Maretak tegen kanker

Maretak tegen kanker, mythe of serieus medicijn?

Nieuwsbericht 2 - april 2008 jaargang 10 Maretak kent een lange geschiedenis als medicijn. In de laatste honderd jaar is de belangstelling voor maretak (ook wel mistel of mistletoe genoemd) sterk toegenomen, met name als antikanker medicijn. In deze folder kijken we naar de mogelijkheden van maretakpreparaten als aanvullende behandeling tegen kanker. Wat doet maretak precies, en is er wel serieus bewijs voor de werking?

TEGEN KANKER
voor onderzoek naar reguliere en aanvullende therapien

STICHTING NATIONAAL FONDS

Wat is maretak? De maretak is een plant die in bomen leeft, de wortels groeien daarbij dus niet in de grond, maar in de tak van een boom. De maretak is dus een (half)parasiet: voor zijn groei is hij afhankelijk van zijn gastheer, de boom. De Latijnse naam is Viscum album, en die dankt de maretak aan de kleverige witte bessen die eraan groeien (viscum = plakkerig, album = wit). Vogels eten graag de besjes op, maar vegen de kleverige zaden af aan de takken van de boom, waardoor er weer een nieuwe maretak groeit. Een andere naam voor maretak is dan ook vogellijm. De maretak is algemeen vooral bekend vanwege de traditie van kussen onder de mistletoe, de Engelse naam van deze bijzondere, groenblijvende plant die als grote ronde lampion met velen tegelijk in bomen hangt. eeuWenoud geneesmiddel Het gebruik van de maretak als medicijn gaat ver terug. Bij de oude Kelten werd maretak gezien als de alles helende plant. In de Middeleeuwen werd maretak vooral gebruikt bij leverkwalen en tegen hoge bloeddruk. In het begin van de twintigste eeuw ontstond er nieuwe belangstelling voor de plant, vooral binnen de natuurgeneeskunde. Rudolf Steiner, de grondlegger van de antroposofie, vermoedde als een van eersten dat de maretak een heilzame werking bij kanker zou kunnen hebben, omdat de plant zich in feite net zo gedraagt als een tumor: als een parasiet die zelfstandig groeit en zich voortplant, maar wel de voedingsstoffen van de gastheer nodig heeft. antroposofisch medicijn tegen kanker De bekende Oostenrijkse antroposofische arts Ita Wegman heeft rond 1917 het eerste medicinale preparaat ontwikkeld uit de maretak, waarmee ze kankerpatinten behandelde. Naderhand richtte zij de Vereniging ter bevordering van het kankeronderzoek op, waarmee het onderzoek naar de werking van maretakpreparaten op kanker een wetenschappelijker karakter kreeg. Momenteel bestaan er diverse maretakmedicijnen die onder verschillende namen op de markt worden gebracht zoals Iscador, Helixor, Iscucin en Isorel.
Maretakpreparaten voor medisch gebruik worden vervaardigd uit de maretak die groeit in dennen-, eiken- of appelbomen. De precieze samenstelling van de extracten verschilt per boomsoort, de tijd van het jaar waarop geoogst wordt, en de manier van bereiden.

hoe Werkt maretak tegen kanker? De belangrijkste stoffen in maretak, die verantwoordelijk zijn voor de positieve werking tegen kanker, zijn: lectinen en viscotoxinen. Beiden zijn belangrijk voor ons afweersysteem, maar van lectinen is ontdekt dat ze de celdeling van kankercellen verhinderen, en zo de groei van een tumor kunnen remmen. Viscotoxinen kunnen kankercellen zelfs vernietigen: ze tasten de wanden van kankercellen aan, zodat deze sterven. Je zou verwachten dat deze werking ook giftig is voor gezonde cellen, zoals dat ook bij chemotherapie het geval is. Mogelijk is dit inderdaad het geval bij gesoleerde lectinen en viscotoxinen, maar het blijkt niet zo te zijn wanneer er een extract van de gehele plant wordt gebruikt.
De werking van een maretakextract is kenmerkend voor natuurlijke geneesmiddelen: de combinatie van verschillende inhoudsstoffen van planten of kruiden zorgt voor een betere werking n voorkomt veelal ernstige bijwerkingen, die bij gesoleerde stoffen (zoals farmaceutische medicijnen) juist wel optreden.

kenmerkend voor natuurlijke geneesmiddelen

andere gunstige effecten Een ander gunstig effect is dat een maretakbehandeling vaak de door tumoren veroorzaakte pijn verzacht, waardoor het de behoefte aan pijnstillers vermindert. Tevens worden in diverse studies nog andere algemeen gunstige effecten beschreven, zoals een verbeterde doorbloeding, verbetering van eetlust en slaap en een toename van levenskwaliteit door een algehele verbetering van de conditie. Zijn er bijWerkingen? De bijwerkingen van maretakpreparaten zijn meestal mild en onschuldig. Vaak treden wel wat plaatselijke reacties op na de injectie: roodheid, zwelling en jeuk. De injectieplaats kan ook warm worden, en soms treedt algehele temperatuursverhoging (koorts) op. Dit wordt gezien als een bewijs dat het lichaam reageert op het middel. Een enkele keer treedt een allergische reactie op, meestal komt dat door de lectines. Dit kan dan een reden zijn om de dosering aan te passen of de behandeling te staken, evenals te hoge koorts. Heel soms kunnen tandvleesontstekingen voorkomen.
Stichting Nationaal Fonds tegen Kanker -W.G. Plein 187 -1054 SC Amsterdam -ING 207205- T 020 530 49 33 -info@tegenkanker.nl -www.tegenkanker.nl

toepassing In Zwitserland en Duitsland wordt veel gebruik gemaakt van maretakpreparaten bij de behandeling van kanker. Dit heeft vooral een historische achtergrond, omdat in deze landen de antroposofische geneeskunde is ontstaan en nog altijd veel beoefend wordt. In Nederland wordt een maretakbehandeling dan ook vooral toegepast door antroposofische artsen. De behandeling bestaat meestal uit twee tot drie maal per week een maretakinjectie, die in het bindweefsel onder de huid (subcutaan) wordt gegeven. Meestal kan de patint of diens partner dit zelf leren doen. onderZoek Er is veel onderzoek verricht naar de werking van maretakpreparaten (vooral laboratorium- en dieronderzoek), maar veel ervan beantwoordt niet aan de kwaliteitseisen die tegenwoordig aan kankeronderzoek worden gesteld. Vooral zeldzaam is vooralsnog het onderzoek volgens de hoogste medische standaard: het vergelijken van het effect van een middel bij een onderzoeksgroep en een controlegroep (die een namaakmedicijn, een placebo gebruikt). Toch zijn er wel enkele onderzoeken bij mensen verricht waaruit niet alleen blijkt dat er gunstige effecten zijn op de afweer maar ook op de levensverwachting van kankerpatinten. Dit betrof diverse kankersoorten. Een groot onderzoek kwam tot een gemiddelde verlenging van de levensverwachting van 40% ten opzichte van de gemiddelde levensverwachting, maar hierbij dient opgemerkt te worden dat het onderzoek niet aan alle huidige onderzoekscriteria beantwoordde, omdat er geen controlegroep was en dat ook niet bij elke soort kanker een positief effect werd waargenomen. In enkele studies zijn uitzonderlijk lange overlevingstijden gevonden maar vaak bestond dan de behandeling niet alleen uit maretakinjecties, maar werden ook een dieet en voedingssupplementen voorgeschreven. Er zijn echter ook onderzoeken uitgevoerd (ook door voorstanders) die geen of nauwelijks effect van maretakpreparaten hebben laten zien. Verder wetenschappelijk patintenonderzoek is dus noodzakelijk.
Aan de Universiteit van Maastricht, moleculaire celbiologie, is tussen 2005 en 2007 onderzoek gedaan naar het effect van diverse maretakpreparaten op het gedrag van twee typen kankercellen van het B-cel lymfoom. Dit onderzoek is gefinancierd door het Nationaal Fonds tegen Kanker. Uit het onderzoek kan worden geconcludeerd dat maretakpreparaten een gunstig effect kunnen hebben op het remmen en afsterven van kankercellen. Wel blijkt dat het effect van maretakpreparaten afhankelijk is van het type kankercel, de gebruikte concentraties en het al dan niet bevatten van lectines. Door die verschillen is het niet waarschijnlijk dat met n specifiek maretakpreparaat alle kankersoorten bestreden kunnen worden, maar dit geldt in de meeste gevallen ook voor chemotherapie.

onderzoek nationaal fonds tegen kanker/universiteit maastricht

conclusie Er bestaat op dit moment nog geen onomstotelijk bewijs voor de stelling dat maretakpreparaten een zinvolle behandeling bij kanker vormen. De tegenstanders wijzen op het ontbreken van dat bewijs, de voorstanders benadrukken de verbetering van levenskwaliteit en de individuele gevallen waarin wel duidelijk een gunstig effect werd behaald. Het is in ieder geval duidelijk dat meer onderzoek nodig is, vooral onderzoek waarin een controlegroep met een placebo behandeld wordt en noch de artsen noch de patinten weten welk middel iemand toegediend krijgt (gerandomiseerd dubbelblind patinten onderzoek). Een behandeling met maretakpreparaten kan hoe dan ook de gebruikelijke behandelingen als chirurgie, bestraling en chemotherapie niet vervangen. Maar voor mensen die meer willen proberen dan wat onomstotelijk bewezen is, lijkt een behandeling met maretakpreparaten vooral vanwege het positieve effect op het immuunsysteem - een goede aanvullende behandeling op de reguliere therapien die dat immuunsysteem vaak zwaar aantasten.

praktische informatie

Waar kunt u terecht? Een maretakbehandeling wordt meestal toegepast door antroposofische artsen. Deze artsen hebben een reguliere artsenopleiding gevolgd en zijn gespecialiseerd in de antroposofische geneeskunde. Voor meer informatie en adressen kunt u terecht bij de Nederlandse Vereniging van Antroposofische Artsen (www.nvaa.nl). Ook sommige homeopathische artsen of artsen in de niet-toxische tumortherapie werken wel met maretakpreparaten. Wat Zijn de kosten? Ampullen met maretak kosten gemiddeld ongeveer 45,00 voor 7 stuks. De kosten van het middel komen daarmee neer op ca. 50,00 tot 75,00 per maand bij 2 3 injecties per week. Behandelingskosten komen daar nog bij (voor consult, eerste injecties en begeleiding). Wordt de behandeling vergoed? Uit de basisverzekering wordt de behandeling niet vergoed. Bepaalde zorgverzekeraars hebben een aanvullend pakket dat een maretakbehandeling geheel of gedeeltelijk vergoedt. Vraag uw zorgverzekeraar hiernaar. contra-indicaties Vrouwen die zwanger zijn, diabetici of mensen die een verhoogde schildklierwerking hebben, wordt afgeraden maretakextracten te gebruiken. Overleg hoe dan ook altijd met een arts.
Vrij recent hebben twee Duitse onderzoekers een lijvig boekwerk uitgebracht over de maretak in relatie tot kanker. Hierin vindt u veel informatie over alle bijzonderheden van de maretak en ook een opsomming van het wetenschappelijk onderzoek ernaar: Die Mistel in der Onkologie. Fakten und konzeptionelle Grundlage, G.S. Kienle en H. Kiene, Schattauer 2003.
N.B. De inhoud van deze folder bevat nadrukkelijk geen medische adviezen. De opzet van de auteurs is de lezer voor te lichten over voeding, therapien en levensstijlen opdat u in overleg met uw arts tot een eventuele toepasssing komt, die verantwoord is en bij u past. De auteurs kunnen dan ook geen verantwoordelijkheid dragen voor eventuele klachten die voortvloeien uit het opvolgen van een algemene aanbeveling.

meer informatie

Stichting Nationaal Fonds tegen Kanker -W.G. Plein 187 -1054 SC Amsterdam -ING 207205- T 020 530 49 33 -info@tegenkanker.nl -www.tegenkanker.nl