Professional Documents
Culture Documents
Brussel lijkt vaart te willen maken met de invoering van een Solvency II-raamwerk voor pensioenfondsen binnen de EU. Op 14 februari jl. heeft de Europese Commissie een White Paper gepubliceerd waarin plannen uiteen worden gezet die het Europees pensioentoezicht in lijn moeten brengen met Solvency II, het toezichtskader voor verzekeraars binnen de EU. Dit zou moeten plaatsvinden via een herziening (en flinke uitbreiding) van de IORP directive, die van toepassing is voor pensioenfondsen binnen de EU. Enkele weken eerder kondigde Gabriel Bernardino, de president van EIOPA (koepel van Europese toezichthouders), al een zogenoemde Quantitative Impact Study (QIS) aan, op basis waarvan de gevolgen van een Solvency II voor pensioenfondsen in termen van financile buffers duidelijk moeten worden.
Context Solvency II
De IORP directive omvat veel meer regelgeving voor pensioenen dan alleen toezichtseisen, maar de beweging naar Solvency II lijkt op dit moment het onderwerp te zijn dat veruit de meeste aandacht trekt. Wat is Solvency II eigenlijk? Solvency II is het Europese toezichtskader voor verzekeraars in de EU dat naar het zich nu laat aanzien op 1 januari 2014 van kracht zal worden. Het Solvency II-raamwerk rust op 3 pijlers; heel kort gezegd schrijft de eerste pijler de kwantitatieve eisen voor (kapitaalbuffers), de tweede pijler beschrijft de eisen die aan risicomanagement en governance worden gesteld en de rapportage vereisten worden in de derde pijler beschreven. De precieze invulling van de kapitaalseisen bij Solvency II heeft al tot veel discussie geleid, en doet dat nog steeds. Als gevolg van intensief lobbywerk door verzekeraars en zelfs regeringen is de afgelopen jaren al veel gesleuteld aan de parameters die uiteindelijk de hoogte bepalen van de financile buffers die verzekeraars moeten aanhouden. De impact van de voorstellen op het eigen vermogen van verzekeraars is de afgelopen jaren gevolgd door middel van de zogenoemde Quantitative Impact Studies (QIS). In 2010 heeft de laatste QIS plaatsgevonden (de vijfde), waarna overigens weer een aantal zaken in het aan Solvency II ten grondslag liggende risicomodel is gewijzigd. DNB heeft bepaald dat Nederlandse verzekeraars in 2012 en 2013 een zogenoemde parallel run moeten uitvoeren (eigenlijk een QIS 6). EIOPA heeft nu dus een eerste QIS voor pensioenfondsen aangekondigd de technische specificaties hiervoor zouden in maart jl. worden vastgesteld. Het wachten is nog op de publicatie hiervan, maar het geeft wel aan dat het de EU menens is.
Meer buffers aanhouden betekent minder winst, dus er is de verzekeringsmarkt veel aan gelegen dat het toezichtskader er niet toe leidt dat Europese verzekeraars niet meer kunnen concurreren met verzekeraars die niet onder het Solvency II-regime vallen. Binnen de EU concurreren verzekeraars althans in een aantal landen, waaronder Nederland ook met pensioenfondsen. De lobby van de verzekeraars is dan ook voor een deel gericht op het bereiken van een gelijk speelveld (level playing field) voor verzekeraars en pensioenfondsen, met andere woorden: het toezicht voor verzekeraars (Solvency II) moet ook voor pensioenfondsen van toepassing zijn.
Desondanks zal de door EIOPA aangekondigde QIS voor pensioenfondsen naar verwachting toch leiden tot hogere buffereisen voor de Nederlandse pensioenfondsen. Dat kan ook eigenlijk niet anders: de financile crisis heeft laten zien dat het door de pensioensector gehanteerde FTK-standaardmodel de risicos van pensioenfondsen onvoldoende reflecteert, wat dus ook betekent dat de gewenste zekerheid van 97,5% er in feite niet was. Er moet dus een fundamentele keuze gemaakt worden tussen het accepteren van minder zekerheid of het vormen van hogere buffers om de gewenste zekerheid ook daadwerkelijk waar te kunnen maken.
Het te vuur en te zwaard bestrijden van de Brusselse voorstellen kan ertoe leiden dat het kind met het badwater wordt weggegooid. Zou het niet verstandiger zijn om mee te bewegen met de (onvermijdelijke?) ontwikkelingen en onze energie aan te wenden voor het benvloeden van de verdere invulling van het raamwerk voor pensioenfondsen? Uiteindelijk zijn de Europese deelnemers aan pensioenregelingen gebaat met een pensioenstelsel dat de verwachtingen kan waarmaken en ja, dat kan betekenen dat eerst een aantal, wellicht pijnlijke, keuzes moet worden gemaakt. Nederland is een land met een sterk ontwikkelde pensioenmarkt en heeft (als enige EU land) ervaring met een, in conceptuele zin, op Solvency II lijkend toezichtskader. Met deze bagage kan Nederland op pensioengebied een voortrekkersrol in Europa vervullen, en daarmee een belangrijk stempel drukken op de Europese regelgeving voor pensioenfondsen. De inspanningen van de Nederlandse pensioenlobby en onze speciale rapporteur zouden daarop gericht moeten zijn.
Alexander van Stee is als actuaris werkzaam bij KPMG Advisory N.V.