BOOM-TSJAK-BOOM-TSJAK-fwwieiet-tsjakketsjakke-BOOM ACIIIIEEEED :

herinneringen aan de RoXY-jaren

door Joost van Bellen

‘Terreur van het Niets’ schrijft popjournalist en radiogoeroe Fons Dellen op

14 juli 1988 in zijn muziekcolumn in Het Parool. Acid house, volgens Dellen
het nieuwste speeltje van dj’s in het mondaine danspaleis RoXY, kan hem
niet bekoren. Hoe het klinkt? Ongeveer zo: ‘BOOM-TSJAK-BOOM-TSJAK-
fwwieiet-tsjakketsjakke-BOOM-fwwwieiet-BOM-BOM-BOOM-BOOM-BOM-
tsjakkesjakke-BLIEB-vvvzzzzjjjjoeffff’. Repeteer dit zestig tot zeventig keer,
adviseert Dellen, terwijl uw partner de telefonische in gesprek-toon nafluit.
Voor Dellen is acid house terreur. Voor ons, RoXY dj’s, is zijn artikel een
oorlogsverklaring. De club is de afgelopen maanden voorzichtig op gang
gekomen. Op de woensdagse BamBam-nachten klinkt een eclectische
muziekmix van alternatieve VPRO-bandjes tot Weense wals, van
vlijmscherpe speedmetal en Abba’s Dancing Queen tot hiphop en de
allereerste houseplaten.
Eddy de Clercq, verantwoordelijk voor de programmering, brengt zwoele
nachten van onderdrukte geilheid en opzwepende, zwarte muziek.
Travestueuze hoeren achter ramen in de foyer sissen naar het
binnenkomende publiek. Ingevette donkere gogodansers, slechts gekleed
in Hema-onderbroeken, kronkelen in de zaal waar midden op de avond,
midden op de dansvloer een sm-show plaatsvindt. Het grote uitdagen en
prikkelen van de discotheekbezoeker is begonnen.
Vanaf het begin is RoXY, een initiatief van Vinyl-uitgever Arjen Schrama, dj
Eddy de Clercq en kunstenaar Peter Giele, een plek waar acts,
performances, muziek, licht en decors versmelten, een nachtclub waar
mensen uit de mode, de kunst en de media elkaar ontmoeten, disco en
theater tegelijk, danspaleis en levend museum.
Maar als ziener De Clercq begin 1988 op zijn vrijdagavond het roer
rigoureus omgooit en overstapt op House Music All Nite Long barst het
protest los. Nederlandse popjournalisten schrijven venijnige stukken.
Bezoekers blijven weg. De directie vergadert met het mes op tafel.
Kantoormeubilair sneuvelt.
Vanaf dat moment weten wij dat er iets groots gaat gebeuren. Maar dat
misschien wel de grootste muzikale revolutie sinds rock-‘n-roll in aantocht
is, overtreft onze stoutste dromen.

Acìììììeeed…….
Zomer 1988 gaat het hek van de dam. De combinatie van de futuristische
muziek, de rijke ornamenten van het historische pand en de nieuwe love-
drug xtc doet RoXY op zijn grondvesten schudden. Amsterdammers, op
vakantie geweest in Londen en op Ibiza, keren besmet met het house-virus
terug en ontdekken bij thuiskomst de club van hun dromen in eigen stad.
Niet alleen de muziek zorgt voor spektakel. Bizarre shows, surrealistische
decors, knetterende stroboscopen, spugende rookmachines en
vervreemdende lichteffecten maken van RoXY de place-to-be.
De totale gekte slaat toe tijdens de legendarische feestweek Rome Burns.
Een in huishoudfolie gewikkelde moddervette Keizer Nero wordt door een
bonte hofhouding ten tonele gedragen op de klanken van de Carmina
Burana. Voor de zware RoXY- deuren vallen in lompen geklede bedelaar-
acteurs toevallige passanten en klanten lastig. De shockerende armoede
op het trottoir van Singel 465 staat in schril contrast met de opperste staat
van decadentie binnen.
Op diverse locaties in de stad geven organisaties als Per´s Beat Club en de
Soho Connection van dj´s Graham B., Paul Jay, Johnson en organisator Maz
Weston acid-feesten. De geschiedenis van de moderne Nederlandse
danscultuur is begonnen en RoXY is het hof van Eden.
Keer op keer rollen andere thema’s uit de getripte koker van de RoXY
programma-medewerkers, waarbij een avondje uit verandert in een nacht
vol avontuur. Een donderpreek vanaf een metershoge kansel, een
brandende bonsai als braambos, een gigantisch kruis van licht dat om zijn
as draait als ware het de duivel zelf die ons doet dansen, zweten en
slikken tot we erbij neervallen.
Als Medusa met een hoed van slangen gooit RoXY-muze Zubrowka kilo’s
witte pillen vanaf het balkon de zaal in. Het ene feest heet Acid Hell, het
andere Acid Heaven. Een echte Acid Queen-verkiezing van twee dagen
geeft lange rijen voor de deur en een verbeten strijd van RoXY vedettes op
het toneel.
Het RoXY-personeel is nauw betrokken bij de programmering en moet vaak
flink verkleed aan de slag. Op een jamboree-nacht in padvinderspakken,
op een prehistorische nacht in bontvellen behangen met stinkende
kippenbotten, bij een fastfood-thema in outfits van McDonalds met
knoflooksaus als oogschaduw. Iedereen doet mee. Het personeel voelt zich
sterk betrokken bij de club. De jaarlijkse personeelsreisjes zijn berucht:
eindelijk een kans om zelf flink uit de bol te gaan.

Amsterdam dansstad
Het succes van housemuziek betekent de doorbraak van de dj als popster.
De danshits hebben immers geen gezicht en het is de dj die de tracks tot
een eigen muzikaal verhaal breit en daarmee het publiek in opperste staat
van extase brengt. Hét grote voorbeeld is Dimitri, ooit begonnen als
invaller van Eddy de Clercq. Zijn donderdagnachten, de HiTech Soul
Movement, georganiseerd met Eelko Anceaux, groeien uit tot een tribe
binnen RoXY met een vaste groep volgelingen. Ook internationaal breekt
Dimitri door.
Amsterdam, de eerste plek op het Europese vasteland waar house wordt
gedraaid, groeit uit tot één van de belangrijkste danssteden op aarde.
Buitenlandse dj´s worden ingevlogen voor hun debuut in Nederland. Zo
bemannen techno-godfather Derrick May, superster dj Carl Cox en the
Masters At Work, de keizers van de New Yorkse groove, de draaitafels.
Ook buitenlandse clubs bezoeken RoXY: de fameuze club Hacienda uit
Manchester viert er haar zevende verjaardag met dj´s Graeme Park en
Sasha alsmede honderden Engelse clubbers. Een grote Italiaanse
afvaardiging met alle latijnse dj-goden brengt de zwoele glamour van het
Italiaanse nachtleven naar de Amsterdamse grachten. De New Yorkse
groep Deee-Lite verkiest RoXY voor zijn eerste live-optreden. Zangeres
Björk vindt in RoXY de perfecte plek om haar nieuwste repertoire te laten
horen.
Niet alleen de dj’s en bands komen van ver, ook de bezoekers komen uit
alle landen. Een feestjetset vliegt in de acid-jaren elke woensdag in vanuit
Ibiza om de volgende dag verder te feesten in Londen. Voor hippe
toeristen is RoXY een must, naast verplichte nummers als het Van Gogh
Museum en het Rijksmuseum.
Tal van beroemdheden worden verwelkomd. Sean Penn, Grace Jones, Julio
Iglesias, U2, Kenny Rogers, Prince, Maradonna, Jean Paul Gaultier, Elton
John, Boy George, Matt Dillon, George Michael, William Burroughs en Eddy
Murphy voegen zich bij topmodellen als Helena Christensen en Karin
Mulder en bij Nederlandse sporthelden als Regilio Tuur, Marco van Basten
en Ruud Gullit, voor wie RoXY een thuishaven is geworden. Geen van deze
goden krijgt een vip-behandeling. In RoXY is iedereen een ster.
RoXY is ook een veilige thuishaven voor de kwetsbare discoganger. De
intolerantie aan de deur zorgt voor een zeer tolerant klimaat binnen.
Daarbij worden ook fouten gemaakt. Niet klaar voor een multiculturele
samenleving, nemen de deurwachters geregeld het zekere voor het
onzekere. Alternatieve kunstenaars, grote sterren en belangrijke
journalisten worden niet herkend. Tot de geweigerden horen The
Pasadenas, The Red Hot Chilli Peppers en Neneh Cherry, vanwege haar
gympen.

Versace
RoXY neemt als eerste Nederlandse club haar toevlucht tot flyers om het
publiek op de hoogte te brengen van zijn programmering. De flyers zijn
behalve uitnodigend en informatief ook spraakmakend en controversieel.
Experimenten met vorm en materiaal nemen soms bizarre vormen aan.
Een Delfts blauw tegeltje voor het oud-Hollandsch Acid-feest wordt door
Giele persoonlijk bij de RoXY-leden thuisbezorgd, een gedicht schalt uit
een megafoon bevestigd op het autodak van Jean Paul Commandeur,
destijds grafisch ontwerper voor RoXY. Een tiental keer verschijnt de RoXY-
krant, Giele oreert het gedicht De vuren laaien fel op een flexidisc, een
zakje neppillen, een kleerhanger voor de RoXY Fashion Award die met
geen mogelijkheid door de brievenbus kan.
De uitnodiging voor de modeshows Fashion in the First Degree, waarop
het grafische trio 75B een foto van de moord op mode-ontwerper Gianni
Versace afdrukt, leidt in oktober 1997 tot een rel en felle protesten van de
Italiaanse ambassade.
Tijdsdruk, totale vrijheid en de pressie om voortdurend van image en hype
te wisselen zorgen voor frisheid, originaliteit, inventiviteit en talloze
spelfouten. Tot de vaste vormgevers horen Koewijder en Postma, Mulder
en Hooft, Jean Paul Commandeur, de Gebroeders Silvestri, Mevis en Van
Deursen, Gerald van der Kaap, Dept. 75 B en Walter Russ.

Space lesbians
Met de jaren worden de decors grootser en belangrijker. Gedenkwaardig is
de themaweek Tilt waarbij RoXY is omgetoverd in een gigantische
flipperkast. Het publiek op het balkon bedient de flippers van de
speelautomaat en laat ballen van skippy-formaat vanuit de nok via een
speciaal gebouwd systeem naar beneden rollen, waar ze landen tussen de
dansende menigte. Schreeuwende speelhalschilderingen en pilaren gevuld
met lichteffecten maken het plaatje compleet.
Met Kerst 1996 fabriceert de decorploeg - een wisselend team rond Nieko
de Jong en Matthew Whitehead en in de eerste jaren Geoff Miller - een
podiumvullende kerststal, die in een handomdraai verandert in een
ordinaire schiettent. Door met lasergeweren de juiste punten te raken
verschijnt het Kindeke Jesus, gemaakt van spiegelbolspiegeltjes, waarna
de baby met luid gekrijs uit de kribbe omhoogschiet. Een geplukte kalkoen
vliegt door de zaal achtervolgd door een engel met mes en vork in de
aanslag.
Voor de themaweek Russian Reunion verandert RoXY’s entree in een
Kabakov-kantoor met tl-verlichting waar bezoekers acht formulieren
moeten invullen en evenzoveel stempels moeten halen om bij een
speciale bar voor tien cent een gesponsorde wodka, een paar gympen
maat 34 of een ui te kopen. In de zaal hangen rode banieren aan het
plafond, een witte buste komt tot leven door een video-projectie van een
tierende Lenin, in een illegale club spelen de gasten Russische roulette.
Zelfs de flyer is in stijl: gezeefdrukt met statistieken over arbeidsverdeling
volgens de socialistische ontwerpopvattingen van de Duitse graficus Gerd
Arntz.
Science fiction is een geliefd thema. Talrijke ruimteschepen zijn gebouwd,
het ene bemand door Fritz Koks Space Lesbians, het andere door een held
als Super Nicht, de volgende door twee grote zilveren Aliens gemaakt door
Nepco, een samenwerkingsverband van Lennert Vader en Pinky Keiser.
Hetzelfde kunstenaarsgroepje danst op het begrafenisfeest van Peter Giele
als eerbetoon aan de stichter in een twee meter hoge penis terwijl de
klanken van Simarik (Kiss, kiss) van het Turkse popidool Tarkan - Gieles hit
van de maand - door de tempel schallen. Vlak daarna slaan de vlammen
uit het dak.

Vluchten
Worden op de legendarische undergroundfeesten van de Stichting Disco
´93 - een initiatief van kunstenaar Gerald van der Kaap en de schrijver van
dit artikel - kunst, literatuur en muziek ingezet om alle zintuigen te
bedienen, op een andere avond staat platte humor voorop. Het idee dat de
zaterdagnacht ‘voor het volk’ is, resulteert in een wekelijkse spelshow
onder de titel het Rad van Avontuur. Hierbij vermaakt de romige RoXY-
presentatrice Jet Brandsteder het publiek door kandidaten totaal voor gek
te zetten. Eerst nog gekleed als de klassieke travestiet met pailletten en
veren, betreedt ze het podium later in de meest uitzinnige creaties: als
Beatrix op een spuitend waterkanon, als politieagente met xtc-pil Harrie
Wildeman strak aan de ketting en als komkommer in een rijdende Big Mac.
Camp en kitsch horen bij RoXY. Lang voordat Abba een revival meemaakt,
is Dancing Queen hier een hit op de dansvloer. De toon is gezet op de
openingsavond, als Eddy de Clercq Mexico draait van de Zangeres Zonder
Naam. Kitsch en camp doorbreken de serieusheid van het bestaan,
ondermijnen de kans dat RoXY uitgroeit tot een poenerige of gelikte club
en brengen humor en gezelligheid. Iedereen is immers aanwezig om te
dansen, te flirten en te vluchten uit het bestaan van alle dag. ‘Dancing is a
celebration of life’, zegt Lady Miss Kier van Deee-Lite op televisie over
RoXY.

Easy Tune
Buiten RoXY spoelt house als een olievlek over Nederland. Binnen is het
tijd om de bakens te verzetten. Een klein groepje onder leiding van
glazenhaler Richard Cameron propageert de term Easy Tune. Easy Tune
grijpt terug op de lulligheid van de jaren zestig en zeventig en is een
reactie op de ongezelligheid en de harde, professionele business waarin
house in ras tempo is uitgemond. James Last en het hammondorgel zijn
hipper dan ooit. Dj-sterren uit die tijd zijn de Easy Aloha´s, Piet Popcorn en
de moeder van Dimitri, in die tijd de populairste dj van RoXY. Al gauw trekt
Easy Tune meer pers dan publiek, dus plaatst men een perstribune op het
RoXY-balkon. Te laat. De hype heeft de nieuwe stroming reeds verstikt.
Vanaf dat moment staan de zondagavonden in het teken van knusheid en
gezelligheid. Gieles voorkeur voor Chesterfield banken zorgt voor een
wekelijkse verhuizing van het topzware meubilair van het balkon naar de
dansvloer om daar een huiskamersfeer te creëren. E.D.C. begint de
Fanclub met host Miss C/cup en draait platen uit de omgevallen
platenkast: alle stijlen en tijden door elkaar. Overgenomen door andere dj
´s wordt de Fanclub een van RoXY’s grootste successen. De nacht staat
garant voor een trip down memory lane van hilarische Madonna en Tina
Turner imitatiewedstrijden (met een hysterische Grace Jones onder de
gasten) tot experimenten met het publiek. Zo zakt op een Punk Fanclub
een kooi van Heras Hekwerk over de dansvloer zodat men als beesten de
pogo kan dansen. Er wordt getwist op Chubby Checker, als Travolta
gedanst op de Beegees, gebumpt met de buurman en in koor
geschreeuwd op teksten als ‘Everybody say Ahhhaaaaa’. Op een van de
avonden krijgen de eerste veertig bezoekers een hoofdtelefoon zodat
alleen zij muziek en dj horen, terwijl de rest van het publiek in doodse
stilte geamuseerd toekijkt. Ook een laag budget, minimale middelen en
een puur idee staan garant voor verrassingen.

RoXY loopt wel vaker voorop. Behalve acidhouse, wordt ook het loungen
hier uitgevonden. Elke vijfde zondag van de maand staan de Chesterfields
op het podium voor de hotellobby-filmset van Ruud van der Peijls
Smoking, A Cocktail Nightmare. Een zeer stricte dresscode (smokings,
cocktailjurken of naakt, als alternatief is een badjas van Hotel
Krasnapolsky te huur), een select aanbod van drank (paddestoelenthee,
champagne, water of cocktails) en stijlvolle, eclectische muziek (Favourite
Tunes of Soviet Cosmonauts, Un Monde Mysterieuse van Dimitri en
Amanda Lears Follow Me) maken van Smoking de exclusieve voorloper van
het later zo populaire loungen. Lang voordat Madonna haar superhit
Vogue scoort, zwaaien dansers op het RoXY-toneel in fotomodellenposes
met armen en benen. En de maandelijkse Dolphinclub, begin jaren
negentig, omzwachtelt het publiek met ambient- en new age-muziek. De
drank is kruidenthee of whisky; brainmachines, wierook en Tibetaanse
klankschaalvirtuozen zorgen voor de juiste cyberhippie-sfeer. Het chillen
is een feit.

RoXY’s supersterren
RoXY kent zijn eigen sterren onder het publiek. Vanuit haar ziekenhuisbed
ontsnapt de zojuist omgebouwde Zubrowka om RoXY te trakteren op de
wereldpremière van haar nieuwe borsten en haar verse snede. Kompaan
Harrie Wildeman woont zelfs een aantal maanden illegaal in het
verwarmingshok op zolder. Harrie, hoogbegaafd anarchistisch stylist,
onhoudbaar voor de reguliere mode-industrie, vindt in RoXY een plek om
zijn talenten vooral op zichzelf bot te vieren. Hij draagt uitzinnige creaties
van over-de-top styling, waarbij laag over laag over laag, mouwen als
hoofdtooi en kaplaarzen als handschoenen de toon zetten. Met een
oogpotlood laat hij zichzelf er zo beroerd uit zien dat het een fashion
statement wordt. Lelijk wordt mooi, een staat van totale ontbinding het
summum van schoonheid. Onder de naam Haute Couture Junkies maakt
hij, samen met stylist Jaap Hinten, de RoXY-catwalk onveilig. Modellen in
alle soorten en maten maar nooit in het perfecte maatje 36 volgen elkaar
in rap tempo op.
Tot de vaste sterren horen ook de Candygirls. Het Braziliaanse duo
Eduardo en Selso blazen de oude bioscoop- en nachtclub-service nieuw
leven in door met zwaarbehaarde mannenbenen in nylons en met hun bak
vol snoep en sigaretten in van de pot gerukte creaties door de tent te
paraderen (‘Do you like/ah my/ah Angoraaaah Panties’). Het duo is
eindeloos geïmiteerd, doch nooit geëvenaard.

Gay
RoXY is een oase voor de homoseksuele gemeenschap in Amsterdam.
Lang voordat de woensdagse gayavond Hard! van start gaat, is de club al
zeer gayminded. Vanaf 1991 is de woensdag onder de bezielende leiding
van Ed Poppers, Just/Us en Steve Malenka exclusief voor gays. In het begin
overheerst de flirt met sm en dat is goed besteed aan Giele. Onder de
naam HIM zit hij wekenlang in vervaarlijk leren kostuum met total face
mask, cirkelzaag, zweep en fakkels op het dak van het door hem
ontworpen dj-meubel. Bewegingloos, van vlak voor openingstijd totdat de
laatste klant het pand heeft verlaten. Speciaal voor Hard! ontwerpt Giele
in de gang naar de toiletten zware skai gordijnen met gloryholes, ronde
gaten op kruishoogte waar van alles doorheen gestoken kan worden.
Vier jaar na Hard! starten Puck Pot en Inez de Jong de Pussy Lounge, één
zondagvooravond in de maand. De Pussy Lounge rekent af met het paarse
tuinbroeken-geitenwollensokken- pottenimago. De Barbie Pot en Diesel
Dyke hebben het voor het zeggen. Eindelijk is er een plek waar de slogan
Wild for Women Only hoogtij viert. De Amerikaanse clubcoryfee Otter
houdt spraakmakende shows: vanuit haar genitaliën spuit zij dan eens
vuur dan weer liters yoghurt over de massaal toegestroomde vrouwen.
Tijdens de Canal Gay Pride van 1998, de jaarlijkse botenparade van de
Gay Games door de Amsterdamse grachten, verzorgt ook RoXY een
praalboot. Een gigantische, opblaasbare, kale bodybuilder blaast zichzelf
op na elke brug, doet vervolgens enkele push-ups om voor de volgende
brug weer in elkaar te zakken. De reus wordt wereldnieuws. CNN herhaalt
het schouwspel vele malen, maar de eerste prijs gaat aan RoXY voorbij. De
bodybuilder oogt zo professioneel, dat de jury weigert te geloven dat het
ding is ontworpen en gemaakt door decorbouwer Matthew Whitehead.

Loveball
De ultieme droom van Peter Giele wordt werkelijkheid op het
Amsterdamse Loveball, een serie feesten ter ondersteuning van de
Stichting Aids Fonds. Eind jaren tachtig zijn de gevolgen van de gevreesde,
nieuwe ziekte duidelijk merkbaar in de club. Kleurrijke disco-dinosaurussen
verdwijnen plotseling uit het nachtleven. RoXY’s topbarkeeper Donn Roane
en andere vrienden overlijden, net zoals grote inspiratiebronnen Keith
Haring en discozanger Sylvester. De noodzaak om als club over te gaan tot
actie wordt met de dag nijpender.
Het eerste Loveball vindt plaats in februari 1991. Het is klein van opzet en
dankzij een zware sneeuwstorm matig bezocht, maar geschiedenis wordt
geschreven. Het publiek heeft zich op aanwijzing van de dresscode dress
to show you care flink uitgedost. Hartverscheurend is een man met
grafkrans en rouwlint om zijn schouder met daarop de naam van zijn
zojuist verloren vriend. Giele en zijn ega Inez, getooid in zwart leer en
rubber met parmantig dildo’s voorgebonden, verrassen het publiek met
een sneeuwballengevecht.
Het Loveball groeit uit tot een enorme tweedaagse happening, waaraan
zoveel mogelijk mensen gratis meewerken: lichttechnici, artiesten,
decorbouwers, grafische vormgevers, dj´s, modeontwerpers, cateraars,
chauffeurs, stylisten en topmodellen. Sponsors zorgen voor hotelkamers in
de beste hotels, voor decormateriaal, personenbusjes, drukkosten, licht-
en geluidsapparatuur. Eigenlijk draagt heel Amsterdam zijn steentje bij.
Onder de optredende artiesten zijn Samantha Fox, Gert en Hermien en
Dochters, Innercity, Right Said Fred, Drumband Exelcior, The Shamen,
Thom Hoffman, Loïs Lane, Remco Campert, Jiskefet, Shocking Blue,
Barbara Tucker, pornoster Aiden Shaw, Xaviera Hollander, Joost
Zwagerman, Hepie (zonder Hepie), Richenel, Jacques Herb met Hellun
Zellufs Club, MC Kinky, Boy George, Army Of Lovers en Loveball minstreel
Robert Owens. Onbetaalbare dj’s als David Morales, Masters At Work, Tony
Humphries, Jeremy Healy, Danny Rampling, Ricky Montanari en
Nederlandse sterren als Dimitri en Marcello draaien hun beste sets. Aan de
bijbehorende modeshows werken ontwerpers mee als Paco Rabanne, Jean
Paul Gaultier, Vivienne Westwood, Veronique Leroy, Frans Molenaar, Frank
Govers, Demask, Puck en Hans, Walter van Beirendonck en Rifat Ozbek.
Uiteindelijk groeit het benefietfeest uit zijn voegen en legt het een te groot
beslag op de RoXY-organisatie, waardoor de directie besluit te stoppen. De
Loveballs halen in totaal ruim honderdduizend gulden op en maken
Nederland dankzij de gigantische publiciteit bewust van de dreiging van
het dodelijke virus. Nooit is een plaats gevonden waar het Loveball door
kan groeien. Helaas blijft RoXY de enige plek waar zoiets mogelijk was.

Leigh Bowery
Indrukwekkend is het vierde Loveball in 1994. Voor het totaaltheater
bouwt de RoXY-decorploeg een fluoriserende kama sutra-tempel met twee
lange trappen aan weerszijden, een presentatiebalkon en een fries van tv-
monitoren met ontluikende bloemen. De tempel hangt vol bloemslingers
en honderden koperen belletjes. Performancekunstenaar Leigh Bowery
treedt erin op met zijn band Minty, waarbij hij tijdens het derde nummer
geboorte geeft aan een volwassen vrouw.
Lucian Freud-model Bowery heeft al vele malen indrukwekkende optredens
in RoXY gegeven. Zo daalt hij in 1991 bij het afscheid van Eddy de Clercq
neer uit de nok van het pand, gekleed in een reusachtige, fluorroze cape,
moonboots en bustehouder rijk beplakt met grote strass-stenen, zijn
genitaliën weggeplakt en bedekt met een cuntwig. Het rode
poppenmondje voor zijn lippen is bevestigd met veiligheidsspelden door
zijn wangen, over zijn hoofd hangt een rozerode tulen helm, zijn handen
zijn gedompeld in zestienkaraats-goudpoeder en het indrukwekkend
voluptueuze lichaam is volgesmeerd met een dikke laag pancake. Na een
gracieuze landing in het door Rifat Ozbek ontworpen decor rent hij als een
bezetene op en neer, gaat op zijn hoofd staan, spreidt de benen en spuit
een fontein van water uit zijn anus. Waar het Amsterdamse publiek jubelt,
wordt Bowery voor dezelfde show in Londen gearresteerd.
Leigh Bowery sterft op oudejaarsnacht 1994/1995 aan de gevolgen van
Aids. Het jaar daarop wordt het vijfde en laatste RoXY Loveball aan hem
opgedragen.

Seks en kunst
De angst voor vrije seks brengt een nieuw verschijnsel met zich mee. Op
de Seks-parties van 1993, door velen gezien als voorloper van de latere
Kinky-parties, is het spel belangrijker dan de daad. Een van de
hoogtepunten is het feest waarbij bijbelse teksten over Sodom en Gomorra
op lange witte doeken worden geprojecteerd. Diezelfde avond brengt
Marlies Dekkers een weergaloze lingerieshow en vertonen De Beide
Kunstenaars, Jan Blom en Tony Thyssen, 16 mm-loops van oneindig
copulerende paren. Een groep geperverteerden daalt uit het dak neer
waarbij één van hen een bord volpoept met pindakaas, dat de ander
smakelijk verorbert. Onder het geshockeerde publiek zitten prachtig
uitgedoste gasten met aangelijnde slaven, priesters, nonnen en een dame
op leeftijd die oraal wordt bevredigd door een blauw geschilderde eunuch.
Madonna’s Erotica schalt uit de luidsprekers en Giele ziet dat het goed is.
Peter Giele is lang niet altijd betrokken bij het programma. Hij is in de
eerste plaats de bouwer en vormgever van het interieur. Dikwijls neemt hij
even afstand, om later nieuwe elementen toe te voegen. Zo krijgt RoXY in
de loop van de tijd felle kleuren, nieuwe kantoren, het zogenaamde Giele-
balkon - een loodzware, zwartstalen constructie bovenop het bestaande
balkon die wordt ingewijd op het door Giele georganiseerde huwelijksfeest
van Rob Scholte en Micky Hoogendijk in 1994 - en een unieke
kunstcollectie. De verzameling bestaat uit stukken van bevriende
kunstenaars en kunstenaars die de club frequenteren. Met werken van Jan
M. Verburg, Nat Finkelstein, Gerald van der Kaap, Erwin Olaf, Inez van
Lamsweerde, Rob Scholte, Henk Schiffmacher, Seymour Likely, Sandra
Derks, Aam Solleveld en de pleeborstel met Führerkop.
Zelf monteert Giele ruim honderd crucifixen aan de muur van het
souterrain onder de naam Unknown Masters Of Religious Handy Craft. Hij
schrijft het RoXY-gedicht De vuren laaien fel en geeft de RoXY-letters een
eigen inhoud. Radical Outlet for the Xenomaniac in You waarschuwt een
koperen plaquette bij de kassa.
Berucht is de openingsreceptie van Erwin Olafs Torso-foto’s op de toiletten.
De goedkoopste bubbeltjeswijn wordt geschonken als ware het Dom
Perignon- champagne, toastjes met luxe kattenvoer en een toefje verse
kruiden vinden gretig aftrek bij het uitvreterige deel van het kunstpubliek
dat elke galerieopening in de stad afschuimt.

De laatste dag
Eenentwintig juni is voor de club altijd bijzonder geweest. Vanaf 1994
organiseert het personeel op deze kortste nacht van het jaar heidense
festiviteiten met experimentele lichtconstructies van lichtman Robert
Blokland.
21 juni 1999, de begrafenisdag van Peter Giele, is de donkerste dag uit
RoXY’s geschiedenis. De club brandt volledig af. Vanaf dat moment mist
Nederland een plek waar dankzij het fantastische samenspel van de
verschillende disciplines een stoet aan nieuwe ideeën is ontstaan, waar
tolerantie en integratie op de dansvloer meer hebben gedaan dan welke
overheidscampagne ook, waar mensen de liefde van hun leven hebben
ontmoet, waar uitgaan tot kunst is verheven en het leven is gevierd als
nooit tevoren.
Joost van Bellen