk? 3) Herken je de beschrijving van een ouder-kindrelatie tegenover een relatie met je partner? Hoe kun je met dit inzicht je huwelijk en gezinsleven verbeteren? 4) Hoe reageer je op een conflict in je huwelijk? Zie je het als een conflict met je partner of als een confrontatie met jezelf? 5) Bespreek met elkaar wat voor jou eye-openers waren in deze preek. Hoe kun je daarmee aan de slag?
60602083.docx 4